Samenvatting
Samenvatting Psychotherapeutische Stromingen
Samenvatting van het vak Psychotherapeutische stromingen, alle hoofdstukken uit het boek + college aantekeningen
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Psychotherapeutische StromingenCollege 1 Gedragstherapie
Hoofdstuk 1 Variaties op een thema: wat is ‘echte’ psychotherapie?
Psychotherapie= een vorm van hulpverlening die, via het methodisch toepassen van psychologische
middelen door gekwalificeerde personen, beoogt mensen te helpen hun gezondheid te verbeteren
Het bevat zowel klacht- als persoonsgerichte benaderingen > vorm van toegepaste
psychologie en behoort tot de menswetenschappen
Wel onduidelijkheid over de definitie en afbakening door: 1. De betekenis aan ‘psycho’, gaat
het om het doel of het middel van de therapie? 2. Het woord ‘therapie’ kan meerdere
inhouden krijgen
Historisch overzicht:
Tot 1970 was psychotherapie kostbaar en dus vooral iets voor de hogere sociale lagen
In de 20ste eeuw ontstond de psychotherapie met Freud als initiator (kwam met de
psychoanalyse als prototype van psychotherapie)
Vooral in de jaren 60 vond er een groei plaats in de psychotherapie, nieuwe therapievormen:
- Gedragstherapie - cognitieve therapie (gedragstherapie) – cliëntgerichte therapie &
oplossingsgerichte therapie – psychoanalyse – systeemtherapie
- Aan elke theorie zit een andere filosofie besproken
De psychotherapie moest zich steeds vaker verantwoorden en wordt het onderworpen aan
wetenschappelijke en economische criteria (komt in de verdrukking)
- Tegenwoordig richt het zich op het vinden van geluk
Afgelopen 50 jaar meer nieuwe ‘scholen’ van therapie, bijna volgens een wetmatig patroon:
1. Een leider met opvattingen die afwijken van de heersende denkstromingen – 2. Een nieuwe maar
invloedrijke methode – 3. Deze methode heeft vaak een opvallende indicatie (bv. werkt voor een
ziekte) – 4. Samen leidt dit tot een groep cliënt en therapeuten als volgers – 5. Nieuwe school wordt
populairder en er ontstaat concurrentie – 6. Groeiproces (meer technieken, volgers) – 7. De groei
stopt en populariteit wordt kleiner
Bij psychotherapie is er sprake van een identiteitsprobleem, het kan geplaatst worden binnen de
psychologie en geestelijke gezondheidszorg (GGZ)
Er is altijd een spanningsveld tussen de harde natuurwetenschap (rationalisme) en zachte
geesteswetenschap (romantisme)
- Rationalisme= psychiaters die het medische model consequent willen toepassen
(biologische psychiatrie)
- Romantisme= psychodynamische psychiaters en sociaal-psychiaters
Een therapeut moet een functionele relatie ontwikkelen > zowel een therapeutische houding als
methodiek zijn vereist
Therapeutische methodiek= een op grond van deskundigheid en ervaring toegepaste
methode om te zorgen voor gewenste verandering
Therapeutisch gesprek= gesprek dat doelbewust door een deskundige wordt gevoerd met
als doel het verbeteren/oplossen van de psychische problematiek van de cliënt
- Verschil tussen therapeutisch contact en vriendschapsrelatie (asymmetrische relatie –
relatie tussen therapeut en cliënt middel om problemen op te lossen of te verbeteren –
therapie is tijdelijk)
Elke vorm van psychotherapie heeft vier factoren gemeen, de vier R’s:
Relatie: intens, emotioneel geladen, vertrouwen en vertrouwenwekkend
, Raamwerk/context: setting die gezien kan worden als therapeutisch en het vertrouwen in de
hulpverlener versterkt en een veilig kader biedt
Rationele: verklaring voor de klachten, uitleg of theorie
Ritueel: een procedure (methode/techniek) die voorkomt uit de verklaring en actieve
deelname van de cliënt
Verschillende vormen van psychotherapie worden ingedeeld aan de hand van:
Het cliëntsysteem: met wie gaat de deskundige een psychotherapeutische relatie aan (vaak
individuele therapie, maar kan groepstherapie)
De werkwijze van de therapeut: psychodynamisch, cliëntgericht, gedragstherapeutisch,
cognitief of systeemtheoretisch
De psychotherapeutische werkwijze verloopt in drie stappen:
1. Probleemverkenning: de hulpverlener zorgt voor een
goed gespreksklimaat en een verheldering van de
klacht om een hulpverleningsplan op te kunnen stellen
2. Probleemontleding: de informatie wordt uitgewerkt en
worden verschillende verklaringen opgesteld (bij
voorkeur uit biopsychosociale zienswijze)
- De verklaring van het probleem helpt bij het kiezen
van een interventie
3. Probleemoplossing: behandeling of interventie om de
klachten/problemen/stoornissen te verminderen of
geheel te verhelpen
Bovenstaande niveaus lopen door elkaar en
probleemontleding is pas afgerond wanneer het
probleem verholpen is
Onderdelen in de DSM: diagnostiek, specialisering en maatschappij:
Diagnostiek: sommige psychotherapeuten wijzen dit systeem af, psychiaters die het
medische model aanhangen vinden dat een DSM-diagnose een voorspellende waarde heeft
- Problemen: een bepaalde therapiemethode kan voor veel verschillende diagnosen nuttig
zijn – een bepaalde diagnose kan geholpen worden met verschillende behandelmethoden
Specialisering: er is sprake van een tendens tot specialisering
- Trend tot groepering van diagnosen is aparte settings ontstond tegelijk met omvorming
van psychiatrische ziekenhuizen (sanatoriummodel)
- Trend tot (psycho)therapeutische specialisering ontstond tegelijk met vorming van
verschillende therapiescholen (laboratoriummodel)
- Uit beide trends volgt toenemende specialisering in psychotherapie volgens: doelgroep
(bv. eetstoornissen) – behandelwijze (bv. systematische gezinstherapie) – combinatie van
beide (bv. borderline persoonlijkheidsstoornissen)
Discussie of een therapiemethode moet worden afgestemd op een diagnose of op de
cliënt, in NL vaak de eerste optie > diagnose-behandelcombinaties (dbc’s)
Maatschappij: tegenwoordig waardering van gezondheid gebaseerd op kosten en baten
volgens een prestatiemodel > hiervoor strikte definitie van psychische ziekte nodig (DSM is
een hulpmiddel)
- Gevaren: diagnosen staan op zichzelf of worden gemanipuleerd met oog op betaling
Kenmerken van psychotherapeutische stromingen: onderscheid aan de hand van:
1. Therapeutisch doel: aspecten van het oden en laten van cliënt
, - Twee benaderingen: klachtgericht (= klachten, symptomen en stoornissen verhelpen,
gedragstherapie) en persoonsgericht (= levenswijze, denk- en gedragspatronen >
psychodynamisch)
Twee polen van één dimensie, dus er zijn ook tussenvormen
2. Therapeutische werkwijze: geactiveerde veranderingsprocessen en stijl
- Kan omschreven worden vanuit essentiële veranderingsprocessen en de gehanteerde
therapiestijl
Geactiveerde veranderingsmechanismen: als psychotherapie
leidt tot een verandering, kan de werkzaamheid ervan te wijden
aan een of meerdere mechanismen of processen:
Affectieve beleving (ervaren): uitlokken of benadrukken
van emoties > exposure, bio-energetica, Gestalt
Cognitieve beheersing (begrijpen): het verwerven van
inzicht > cognitieve en psychodynamische therapie
Gedragsregulatie (oefenen): het veranderen van
disfunctioneel gedrag en het verwerven van nieuw
gedrag > gedragstherapie
Therapeutische stijl= een dimensie meegaand vs. sturend (de
mate waarin de therapeut meegaand dan wel sturen optreedt)
3. Therapeutische context: aard van therapeutische relatie (contact) en andere
formele aspecten van behandelorganisatie (contract) = contractueel contact
- Het contact: de therapeutische relatie is een voorwaarde om een doel te
bereiken, werkrelatie moet: inhoud krijgen door functie van relatie en
ingekleurd worden door emotionele band
Zowel functioneel als emotionele component, kan gezien worden als
hoeksteen van psychotherapie (kan verandering bevorderen of hinderen)
- Het contract: betrekking op: behandelsetting – intensiteit (frequentie en duur
van sessies) – vergoeding (financiële afspraken over wijze van betaling) –
verhouding tot sociale netwerk (vertrouwelijkheid) – specifieke voorwaarden
(gebruik alcohol, wat bij crisis)
Therapiekeuze: een weloverwogen beslissing:
Indicatiestelling voor psychotherapie= proces van besluitvorming over psychotherapie en
welke methode het meeste kans heeft op succes
In psychotherapieonderzoek wordt psychotherapie gezien als vorm van interactie waarbij
verandering kan optreden via beïnvloeding door de therapeut
- De cognitieve-dissonantietheorie= bij confrontatie met een afwijkende opvatting kan dit
ongedaan gemaakt worden door deze opvatting te ontkrachten/negeren
- Attitudeverandering is het grootst als voldaan is aan: 1. Groot verschil tussen bestaande
opvattingen van cliënt en die ontstaan – 2. Therapeut komt geloofwaardig over – 3. Cliënt
is erg betrokken bij het betreffende thema
Compliance= de mate waarin gebruik van medicijnen door een cliënt overeenstemt met het
voorschrift van de arts, in therapie spreek je van therapietrouw
- Bij een gesprek aan therapietrouw wordt vaak gesproken over gebrek aan motivatie, in
plaats daarvan kan beter ‘motivationele dissonantie’ worden gebruikt (= de
waarschijnlijkheid dat cliënten voor een therapie kiezen en blijven meewerken tot ze
voldoende verbeterd zijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rosaforto. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen