Culturele diversiteit in de gezondheidszorg
Hoofdstuk 3
Wat is cultuur
Cultuur beschrijft een gezamenlijke set van waarden, percepties en aannames die gebaseerd zijn op
onder andere een gezamenlijke geschiedenis, taal, aangeleerde overtuigingen en ervaringen.
Cultuur:
Waarden, percepties en aannames die fungeren als een conceptueel kader dat een leidraad
vormt voor de manier waarop mensen in de wereld staan.
Vormt je gedrag, gedachten en antwoorden
Heeft een diepgaande invloed op ieder aspect van het leven van een individu
Cultuur is niet aangeboren maar aangeleerd
Is een sociale constructie
Er zijn zowel waarneembare aspecten van cultuur (kleding, houding, taal) als indirect
waarneembare aspecten (waarden, normen, gedrag)
Iedereen heeft een cultuur
Het uitgangspunt is dat ieder mens een cultuur heeft. Mensen onderscheiden zich van dieren
doordat zij zich bezighouden met het interpreteren van en zin geven aan wat hun overkomt.
Iedereen doet dit vanuit een andere manier, en vanuit zijn eigen cultuur. Vaak gebeurt dit onbewust
zonder dat iemand van weet is dat dit bepaald wordt door zijn of haar eigen cultuur.
Cultuur is flexibel
Een cultuur staat niet vast, ook al denken wij dit soms wel. Het idee dat een cultuur een statische set
van waarden en normen betreft die alle leden van onze cultuur dwingt om zich op een bepaalde
manier te gedragen is veel te simpel.
Een cultuur is geen gesloten systeem, maar een voortdurende interpretatie van de realiteit en een
reflectie daarop. Ofwel het is een continu proces van betekenis geven door de mens aan wat hem
overkomt. Een cultuur past zich zo veel mogelijk aan de tijdsgeest aan (denk aan de rooms-katholieke
kerk die anticonceptie in de vorige eeuw tegenhield, en dit nu wel toestaat)
Gezondheid, ziekte, leven en dood zijn belangrijke onderdelen van het leven die de mens
interpreteert. Ze hebben direct te maken met wat mensen in hun leven overkomt en wat ze voor
zichzelf begrijpelijk moeten maken om ermee om te kunnen gaan.
Verklaringsmodellen
Mensen hebben niet alleen een voortdurend interpretatieproces, ze gebruiken ook meerdere
modellen om betekenis te geven aan wat hun overkomt. Deze kunnen onderling tegenstrijdig zijn.
Een uitgangspunt is dan ook dat je niet uitsluitend één systeem hebt waarin je interpreteert.
Verklaringsmodellen zijn het resultaat van cultuur, gender, professionele achtergrond, sociale klasse,
religie en persoonlijkheid.
Voorbeelden zijn bijvoorbeeld: ying & yang, of ziekte die in een cultuur verklaard wordt door hekserij
enz. Zo probeert iedereen op zijn eigen manier een verklaring te geven voor ziektes.