Kwaliteit, ARBO, Milieu
Samenvatting 3e editie: Kwaliteitsmanagement
Geschreven door: Ron Emmerik
Hoofdstuk 7 & 9 vallen niet onder de leerstof van het tentamen
,Inhoud
KWALITEIT, ARBO, MILIEU....................................................................................................................................................... 1
1 HET BELANG VAN KWALITEITSZORG, ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN EN MILIEUZORG...............................................................3
1.1 WAT IS KAM?................................................................................................................................................................................3
1.2 OVEREENKOMSTEN VAN KAM-ZORGSYSTEMEN....................................................................................................................................4
1.3 HISTORISCHE ONTWIKKELING VAN KAM..............................................................................................................................................5
1.4 VISIE, MISSIE, PRINCIPES, STRATEGIE EN CONCEPT..................................................................................................................................5
1.5 PRINCIPES VAN KAM.......................................................................................................................................................................6
2 KWALITEITSZORG.................................................................................................................................................................. 7
2.1 DEFINITIES VAN KWALITEIT................................................................................................................................................................7
2.2 WAAROM KIEZEN ORGANISATIES VOOR KWALITEIT?...............................................................................................................................8
2.3 INTEGRALE KWALITEITSZORG..............................................................................................................................................................8
2.4 AMERIKAANSE INVLOEDEN OP DE THEORIE VAN KWALITEITSZORG...........................................................................................................11
2.5 JAPANSE INVLOEDEN OP DE THEORIE VAN KWALITEITSZORG...................................................................................................................15
3 ARBEIDSOMSTANDIGHEDENBELEID..................................................................................................................................... 20
3.1 KENMERKEN VAN EEN ARBOZORGSYSTEEM.........................................................................................................................................20
3.2 ESSENTIE VAN DE ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWET...............................................................................................................................22
3.3 INHOUD VAN DE ARBEIDSOMSTANDIGHEDENWET................................................................................................................................23
3.4 VERDERE UITWERKING VAN DE ARBOWET..........................................................................................................................................25
3.5 OVERIGE WETTELIJKE ARBOREGELINGEN.............................................................................................................................................25
4 MILIEUZORG....................................................................................................................................................................... 26
4.1 DE ESSENTIE VAN DE MILIEUPROBLEMATIEK........................................................................................................................................26
4.2 OPLOSSINGEN VOOR DE MILIEUPROBLEMATIEK...................................................................................................................................27
4.3 DE ZES VERSCHILLENDE ORGANISATIES VAN KIM ALTER........................................................................................................................28
4.4 ISO 26000............................................................................................................................................................................. 29
4.5 DE ONTWIKKELING VAN HET MILIEUBELEID.........................................................................................................................................30
4.6 MILIEUZORGSYSTEEM.....................................................................................................................................................................30
4.7 MILIEUZORGSYSTEEM ISO 14001....................................................................................................................................................30
5 KWALITEITSSYSTEMEN........................................................................................................................................................ 31
5.1 HET NUT VAN CERTIFICERING...........................................................................................................................................................31
5.2 ISO......................................................................................................................................................................................... 31
5.3 KWALITEIT IN NEDERLANDSE ZORGINSTELLINGEN.................................................................................................................................33
5.4 HACCP – GEVARENLIJST VAN KRITISCHE CONTROLEPUNTEN................................................................................................................34
5.5 ISO 22000, BRC, IFS, GMP, IKB EN GFSI.....................................................................................................................................35
6 KWALITEITSPRIJZEN EN -MODELLEN.................................................................................................................................... 36
6.1 INK-MANAGEMENTMODEL..............................................................................................................................................................36
6.2 UITVOERING INK-MANAGEMENTMODEL............................................................................................................................................38
6.3 DE TIEN AANDACHTVELDEN.............................................................................................................................................................39
7 -.......................................................................................................................................................................................... 44
8 LEAN MANUFACTURING EN SIX SIGMA............................................................................................................................... 45
8.1 TOYOTA PRODUCTION SYSTEM........................................................................................................................................................45
8.2 SIX SIGMA....................................................................................................................................................................................48
9 -.......................................................................................................................................................................................... 49
10 KWALITEITSZORG IN DE DIENSTVERLENING....................................................................................................................... 50
10.1 PERCIEVED SERVICE QUALITY.........................................................................................................................................................51
10.2 TE VERMIJDEN FOUTEN IN DIENSTVERLENING....................................................................................................................................52
10.3 HET GAP-MODEL........................................................................................................................................................................53
10.4 DE RAMSHEC-SYSTEMATIEK........................................................................................................................................................54
, 10.5 SERVICE PROFIT CHAIN.................................................................................................................................................................55
1 Het belang van kwaliteitszorg, arbeidsomstandigheden en
milieuzorg
Met een goede kwaliteitszorg, veilige en gezonde arbeidsomstandigheden en milieuvriendelijke productieprocessen
kunnen bedrijven zich onderscheiden. Bedrijven die voor kwaliteit kiezen, drukken dit uit in hun visie, missie,
principes, strategie en concept.
1.1 Wat is KAM?
KAM staat voor kwaliteitszorg, arbeidsomstandigheden en milieuzorg. Deze drie beleidsgebieden zijn van essentieel
belang voor alle organisaties.
Het KAM-beleid is de afgelopen jaren een steeds belangrijkere rol gaan spelen in het bedrijfsleven. Verschillende
redenen liggen hieraan ten grondslag:
1. De groeiende internationale concurrentie, als gevolg van de globalisering.
2. De groeiende vraag van de consument naar kwalitatief goede producten en diensten.
3. De grotere bedrijfsaansprakelijkheid voor de gevolgen van slechte producten en diensten
4. Het grote belang van goede en veilige werkomstandigheden
5. De groeiende zorg van de aantasting van het milieu
Kwaliteitszorg
Bij kwaliteitszorg gaat het om die activiteiten die een organisatie verricht om haar producten/diensten tegen zo laag
mogelijk kosten op het juiste kwaliteitsniveau te produceren. Die juiste kwaliteitsniveau is afgestemd op de wensen
en behoeften van de afnemers.
Een goede kwaliteitszorg biedt het voordeel van een verbeterde kwaliteit van het product of de dienst, waardoor de
organisatie zich kan onderscheiden van de concurrentie. Bovendien verlaagt het de risico’s van
productenaansprakelijkheid, dalen de productiekosten en is er sprake van een kortere doorlooptijd (efficiency).
Door de verschuiving van de markt, van technische kwaliteit naar kwaliteit dienstverlening, is het van uiterst belang
dat groeiende bedrijven de kwaliteit van hun goederen/diensten blijven verbeteren.
Arbeidsomstandigheden
Tegenwoordig is het niet alleen de veiligheid op de vloer als we spreken over arbeidsomstandigheden. Het gaat hier
ook om de gezondheid en het welzijn van de werknemers. Deze drie aspecten zijn allemaal meegenomen in die
nieuwe Arbeidsomstandighedenwet, die ook wel bekend staat als de Arbowet.
Deze Arbowet is een kaderwet met allerlei voorschriften en normen die het werk veiliger, hygiënischer en fysiek
minder belastend maken. De overheid wil met deze wet stimuleren dat werkgevers en werknemers zelf tot
afspraken komen over goede arbeidsomstandigheden.
Werkgevers kunnen de kwaliteit van arbeidsomstandigheden verbeteren met ergonomische maatregelen. Hierbij
gaat het bijvoorbeeld om machines ter verlichting van het heffen en tillen van zware lasten, bureaustoelen die zijn
ontworpen om rugklachten te voorkomen of toetsenborden die RSI-klachten kunnen voorkomen.
Als laatste beïnvloeden slechte arbeidsomstandigheden het imago van een bedrijf. Consumenten accepteren
bijvoorbeeld niet dat kinderen betrokken zijn bij het maken van producten.
Milieuzorg
Hoewel het voor steeds meer consumenten een eis begint te worden dat bedrijven zich ook bezighouden met MVO,
begint ook de overheid een hogerhand te spelen als het gaat om milieuzorg. Daarnaast eisen verschillende bedrijven
van elkaar dat ze aan verschillende normen/eisen voldoen willen ze nog zaken willen doen met elkaar.
, 1.2 Overeenkomsten van KAM-zorgsystemen
Kwaliteitszorg, Arbeidsomstandigheden en milieuzorg kennen zeven belangrijke overeenkomsten:
1. Procesbeheersing 2. Procedures
3. Oplossingsmethodieken 4. Advisering
5. Standaardisatie 6. Borging
7. Evaluatie
Procesbeheersing
KAM is gericht op het beheersen van management-, werk- en technische processen. Ze worden geoptimaliseerd als
managers en medewerkers hun verantwoordelijkheid nemen. Het beheersen van deze processen komt er in de
praktijk op neer dat organisaties problemen rond productkwaliteit, arbeidsomstandigheden en milieubelasting willen
voorkomen. Daartoe dienen organisaties te investeren in techniek en in werkprocessen, bijvoorbeeld in machines,
apparatuur, technische aanpassingen, werktechnieken en trainingen.
Procedures
Procedures spelen een belangrijke rol bij de KAM-inrichting. Procedures leggen de meest effectieve, efficiënte,
veilige of milieubesparende manier van werken vast. Het formuleren van procedures zorgt voor een werkbare
structuur in de organisatie.
Oplossingsmethodieken
Vaak maken organisaties gebruik van stappenplannen als het gaat om het verbeteren van de productiekwaliteit en
de arbeidsomstandigheden of om het treffen van milieumaatregelen. Een mooi voorbeeld daarvan is het INK-model,
dat als doel heeft bedrijven, non-profitinstellingen en de overheid te stimuleren tot continue verbetering van hun
bedrijfsvoering, hanteert een stappenplan bij zijn onderzoeksmethodieken naar KAM.
Advisering
Het KAM-systeem maakt veelvuldig gebruik van externe deskundigen. Allereerst is dat noodzakelijk omdat specifieke
kennis over de KAM-aspecten intern vaak ontbreekt. Verder is men bij de Arbo- en milieusystemen verplicht de
aanwijzingen van deskundige op te volgen.
Standaardisatie
Standaardisatie is het werken in een vaste volgorde of volgens bepaalde procedures zodat een zekere gelijkheid
ontstaat in vorm en in samenstelling. Dit speelt bij de KAM-aspecten een belangrijke rol. Er zijn verschillende vormen
van certificering die standaardisatie in de hand werken, omdat bedrijven ernaar streven om aan de desbetreffende
eisen te voldoen. Enkele voorbeelden:
Kwaliteitszorg: ISO9001:2015, HACGP, ISO22000 en de wet van productaansprakelijkheid
Arbeidsomstandigheden: Standaardisatie door wetgeving, zoals de Arbowet. British standards en door internationale
normen zoals de Occupational Health and Safety Assessment Series (OHSAS I800I), regels van de Inspectie Sociale Zaken en
Werkgelegenheid.
Milieuzorg: Standaardisatie door certificering via ISO14001 en door wetgeving zoals de wet Milieubeheer.
Borging
Borging betekent de garantie van kwaliteit. De organisatie dienst vast te leggen op welke wijze zij de toezegging aan
de klant kan nakomen. Bij borging worden de bedrijfsdoelen, de belangrijke (kritische) processen en de verdeling van
verantwoordelijkheden, bevoegdheden en taken beschreven. Van de processen wordt vastgelegd dat deze volgens
vaste afspraken en stappen verlopen, zodat duidelijk is welke kwaliteitsaspecten belangrijk zijn voor de leverancier
én voor de klant.
Evaluatie
Als een organisatie een verbetering heeft aangebracht in een of meer van de drie KAM-aspecten wordt na verloop
van tijd geëvalueerd of die verbetering inderdaad tot de verwachte resultaten heeft geleid. De resultaten van de
evaluatie worden vervolgens met het management en de medewerkers besproken. Een evaluatie kan leiden tot het
bijsturen van processen.