Dit is een uitgebreide scriptie met literatuur- en praktijkonderzoek. Onderwerp: op welke wijze kan overlast van mensen met een LVB gereduceerd worden? Deelonderzoeken: wat is die overlast dan?, kenmerken van de overlast gevende groep, de rol van hulpverlening en maatregelen, interventies en metho...
,Inhoud
Samenvatting......................................................................................................................3
1. Inleiding...........................................................................................................................4
1.1 Aanleiding - Lvb........................................................................................................................4
1.2 Praktijkprobleem – overlast gevend gedrag.............................................................................5
1.3 Onderzoeksdoel........................................................................................................................5
1.4 Vraagstelling.............................................................................................................................5
1.5 Maatschappelijke relevantie....................................................................................................5
1.6 Beroepsrelevantie....................................................................................................................6
1.7 Begripsafbakening....................................................................................................................6
1.8 Leeswijzer.................................................................................................................................6
2. Context............................................................................................................................7
2.1 Overlast in Nederland...............................................................................................................7
2.1.1 Prevalentie overlast..................................................................................................................................7
2.1.2 Aanpak van overlast in Nederland...........................................................................................................8
2.1.3 Betrokken instanties.................................................................................................................................8
2.1.4 Wetgeving bij overlast..............................................................................................................................9
2.2 Lvb in de samenleving.............................................................................................................11
2.2.1 Definitie lvb.............................................................................................................................................11
2.2.2 Prevalentie lvb........................................................................................................................................12
2.2.3 Vermaatschappelijking...........................................................................................................................13
2.2.4 Maatschappelijke participatie................................................................................................................14
2.3 Hulpverlening gericht op lvb-problematiek............................................................................14
2.3.1 Hervorming AWBZ..................................................................................................................................15
2.3.2 Huidige wetgeving (Wmo, Jeugdwet, Wlz).............................................................................................15
2.3.3 Hulpverleningsvormen...........................................................................................................................16
3. Theoretisch kader...........................................................................................................18
3.1 Problematiek en kenmerken van een lvb................................................................................18
3.1.1 Kenmerken en signalen van een lvb.......................................................................................................18
3.1.2 Oorzaak van een lvb...............................................................................................................................20
3.1.3 Cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling.....................................................................................20
3.1.4 Gedragsproblemen.................................................................................................................................22
3.1.5 Comorbide stoornissen..........................................................................................................................22
3.2 Overlastproblemen.................................................................................................................23
3.2.1 Wat is overlast precies?..........................................................................................................................23
3.2.2 Voorbeelden van overlast......................................................................................................................23
3.2.3 Overlast door verward gedrag................................................................................................................23
3.2.4 Overlastbeleving.....................................................................................................................................24
3.3 Rollen en verantwoordelijkheden bij de aanpak van overlast................................................26
3.1.1 Rol van de hulpverlening........................................................................................................................27
3.4 Interventies en methoden......................................................................................................27
1
, 3.4.1 Motiverende gespreksvoering................................................................................................................27
3.4.2 Triple-C....................................................................................................................................................27
3.4.3 Op Eigen Benen......................................................................................................................................27
3.4.4 INVRA-Wonen.........................................................................................................................................28
4. Methode van onderzoek.................................................................................................29
4.1 Aard van het onderzoek..........................................................................................................29
4.1.1. Onderzoeksvorm...................................................................................................................................29
4.1.2 Dataverzamelingsmethode....................................................................................................................29
4.2 Onderbouwing literatuuronderzoek.......................................................................................29
4.2.1 Zoekstrategie tekstbronnen...................................................................................................................30
4.2.2 Gebruikte tekstbronnen en kwaliteit.....................................................................................................30
4.3 Onderbouwing praktijkonderzoek..........................................................................................30
4.3.1 Samenstelling dataverzamelingsinstrument..........................................................................................31
4.3.2 Onderzoekspopulatie.............................................................................................................................31
4.3.3 Analysemethode.....................................................................................................................................32
4.4 Validiteit & betrouwbaarheid.................................................................................................33
5. Resultaten praktijkonderzoek.........................................................................................34
5.1 Onderzoekspopulatie.............................................................................................................34
5.2 Kenmerken van overlast die veroorzaakt wordt door cliënten...............................................34
5.3 Kenmerken van cliënten met een lvb en overlastgevend gedrag............................................35
5.4 Overlastbeleving.....................................................................................................................36
5.5 Rol van de hulpverlening bij overlast......................................................................................36
5.6 Maatregelen, interventies en methodieken............................................................................36
5.6 Samenwerking met ketenpartners.........................................................................................37
5.7 Knelpunten en mogelijke verbeteringen.................................................................................38
6. Conclusie en aanbevelingen...........................................................................................39
6.1 Conclusie................................................................................................................................39
6.2 Discussie.................................................................................................................................40
6.3 Aanbevelingen voor de praktijk..............................................................................................41
Bijlage 1: Literatuurlijst......................................................................................................42
Bijlage 2: Vragenlijst internetenquête................................................................................50
2
, Samenvatting
Als gevolg van verschillende ontwikkelingen komt overlastproblematiek in de Nederlandse
samenleving steeds vaker voor. Mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) worden vaak in
verband gebracht met het veroorzaken van overlast. Organisaties die hulpverlening bieden aan
mensen met lvb-problematiek worden als gevolg hiervan geconfronteerd met overlastproblemen die
veroorzaakt worden door cliënten. Dit onderzoeksproject is uitgevoerd met als doel te
inventariseren hoe deze hulpverleningsorganisaties omgaan met overlastsituaties die worden
veroorzaakt door cliënten met een lvb. Dit is gedaan om te komen tot aanbevelingen voor de
beroepspraktijk die bijdragen aan het overkoepelende doel: Het beperken van overlast die
veroorzaakt wordt door cliënten met een lvb in de Nederlandse samenleving. De hoofdvraag van het
onderzoek luidt als volgt: Hoe kan de hulpverlening gericht op lvb-problematiek omgaan met
overlast die veroorzaakt wordt door cliënten met een licht verstandelijke beperking?
Om het vraagstuk te kunnen beantwoorden is gebruik gemaakt van literatuuronderzoek en
praktijkonderzoek. Middels het literatuuronderzoek is inzichtelijk gemaakt welke theoretische kennis
er m.b.t. het vraagstuk beschikbaar is. Vervolgens is het praktijkonderzoek op basis van deze kennis
geoperationaliseerd. De enquête is online afgenomen onder twee groepen respondenten:
▪ 54 Professionals die werkzaam zijn binnen de hulpverlening gericht op lvb-problematiek en
die in de praktijk ervaring hebben met overlastsituaties
▪ 21 Burgers die overlast (hebben) ervaren van iemand die begeleiding/hulpverlening
ontvangt (mogelijk) vanwege een lvb.
Middels de enquête zijn de ervaringen met betrekking tot overlastsituaties -knelpunten en
succesfactoren- in kaart gebracht.
Volgens de respondenten bestaat de overlast van cliënten het vaakst uit geluidsoverlast en wordt de
overlast het meest veroorzaakt in de avonduren en in het weekend. Er wordt opvallend vaak
aangegeven dat er bij cliënten met een lvb en overlast gevend gedrag veelal sprake is van
bijkomende stoornissen. Bij het oplossen van overlastsituaties blijkt de rol van de hulpverlening
daarom erg belangrijk. De hulpverlening heeft expertise op het gebied van complexe achterliggende
problematiek en vanuit een opgebouwde hulpverleningsrelatie kan het gemakkelijkst ingang
verkregen worden bij de overlastveroorzaker. Samenwerking met ketenpartners blijkt een
succesfactor bij het oplossen van overlast. Betrokken partijen zoals de gemeente, politie,
woningcorporatie hebben allen verantwoordelijkheden en mogelijkheden om in te zetten bij het
oplossen van overlastsituaties. Door gebruik te maken van elkaars expertise en gezamenlijk te
werken aan het oplossen van overlastsituaties worden positieve resultaten geboekt. Een opvallend
punt uit het onderzoek is dat burgers het optreden van hulpverleningsorganisaties en andere
instanties gemiddeld met een onvoldoende beoordelen. De burgers waren gemiddeld ontevreden
over de acties die hulpverlenende organisaties en andere instanties hebben uitgevoerd nadat er een
overlastmelding door hen gedaan was. Zij meldden verbeterpunten op het gebied van communicatie
en actiesnelheid. Professionals geven daarentegen aan het lastig te vinden om te gaan met burgers
in de buurt. Zij meldden dat er vaak sprake is van onbegrip.
Naar aanleiding van de uitkomsten van het onderzoek zijn aanbevelingen geformuleerd op de
volgende punten:
• Contact leggen met de buurt
• Organiseren van samenwerking
• Opstellen van overlastbeleid.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Scriptiebibliotheek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,99. Je zit daarna nergens aan vast.
