Kennisclip 1 Witteboordencriminaliteit
De vastgoedfraude zaak is een klassiek voorbeeld van wat we wel witteboordencriminaliteit noemen.
Die term die kent iedereen eigenlijk wel. Maar niet iedereen weet dat die term afkomstig is uit de
Criminologie. Een beroemde criminoloog uit de jaren 30, Edwin Sutherland, kwam met die term
tijdens zijn rede voor de Amerikaanse vereniging van sociologen. En daarin introduceerde hij de term
white collar crime. Sutherland vond namelijk dat zijn collega criminologen te veel aandacht besteden
aan de misdaden van de armere mensen van de lagere sociale klassen in de samenleving en hij vroeg
juist aandacht voor het schadelijke en ook misdadige gedrag van de maatschappelijke elite. Hij
schreef er ook een boek over dat 10 jaar later werd gepubliceerd: “white collar crime”, waarin hij de
resultaten publiceerde van zijn studie naar de misdaden van de 70 grootste ondernemingen van
Amerika.
Sutherland werd onder andere geïnspireerd door Edward Ross. Ross maakte zich dertig jaar eerder
boos over de zogenaamde “Robber barons” zoals Tenfurt, Van Der Bilt en Rockefeller. Dat waren
schatrijke maar ook meedogenloze zakenlieden. Die enerzijds voor worden gezien als een soort
kopstuk van de Amerikaanse geschiedenis en anderzijds vandaag de dag, vanwege de manier waarop
ze rijk zijn geworden ook als witteboordencriminelen gezien. Sutherland maakte zich in zijn eigen
tijd ook boos, maar vooral over de manier waarop Amerikaanse ondernemingen hadden geprofiteerd
van de eerste en de tweede wereldoorlog. Bijvoorbeeld door het maken van illegale prijsafspraken met
Duitse bedrijven. Het opvoeren van prijzen voor grondstoffen of het leveren van waardeloze
producten aan de Amerikaanse leger. Daarnaast was Sutherland niet de enige criminoloog die
aandacht besteedde aan de misdaden van de maatschappelijke elite. Veel eerder al in 1906 publiceerde
de NL-criminoloog Willem Bonger een proefschrift over economische omstandigheden en
criminaliteit. En daarin maakte Bonger al een onderscheid tussen criminaliteit in de straten en
criminaliteit in maatpakken.
Wittenboordencriminaliteit de definitie:
Sutherland definieerde white collar crime als: ‘crime committed by a person of respectability and high
social status in the course of his occupation’. Het gaat dus om misdaden die mensen met een hoge
maatschappelijke positie, die gerespecteerd zijn, doen bij de uitoefening van hun beroep of bedrijf.
Deze definitie bestaat dus uit 3 belangrijke elementen:
1e element is hoge sociale status: Sutherland maakte dus een onderscheid tussen 2 categorieën
daders.
- Mensen met een lage maatschappelijke positie, de blauwe boorden
- Mensen met een hoge maatschappelijke positie, de witte boorden
Dit zien we duidelijk terug in de vastgoed fraudezaak. De hoofdverdachten waren directeuren van de
NL-bouwfonds en Philips pensioenfonds. Het tweede element is dat de gedraging wordt gepleegd
in de uitoefening van beroep of bedrijf. Het gaat dus niet om misdaden die leden van de
maatschappelijke elite als privépersoon plegen (geen crime passionnel) maar alleen om de
gedragingen die ze als functionaris binnen een organisatie plegen. Ook dit element zien we duidelijk
terug in de vastgoedfraude zaak. Als directeur commercieel vastgoed bij een NL-bouwfonds, besliste de
hoofdverdachte over de bouwprojecten waarmee hij zichzelf verrijkte.
Het derde element is het element crime, dus de misdaden. Hieronder verstond Sutherland niet
alleen de overtredingen uit de sfeer van het strafrecht (wat de meeste onder criminaliteit verstaan)
maar Sutherland vond dat de maatschappelijke elite veelal uit de sfeer van de zaken en de
handel door hun invloed in staat was om hun maatschappelijk gedrag buiten hun bereik van het
strafrecht te houden. En als die gedragingen al wettelijk waren begrensd en gereguleerd en konden
worden bestraft, dan was dat eerder in de sfeer van de privaatrecht of het bestuursrecht. Maar vond
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amange. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.