Thema 14 Kwaliteitscontrole
Radiotherapie
Wat is QA?
QA staat voor Quality Assurance
QA is de combinatie van kwaliteitsborging, proces of reeks processen voor het
meten en garandeert de kwaliteit van een behandeling
Kwaliteitszorg is procesgericht en richt zich op preventie
Kwaliteitscontrole is behandeling-georiënteerd en richt zich op het identificeren
van onvolkomenheden
Bekende termen / namen binnen de QA zijn ISO9001, NEN9000 en NIAZ
(ziekenhuizen)
Waarom QA?
Het dragen van de verantwoordelijkheid, door het documenteren en definiëren van
het gehele proces op de afdeling radiotherapie. Dit wordt gedaan in een
kwaliteitssysteem. Voorbeelden hiervan zijn:
- Behandelprotocollen
- Dosisverificatie
- Onderhoudsschema’s
Een kwaliteitsfunctionaris houd toezicht hierop
Vormen van QA
Toegespitst op de lineaire versneller
Dagelijkse controle
Dosiscontrole (ME)
- Voor alle aanwezige versnelspanningen per linac wordt een vast aantal ME
(100) afgestraald
- De output moet binnen een range liggen (afhankelijk temperatuur en
luchtdruk)
- Stel de waarde moet liggen tussen 0,4 en 0,5 dan is 0,45 het beste
Veldgrootte controle
- De grootte van het lichtveld wordt gecontroleerd bij 10x10 en 25x25 op FHA
100 cm
- Daarnaast wordt de maximale veldgrootte (40x40) en minimale veldgrootte
(2x2) gemeten
1
, - Bij een afwijking (2mm) wordt de technische dienst gewaarschuwd
Controle isocentrum en lasers
- Om de lasers en daarbij het isocentrum te controleren worden deze
gecontroleerd d.m.v. een fantoom
Afstandscontrole
- Via het fantoom wordt de afstand van het focus tot het fantoom gecontroleerd
- Dit gebeurd op twee afstanden; FHA 100 cm en FHA 90 cm
- Dit gebeurt bij twee verschillende gantryhoeken; 0 en 90
MLC controle
- Er wordt een veld gestraald waarin een vast patroon van MLC’s in zit
- Dit wordt vergeleken met het origineel (d.m.v. portal image)
Ketencheck
- Er wordt een ‘keten’ van verschillende handelingen achter elkaar uitgevoerd
- Deze test dient ter controle of alle apparatuur de juiste handelingen uitvoert
Bij afwijking hierop wordt de technische dienst gebeld
Digitale uitlezing KV en MV apparatuur
1. Het maken van een EPI
2. Het maken van een CBCT
3. Exacte overeenkomst tussen EPI en CBCT
4. Afwijking fysica
Fysica
Toegespitst op de lineaire versneller
De klinisch fysisch medewerker en de versneller technicus zorgen ervoor dat de
lineaire versneller goed functioneert
Plegen preventief onderhoud (periodiek)
Verhelpen storingen
Ontwikkelen software
Commission metingen
Installatie nieuwe lineaire versneller
Na de installatie van een nieuwe lineaire versneller door de fabrikant worden er door
de fabrikant en het technisch personeel verschillende testen gedaan
Dit zijn acceptatietesten of commission-metingen;
2
, In deze testen wordt beoordeeld of de lineaire versneller voldoet aan de
karakteristieken zoals opgesteld in het koopcontract. Hierbij kan gedacht worden
aan bundeleigenschappen, stralingsbeschermingsmetingen, PDD curves, werking
van mechanische apparatuur
Commission metingen II
Lineaire versneller
Deze controles worden structureel herhaald omdat onderdelen in de versneller in de
loop van de tijd minder goed gaan werken
Hierbij dient opgemerkt te worden dat de apparatuur die hiervoor gebruikt wordt
ook gecontroleerd (geijkt) moet worden
Een keer per jaar vindt er groot onderhoud plaats aan de lineaire versneller, deze
is dan meerdere dagen uit de roulatie. Hierbij is de fabrikant van de versneller ook
aanwezig
Preventief onderhoud
Iedere lineaire versneller wordt preventief onderhouden, dit wordt gedaan om ervoor
te zorgen dat de lineaire versneller goed blijft functioneren. Dit wordt gedaan via een
vast onderhoudsschema
Dit schema wordt per maand / half jaar of per jaar uitgevoerd
In dit schema worden o.a. de volgende onderdelen behandeld:
Storingen
Indien een lineaire versneller een storing heeft, geeft het controle systeem van de
versneller de lineaire versneller niet vrij. Er kan dan niet meer gestraald worden. Het
maakt niet uit wat deze storing is, deze moet eerst geholpen worden
3
, Dosis metingen
De fysica en fysisch medewerker maken van diverse hulpmiddelen gebruik om de
dosisoutput van de versneller te controleren zoals
Waterbak
Fantoom
- Kalibratiefantomen
- Outputfantomen
- Aldersenfantoom (bijna echt lichaam, met meetcel mogelijkheid)
In vivo dosimetrie
Dit is een dosismeting tijdens de patiënten bestraling
Goede controle of de werkelijke dosis toegediend wordt aan een patiënt
Hiermee worden niet alleen fouten tijdens de bestraling opgespoord, maar ook
eerder gemaakte fouten en onzekerheden in alle andere stappen van de
dosisbepalen
Deze kunnen worden ingedeeld in intreedosismetingen en uittreedosismetingen
In vitro dosimetrie
Dit zijn dosismetingen in een fantoom
Het gemaakte bestralingsplan kan door de lineaire versneller afgestraald worden
waarna het vergeleken kan worden met het gemaakte bestralingsplan
Als je begint met de kwaliteitscontrole moet je alle rotaties op 0 hebben staan.
Daarna zorg je dat alle lazers overeenkomen met de lijnen. De afgelezen SSD (FHA)
is dan 92 cm. De bak is 16x16, het midden is dan 8 cm. 100-8 geeft een FHA van
92 cm
De SAD is altijd 100 cm dat is tot aan het isocentrum.
Oorzaak van een afwijkende laser:
Ouderdom apparaat
Verkeerd gekalibreerd
Houder lazer tegen aangestoten, daardoor hangen ze niet meer goed
2 mm is de grens (actieniveau), dus als de fout 2 mm is moet je het aanpassen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lm02. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.