Samenvatting studieboek Culturele diversiteit in de gezondheidszorg van Ivan Wolffers, Anke van der Kwaak (Hoofdstuk 9) - ISBN: 9789046903285, Druk: 1, Uitgavejaar: - (9.1 t/m 9.5)
9.1 Het doel van de publieke zorg
Zie blz. 149 voor beschrijving publieke gezondheidszorg volgens David Mechanic.
Publieke gezondheidszorg is een manier van organisatie van de samenleving om de
gezondheid te bevorderen en ziekte te voorkomen. De mate waarin publieke zorg aanwezig is
in een samenleving kan mijns inziens gezien worden als een graadmeter voor maatschappelijke
verantwoordelijkheid en sociale betrokkenheid van een samenleving.
McKeown maakte een analyse van de factoren die de afgelopen twee eeuwen in belangrijke
mate hebben bijgedragen aan de verbetering van de gezondheidszorg in Engeland en Wales.
Uit de analyse blijkt dat de verbetering in de eerste plaats te danken is aan de verbeterde
voedingstoestand van de bevolking. Verder zijn veilig drinkwater, goed afvoer van rioolwater en
behoorlijke behuizing van groot belang geweest.
9.2 Maatschappelijk draagvlak en participatie
Ontwikkeling en implementatie van effectieve strategieën in de publieke gezondheidszorg zijn
afhankelijk van een goed maatschappelijk draagvlak – dat wil zeggen van betrokkenheid van
alle partijen, en allochtonen kunnen daarbij niet ontbreken.
Ook uitdagingen als preventie van hart- en vaatziekten en het terugdringen van de mortaliteit
door kanker zijn afhankelijk van maatschappelijke betrokkenheid. Het gaat daarbij om het
bevorderen van gedragsveranderingen als meer lichamelijke activiteit, minder roken en
gezondere voedingsgewoonten – allemaal zaken die niet beïnvloed kunnen worden zonder
participatie van de mensen die het uiteindelijk betreft.
Soms is het nodig om cultuurspecifieke of doelgroepgerichte interventies op te zetten om een
bepaald doel te bereiken.
9.3 Theorieën voor gedragsverandering
Voor werkers in de publieke gezondheidszorg is kennis van de bestaande theorieën over
gedragsverandering en hun samenhang met cultuur essentieel. Ze kunnen niet uitgaan van het
idee dat mensen lege vaten zijn waarin ze informatie kunnen stoppen die zal leiden tot
gezonder gedrag.
Vaak maken organisaties reeds onbewust gebruik van de theorieën over gedragsverandering,
zoals we kunnen zien aan verschillende voorlichtingscampagnes.
In de praktijk wordt meestal gebruikgemaakt van een combinatie van denkbeelden over
gedragsverandering. We spreken dan van een transtheoretisch model.
, Culturele diversiteit in de gezondheidszorg
We onderscheiden de volgende theorieën:
Cognitieve theorieën gaan uit van het idee dat als mensen informatie krijgen ze hun
gedrag zullen veranderen: ‘Ik weet het en begrijp het, dus daarom verander ik mijn
gedrag’.
Psychologische theorieën gaan ervan uit dat iemand behalve informatie ook de
psychologische capaciteit nodig heeft om een zinvolle beslissing te kunnen nemen: ‘Ik
wil het en kan het, en daarom verander ik mijn gedrag’.
Economische theorieën gaan ervan uit dat het mogelijk is om bepaald gedrag
meerwaarde te geven: ‘We maken gedragsverandering aantrekkelijk, dan zullen mensen
wel van gedrag veranderen’.
Maatschappelijke en culturele theorieën gaan uit van het idee dat de context van
mensen niet uit het oog verloren kan worden: ‘Ik weet het, ik wil het en de
omstandigheden waarin ik leef maken het mogelijk dat ik mijn gedrag verander’.
9.3.1 Cognitieve theorieën over
gedragsverandering
Health belief-model
Het health belief-model is de oudste theorie over gedragsverandering en werd door sociaal
psychologen ontwikkeld in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Zij gingen ervan uit dat mensen
in hun levensruimte gebieden hebben die ze positief, negatief dan wel neutraal waarderen.
Het health belief-model biedt onvoldoende ruimte voor de culturele aspecten van
gedragsverandering en bovendien is het enigszins statisch. Het lijkt of de waardering vastligt en
je er slechts via het verschaffen van informatie van buitenaf verandering in kan brengen. In
werkelijkheid is het natuurlijk een dynamisch geheel en zijn er veel factoren die het gedrag
beïnvloeden.
Sociale leertheorie
De sociale leertheorie gaat uit van het gegeven dat als iemand (1) de capaciteit heeft (dat wil
zeggen de vaardigheden) voor het gewenste gedrag, (2) verwachtingen heeft ten aanzien van
de persoonlijke vaardigheid het gedrag te veranderen, en (3) het geloof heeft dat de uitkomsten
van het nieuwe gedrag zullen leiden tot de gewenste resultaten, hij werkelijk zijn gedrag zal
veranderen. Het feit dat men gedrag ziet als iets wat aangeleerd wordt, brengt meer dynamiek
in het proces dan gedragsverandering. Het gewenste effect van het gedrag kan bevorderd
worden door het tonen van anderen die hetzelfde deden en succes hadden.
Ook bij deze benadering zien we dat het culturele aspect buiten beschouwing blijft. Bovendien
is het in sommige culturen juist ongewenst gedrag om ‘op te scheppen’ over prestaties. De
behoefte om zich niet te onderscheiden in de groep zal soms leiden tot een groter belang van
groepssucces, terwijl met in het kader van de sociale leertheorie juist uitgaat van de drang van
de westerse mens om zich te onderscheiden.
Theorie van beredeneerd gedrag
De theorie van beredeneerd gedrag (reasoned action) stelt dat gedrag bepaald wordt door
kennis en attitude. Attitudes en subjectieve oordelen helpen bij het voorspellen van iemands
intenties tot verandering, en die zullen tot een bepaald gedrag leiden als de tijd tussen intentie
en gedrag kort blijft. Voordat men met interventies begon, werd uitgebreid onderzocht wat
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romydelaat1999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
