Deel 1 Personen- en familierecht
H2 De ouders van je jeugdige
Personen- en familierecht valt onder het burgerlijk recht. Personen- en familierecht neemt een
bijzondere plaats in het burgerlijk recht in omdat het geen zakelijke, maar familierechtelijke relaties
beschrijft. Familierechtelijke relatie is een juridische relatie tussen familieleden waaruit rechten en
plichten ontstaan.
Juridische moeder = de vrouw uit wie het kind geboren is, wie het kind ter wereld heeft gebracht.
Draagmoederschap wordt door het Burgerlijk Wetboek (BW) niet erkend. Hierdoor zijn de afspraken
over de ‘overdracht’ tussen draagmoeder en wensmoeder ongeldig voor het recht.
De draagmoeder die het kind ter wereld brengt is de juridische moeder.
Juridische vader is de man:
• Die bij de geboorte met de moeder is gehuwd;
• Die de jeugdige heeft erkend;
• Van wie door de rechter het vaderschap is vastgesteld;
• Die de jeugdige heeft geadopteerd.
Hoofdregel over juridisch vaderschap = de man die getrouwd is met de vrouw die het kind ter wereld
brengt is de vader van het kind.
→dit geldt ook voor geregistreerd partnerschap: sinds 1 april 2014 geldt dat er geen juridische
verschillen zijn tussen het geregistreerd partnerschap en het huwelijk, als het om de positie van
kinderen gaat.
De man, vrouw en het kind kunnen de rechtbank verzoeken om het vaderschap dat door huwelijk is
ontstaan te ontkennen. Voorwaarde is dat dat het duidelijk is dat de man niet de biologische vader is
van het kind (door DNA-test bijv.).
Erkenning
Een kind dat is geboren uit een moeder die bij de geboorte niet getrouwd/geregistreerd partner was
(dus geen juridische vader heeft) kan door een man vanaf min. 16 jaar worden erkend.
→erkenning betekent alleen ouderschap, geen gezag.
→Erkenning na overlijden of scheiding is onmogelijk. Als de juridische vader overlijdt of scheidt van
de moeder blijft dit altijd de juridische vader. Het is dan niet mogelijk voor een andere man om een
kind te erkennen.
→erkenning gaat om juridische daad: de erkenner wordt de juridische vader van het kind ook al is
het niet de biologische vader.
Procedure: de man moet bij de Burgerlijke Stand vd gemeente verklaren dat hij de juridische vader
vh kind wil zijn →de verklaring komt in een akte en die wordt ingeschreven in de registers van de
burgerlijke stand.
• Voor het erkennen van een kind onder 16 is toestemming nodig van de moeder
• Als een kind tussen 12 en 16 is, moeten de moeder + kind beide toestemming geven
• Als een kind 16+ is heeft de man alleen toestemming van het kind nodig
→als moeder en/of kind geen toestemming geven maar de man kan aantonen dat hij de verwekker
is kan hij naar de rechtbank om vervangende toestemming voor erkenning aan te vragen.
,De rechter geeft dan toestemming als de man meent dat de erkenning (1) de belangen van het kind
niet zal schaden én (2) de belangen niet zal schaden die de moeder heeft bij ongestoorde verhouding
met kind.
Erkenning is niet mogelijk:
• Door een man die vanwege te nauw verwantschap (familie) geen huwelijk met de moeder
zou mogen sluiten (zoals vader, broer of zoon van de moeder)
• Door man onder de 16 jaar
• Door een man die onder curatele staat (handelingsonbekwaam is)
• Als de jeugdige al 2 ouders heeft
→een erkenning kan alleen in sommige gevallen ongedaan gemaakt worden als de erkenner niet de
biologische vader is. Een kind dat dit ontdekt kan bijv. de rechtbank verzoeken om vernietiging vd
erkenning.
Gerechtelijke vaststelling van vaderschap = als de rechter het juridisch vaderschap aan de
verwekker oplegt. Dit is hetzelfde als juridisch vaderschap.
Vaderschapsactie: de moeder vraagt de rechter om de verwekker van haar kind te verplichten een
bijdrage te leveren in de kosten van studie/levensonderhoud van zijn kind
Duo-ouderschap
Door een nieuwe wetgeving sinds 1 april 2014 is het voor een vrouw mogelijk om de 2 e juridische
ouder (duo-ouder) van een kind te worden.
→krijgt een lesbische vrouw een kind dan is wordt haar vrouw automatisch de duo-ouder.
Een kind kan max. 2 juridische ouders hebben. Als een vrouw van een bekende zaaddonor een kind
krijgt moet zij kiezen of ze haar vrouw haar kind laat erkennen of dat ze de zaaddonor toestemming
geeft voor erkenning.
Gevolgen van het ouderschap → gevolgen die de wet verbindt aan het juridisch ouderschap:
• Gezag = dat ouders hun kind mogen opvoeden en zeggenschap over hem hebben
• Omgang = als een juridische ouder geen gezag heeft, heeft hij wel recht op omgang. Dit
betekent dat ouder en kind elkaar regelmatig mogen zien
• Onderhoud: juridische ouders zijn onderhoudsplichtig. Ze zijn verplicht om kosten te dragen
vd verzorging en opvoeding van hun kind.
• Familienaam: het kind draagt de achternaam van zijn juridische ouders
• Wettelijk erfgenaam: kind is wettelijk erfgenaam van zijn juridische ouders
• Nationaliteit: als een vd ouders de Nederlandse nationaliteit heeft, krijgt het kind ook de
Nederlandse nationaliteit
• Positie in juridische procedures: de juridische ouder heeft in juridische procedures bepaalde
rechten m.b.t. zijn minderjarig kind.
H3 Het gezag over de jeugdige
Afstammingsbanden tussen ouder en kind vormen de ouder-kindrelatie. De ouder-kindrelatie schept
levenslange juridische banden tussen ouder en kind.
Gezag gaat om zeggenschap (inhoud vd opvoedingsrelatie), gezag eindigt automatisch als het kind 18
wordt.
Gezag bestaat uit een mengeling van:
• Opvoeden en verzorgen
• Beheer van eventuele vermogen (bezittingen) van het kind
• Verrichten van juridische handelingen namens kind, zoals sluiten van overeenkomsten of
toestemming geven voor hulpverlening.
, De term ‘minderjarige’ wordt gebruikt in de wet. Hiermee worden kinderen tot 18 jaar bedoeld.
→over alle minderjarigen moet gezag worden uitgeoefend
Ouderlijk gezag = als gezag door ouder(s) wordt uitgeoefend
Voogdij = als gezag door niet-ouder wordt uitgeoefend
Wanneer ouder en kind door een conflict tegenover elkaar in een rechtszaak komen te staan kan de
rechter een bijzonder curator benoemen.
Bijzonder curator = iemand die door de rechter benoemd wordt om belangen vd minderjarige te
behartigen (en zo nodig namens minderjarige de rechtszaak voert) in een conflict tussen ouder en
kind.
→de rechter benoemt bijzonder curator op verzoek van belanghebbende (bijv. pleegouders, kind
zelf)
Het kan voorkomen dat ouders onbevoegd zijn om gezag uit te voeren.
→gezag kan niet uitgevoerd worden door minderjarigen. Een meisje van 16 die zelf haar kind wil
opvoeden heeft de mogelijkheid de kinderrechter te verzoeken haar meerderjarig te verklaren, om
gezag uit te kunnen oefenen.
Als een minderjarig meisje niet meerderjarig verklaard wordt of geen verzoek indient, benoemt
kinderrechter nadat het kind geboren is een voogd om het gezag uit te voeren.
→ouders die in zeer slechte psychische toestand verkeren (en bijv. opgenomen zijn in een inrichting)
zijn onbevoegd het gezag over hun kinderen uit te oefenen.
Ouders met ouderlijk gezag beheren het vermogen van hun kind
Ouders vertegenwoordigen hun kind in het rechtsverkeer→ ze verrichten juridische handelingen
namens het kind.
Week 2: 3.4 t/m 3.7, 4.1 t/m 4.8, blz. 329 – 339
3.4 Ouderlijk gezag door twee ouders
Een getrouwde vrouw die een kind krijgt, oefent automatisch samen met de vader gezag uit over het
kind. Dit geldt ook voor geregistreerd partnerschap en twee getrouwde vrouwen (behalve als er een
juridische vader in beeld is).
→als de moeder een vriend/vriendin (relatie) heeft maar geen huwelijk dan heeft alleen de moeder
het gezag, want vanuit het recht gezien heeft de moeder geen officiële partner.
Als moeder en vriend/vriendin samen gezag willen kunnen uitoefenen moet zij 2 stappen volgen:
• De vriend/vriendin van moeder erkent het kind (hierdoor wordt diegene de vader/duo-
ouder)
• Moeder en vader/duo-ouder schrijven hun gezamenlijk gezag in, in het Centraal
gezagsregister, waardoor zij samen gezag krijgen.
→als ouders die samen het gezag uitoefenen uit elkaar gaan/scheiden blijven zij samen gezag
uitoefenen.
3.5 Ouderlijk gezag door één ouder
Als 1 vd 2 gezag uitoefenende ouders overlijdt, zet de andere ouder het gezag automatisch alleen
voort.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sofie1234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.