Samenvatting

Europese rechtsgeschiedenis jaar 2 samenvatting tentamen stof

3 keer verkocht

Vak
Europese Rechtsgeschiedenis

Instelling
Universiteit Van Amsterdam (UvA)

Zelf een 8.5 gehaald met deze samenvatting Tweedejaars vak Europese rechtsgeschiedenis aan de UvA. Tentamenstof. Opgeschreven in vraag-antwoord verhouding zodat je de stof echt leert begrijpen. Stof tussen de weken wordt met elkaar vergeleken zodat je snapt hoe alles zich tot elkaar verhoudt. So...

[Meer zien]

Voorbeeld 3 van de 31 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Ja
Geupload op 26 mei 2021
Aantal pagina's 31
Geschreven in 2020/2021
Type Samenvatting

nederland
duitsland
romeins recht
codificatie
justinianus
common law
natuurrecht
hugo de groot
keizer
koning
gewoonterecht
ius
europese rechtsgeschiedenis tentamen

Volgen

noorwasmus Lid sinds 9 jaar 145 documenten verkocht

€3,89

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Week 1 Codificatie en natuurrecht - Hoofdstuk 1: Codificatie

Welke drie kenmerken zijn nodig om te spreken van codificatie?
• Een overheid, die gezag uitoefent over haar onderdanen;
• Op schrift gesteld recht;
• De volledigheid van dat recht, die gerealiseerd wordt door het machtswoord van de
overheid, dat aan dat recht exclusieve gelding verleent.

Wat was de taak van de rechter ten tijde van de Verlichting?
De rechter was slechts la bouche de la loi (de mond van de wet). Er werd gedacht dat de
wetgever zulke duidelijke en volledige wetten kon maken dat uitleg overbodig was. De rechter
hoefde slechts deze wetten toe te passen.

Leg het begrip authentieke interpretatie uit in verband met de taak van de rechter.
De macht van de wetgever was vrij beperk doordat hij slechts wetten kon uitvaardigen. Het was
de taak van de rechter om deze wet uit te leggen. Om een grotere macht te hebben gaven veel
wetgevers, zoals keizer Justinianus, zelf een gezaghebbende uitleg bij verschillende
verordeningen. Dit wordt ook wel de authentieke interpretatie genoemd. Echter had dit in de
praktijk niet een heel groot effect, want het was uiteindelijk de taak van de rechter om deze
wetten weer uit te leggen

Welke twee andere methoden werden er gebruikt om de uitlegging van de rechter aan
banden te leggen?
1. Het algehele verbod van ieder commentaar op het wetboek (o.a. toegepast door
Justinianus en Koning Frederik II);
2. Het référé législatif: wanneer een wet uitleg behoefde diende die uitlegging aan de
keizer te worden gevraagd (ook toegepast door Justinianus).

Wat is uiteindelijk de belangrijkste taak van de wetgever?
Dat hij met zijn gezag verklaart dat de wettekst de bron is van recht en dat buiten deze tekst
geen recht geldt.

Noem de verschillende doelen die met behulp van de codificatie worden nagestreefd.
• De rechtszekerheid: denk aan het nulla poena sine previa lege poenali beginsel uit art.
1 Sr;
• Een economisch doel: het grensoverschrijdende handels- en betalingsverkeer vraagt om
een eenvormige regeling;
• Een politiek doel: het recht kan als belangrijk middel worden gebruikt om een nationale
eenheid te creëren of te verstevigen.

Waarom is de rechter in Nederland geen formele rechtsbron?
De rechter zal zijn uitspraken steeds presenteren als toepassing van de wettekst, hij schept dus
geen nieuwe wetten.

Welke verschillende interpretatiemethoden kan de rechter gebruiken?
• Grammaticaal: taalkundige uitleggen, kijken naar de betekenis van de woorden;
• Wetshistorisch: dat wat de wetgever destijds heeft bedoeld met de tekst;
• Rechtshistorisch: kijken naar de herkomst van een bepaalde regel, bijv. door terug te
gaan naar Romeinse recht;

1

, • Systematisch: kijken hoe een regel past in het stelsel van de wet en hoe deze regel zich
verhoudt tot andere regels;
• Analogisch: wanneer een regel die krachtens haar bewoordingen en haar bedoeling niet
op het te beslissen geval van toepassing is, toch wordt toegepast omdat het niet
geregelde geval lijkt op het wel door de regel beheerste geval;
• Teleologisch: het doel van de regel is bepalend, de uitlegging is ondergeschikt.

Waaruit blijkt dat de wet nimmer volledig is?
Door de meermaals wettelijke uitleggingsverplichtingen, zoals: de rechter mag in geen geval
beoordelen op basis van zijn innerlijke waarde of billijkheid en moet volgens de wet spreken
(art. 11 AB), de rechter mag nooit weigeren rechter recht te spreken (art. 13 AB en art. 26 Rv)
en moet ambtshalve gronden aanvullen (art. 25 Rv).

Hoe wordt in Engeland de rechtszekerheid bewerkstelligd indien de tekst van een wet
ontoereikend is?
In beginsel wordt de grammaticale interpretatie gebruikt. Indien dit ontoereikend is, wordt dit
in Engeland gewaarborgd door de stare decisis-regel, die de rechter verplicht zich te houden
aan zijn eerdere uitspraken. Dit wordt toegepast met name door middel van de analogische
methode. De Engelse rechter heeft, anders dan de Nederlandse rechter, de bevoegdheid om een
nieuwe regel uit te vaardigen.

Waarom is het zowel een nadeel als een voordeel dat de rechter de wettekst kan uitleggen
naar de politieke overtuiging van zijn tijd?
Indien deze overtuiging kwalijk is, zoals in Duitsland is gebeurd, wordt de wettekst gemakkelijk
geïnterpreteerd op een manier die de politiek het beste dient, ook al is de overtuiging kwalijk.
Aan de andere kant zorgt dit er ook voor dat een betekenis van de wet niet verstart, maar steeds
aan de tijd en omstandigheden wordt aangepast.

Hoofdstuk 2: Codificatie en natuurrecht

Hoe verhouden de no taxation without representation en de Common Sense zich tot
elkaar?
Om de hoge kosten voor de gevoerde oorlogen te dekken voerde het Engelse parlement nieuwe
belastingen in de Amerikaanse koloniën. De kolonisten maakte hiertegen bezwaar omdat zij
geen belasting wilde betalen zolang zij niet vertegenwoordig zouden zijn in het parlement: no
taxation without representation. Hierdoor ontstonden er spanningen en de kolonisten kwamen
in opstand. De Engelse journalist Thomas Paine ontwikkelde in 1776 een pamflet, genaamd
Common Sense, waarin hij de kolonisten opriep de banden met Engeland te staken en naar
onafhankelijkheid te streven.

Waarom is de titel Common Sense kenmerkend voor de geest van die tijd?
Paine doet een beroep op het gezonde verstand van zijn lezers en niet op precedenten uit de
geschiedenis, op gezaghebbende schrijvers of erkende regels van het staats- en volkenrecht. De
geest van die tijd drukt zich uit in de Age of Reason (de Verlichting). Deze gedachtegoed sluit
aan bij die van Kant, die in 1784 in zijn opstel “Wast ist Aufklarung?” mensen aanspoorde om
hun eigen verstand te gebruiken.

2

, Op welke manier kan je betogen dat de onafhankelijkheidsverklaring van 4 juli 1776
gebaseerd was op het natuurrecht?
In de Declaration of Independence worden een aantal onvervreemdbare rechten genoemd: de
inalienable rights. Jefferson ontleende de bevoegdheid voor het verstrekken van deze rechten
aan het natuurrecht. Volgens hem waren deze rechten ‘selfevident’ en waren dit de ‘the laws of
nature’. Dit natuurrecht ging zelfs zo ver, dat een heerser die deze rechten schond door zijn volk
kon worden afgezet.

Leg de begrippen ius civile, ius gentium en ius naturale uit.
Het ius civile wordt ook wel het burgerrecht genoemd en is het recht dat ieder volk voor zichzelf
heeft vastgesteld. Het ius gentium had universele gelding en moest bij alle volkeren te allen
tijde in acht worden genomen, ook wel het recht der volkeren genoemd. Dit recht had een
feitelijke betekenis. Het ius civile en het ius gentium kon naast elkaar bestaan. Het ius naturale
wordt simpelweg vertaald als het natuurrecht.

Leg het meningsverschil tussen de aanhangers van de ‘Epicureïsche” school en die van de
“Stoa” uit aan de hand van het positivisme en het natuurrecht.
Volgens Epicurus zou men van nature in een staat van oorlog van allen tegen allen zijn (ook
later betoogd door Hobbes) Om conflicten te vermijden zou men zich vrijwillig onderworpen
hebben aan een gezag en zijn voorschriften. Volgens Epicurus is het recht dat van
overheidswege in is gesteld het enige geldende recht. Dit wordt ook wel positivisme genoemd
en het rechtsbegrip is hierbij formeel van aard: ‘recht’ is het van overheidswege gestelde
gedragsvoorschrift, dat door dezelfde overheid van een sanctie is voorzien. Het gaat hier niet
om wat het recht inhoudt maar om de herkomst van het recht. Cicero is de bemiddelaar voor de
stoïsche rechtsleer. In deze leer is het rechtsbegrip materieel van aard: ‘recht’ is wat inhoudelijk
conform is aan de menselijke rede. Hierbij gaat het dus juist om de inhoud en niet om de
herkomst van het recht. Deze rechtsleer leidt tot de erkenning van een natuurrecht, van een
geheel van rechtsregels dat onafhankelijk van tijd en plaats en zelfs van sanctionering door een
overheid van kracht is, enkel en alleen om zijn inhoudelijke, rationele waarde.

Hoe staat het utilitarisme van Bentham in verhouding tot het positivisme van Epicurus?
Volgens Epicurus is het recht een van overheidswege gestelde gedragsvoorschrift, het
positivisme. De overheid zou zich bij het vaststellen van de inhoud van de gedragsvoorschriften
slechts laten leiden door het nut, het utilitas. Hierbij is het recht een middel om het grootste
geluk voor het grootste aantal mensen te bewerkstelligen.

Hoe maakte de kwestie van de slavernij het verschil tussen het ius gentium en het ius
naturale duidelijk?
De Romeinen gebruikte deze twee begrippen vaak als synoniemen van elkaar. Bij de kwestie
van de slavernij werd duidelijk dat er verschil zat in deze twee begrippen. Slavernij kwam onder
alle volken voor, waardoor de slavernij tot het ius gentium behoorde. Echter kon de slavernij
niet tot het ius naturale worden gerekend, want de Romeinen zagen in dat een mens van nature
vrij is. Het verschil tussen de twee begrippen is dan ook dat het ius gentium puur feitelijk is en
dat het ius naturale een morele lading heeft.

3

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noorwasmus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,89. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis

Samenvatting

Europese rechtsgeschiedenis jaar 2 samenvatting tentamen stof

Document informatie

Onderwerpen

Gekoppeld boek

Meer samenvattingen voor studieboek

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud