Inleiding arbeids- en
organisatiepsychologie
De cursus Inleiding arbeids- en organisatiepsychologie is de
kennismakingscursus voor toepassingen van psychologische theorieën en
toepassingen binnen het werkveld van arbeid en organisatie. Centraal staat
daarbij de verklaring en voorspelling van het gedrag van mensen op het
werk, dat door verschillende factoren binnen en buiten organisaties wordt
beïnvloed.
In de cursus komen vier rollen aan bod die psychologen binnen het werkveld
kunnen vervullen inclusief de bijbehorende praktijkgerichte tools
(bijvoorbeeld meetinstrumenten, interventietechnieken,
evaluatiemogelijkheden) waar uit geput kan worden.
1. Arbeidsdeskundige: Analyseren werkplekken/taken en medewerkers
begeleiden op het gebied van gezondheid en welzijn op het werk. In deze
rol onderzoekt de A&O-psycholoog bijvoorbeeld oorzaken van fysieke of
mentale werkbelasting en stress, en zoekt naar oplossingen.
2. HRM-professional Selectie en loopbaanbegeleiding. Hij/zij veelal
betrokken bij het aantrekken van nieuwe medewerkers, het ontwikkelen
van assessmentprocedures en de ontwikkeling van de competenties van
medewerkers.
,3. Coach/trainer. Begeleiding en ondersteuning van leerprocessen. De trainer
biedt werknemers vooral leerdoelgerichte instructie en feedback. De coach
opereert meer op de achtergrond en is op gezette tijden een klankbord en
mentor voor de gecoachte.
4. Organisatieadviseur/consultant bij interne organisatieveranderingen zoals
reorganisaties, overnames en aansturingsproblemen. Daarnaast bestaan er
ook interne veranderaars of change agents die zorgdragen voor de interne
procesbegeleiding tijdens de daadwerkelijke implementatie van
veranderingen.
De cursus is opgebouwd rond vier thema’s, die betrekking hebben op het
gedrag van werkende mensen:
1. de werkplek
2. de werknemer zelf
3. motivatie en leiderschap
4. teams, groepen en de organisatie als geheel.
Thema 1 ‘Werkplek’ beschrijft relevante onderwerpen en
probleemvelden zoals taakanalyse, prestatie, beoordelingsfouten, meten
van prestatie, stress en gezondheid. Daarnaast komen diagnose-
instrumenten en interventiemethoden (bijvoorbeeld taakanalyse-
instrumenten, evaluatiemodellen) aan bod.
Binnen thema 2 ‘Werknemer’ wordt expliciet aandacht geschonken aan
onderwerpen als individuele verschillen, selectiemethoden, selectie,
assessment, loopbaan en training, duurzame inzetbaarheid en life long
learning. De belangrijkste diagnose-instrumenten en
interventiemethoden (bijvoorbeeld assessment, selectie vs. placement,
aanpassen van werkplek aan werknemer of werknemer aan werkplek)
worden eveneens toegelicht.
Binnen thema 3 ‘Motivatie en leiderschap’ staan onderwerpen centraal
als motivatie, tevredenheid en leiderschap. Ook in dit thema komen
diagnose-instrumenten en interventiemethoden (bijvoorbeeld
arbeidssatisfactie-onderzoek) aan de orde.
, Thema 4 ‘Groepen en organisatie’ omvat onderwerpen als werken in
groepen, conflicten, organisatie(ontwikkeling), structuur, cultuur,
verandering en weerstand. Ook worden diagnose-instrumenten en
interventiemethoden (bijvoorbeeld autonome werkgroepen) besproken.
Thema 1 Werkplek
Naast een introductie in het veld arbeids- en organisatiepsychologie omvat
thema 1 relevante onderwerpen en probleemvelden op het gebied van de
werkplek. Daarnaast wordt een eerste inzicht gegeven in relevante
diagnose-instrumenten en wordt een overzicht gegeven van
interventiemethoden met betrekking tot de werkplek.
1. Functieanalyse
2. Werkprestatie
3. Productief en contraproductief gedrag
4. Gezond en veilig werken
Welke rol speelt onderzoek voor een A&O-psycholoog?
A&O-psycholoog = I/O (industrial/organizational) psychologist
, Een arbeidsdeskundigen wordt ingezet om werkplekken en taken te
analyseren en medewerkers te begeleiden op het gebied van gezondheid
en welzijn op het werk. De arbeidsdeskundige geeft bijvoorbeeld inzicht
in centrale kenmerken van werkplekken, stress, prestaties en
beoordelingen van medewerkers. De deskundige ondezoekt oorzaken en
zoekt naar oplossingen op het gebied van fysieke of mentale
werkbelasting.
H1 - Introductie
Leerdoelen
het wetenschapsgebied arbeids- en organisatiepsychologie te definiëren
een beschrijving te geven van de verschillende rollen van arbeids- en
organisatiepsychologen in de praktijk
de rol van onderzoek uit te leggen voor deze discipline
de verschillende fasen van een interventie binnen de A&O-psychologie te
beschrijven.
Wat bestudeert een arbeids- en organisatiepsycholoog? Welke
onderwerpen behoren bij de twee hoofdonderdelen van het vak?
Het vakgebied houdt zich bezig met de menselijke kant van organisaties en
bestaat uit twee aspecten:
1. de wetenschappelijke studie van de menselijke kant van organisaties en
2. de toepassing van de principes en bevindingen van arbeids- en
organisatieonderzoek.
Wat de praktijk van arbeids- en organisatiepsychologie onderscheidt van die
van vele andere velden is dat deze evidence-based is, wat betekent dat de
dingen die beoefenaars doen, gebaseerd zijn op wetenschappelijke methoden
en principes. Ze maakt gebruik van theoriën, concepten en methoden uit
bijvoorbeeld de experimentele, de sociale psychologie en de sociologie.
Wat is Arbeids- en organisatiepsychologie?
