Samenvatting Klinische neuropsychologie
Hoofdstuk 1
§1.1 inleiding
Hippocrates (400 V.C)
Gedrag en gevoel komen voort uit de werking van hersenen
Grieken en Romeinen: lichaam is samenstel van 4 elementen (geen balans tussen elementen =
ziekte)
1. water
2. vuur
3. bloed
4. Slijm
§1.2 de celtheorie
Grieken geloofde in 3 zielen
1. vegatieve ziel: overleven (via voedselopname)
2. dierlijke ziel: activiteiten van organisme in relatie tot omgeving
- spiritus animalus = anima geest
3. hogere ziel orde: onderscheid tussen goed en fout
- psychikon hegemonikon = het sturende principe
- Plato: hoogste geest in hersenen
- Aristoteles: hoogste geest in hart
Ontdekking cellen (= nu hersenventrikels)
- cellen = plaats van geest
1e cel: sensus communis
2e cel: beeld
3e cel: memoria
Celtheorie is basis van de cognitieve psychologie
- 2 kenmerken
1. algemeen systeem van infoverwerking
2. gaat over iedereen (geen individuele verschillen)
Persoonlijkheid/ karakter: individuele verschillen
- fysgomie = interpretatie van gelaat
- Aristoteles schreef boek over fysgomie
- Lavater werd bekend door boek over fysgomie: geen nieuwe ideeën, karakterkunde
was gebaseerd op traditionele beelden
§1.3 Descartes en een ongedeelde geest
De mens kan worden opgedeeld in 2 substanties:
1. rex extensa = het lichaam
2. res cogitans = de geest -> bevindt zich in de pijnappelklier/ epifise
- res cogitans als een soort bestuurder: vanuit het lichaam komen via de zenuwen
berichten over de buitenwereld naar binnen en op basis van herinneringen werden
1
, weer boodschappen teruggestuurd zodat de ledematen konden bewegen (beschrijving
reflex)
§1.4 Gall en het lokalisatievraagstuk
Frenologie
- basis voor de hedendaagse cognitieve wetenschappen
Organilogie/ kraniologie = schedelleer
- alle psychologische functies zijn aangeboren
- al deze functies bevinden zich in eigen orgaan
- functies bevinden zich aan de buitenkant van de hersenen (cortex)
- hoe beter ontwikkelde eigenschapen, hoe groter het gebied -> knobbel
-> Gall brak met het idee van een algemeen informatie verwerkende geest, want hij zei
dat er onafhankelijk functies waren
Flourens: onderzoek met duiven
- niet plaats van laesie is belangrijk, maar omvang van laesie
§1.5 de clinicoanatomische methode
Clinicoanatomische methode = het toetsen van lokalisatie ideeën door bij patiënten
met focaal hersenletsel de specifieke uitvalsverschijnselen in kaart te brengen
Gebied Broca
- linkerhersenhelft
- patiënt Tan
- mechanisme om woorden uit te spreken
-> men heeft voorkeur voor rechterhand, want taal bevindt zich in linkerhersenhelft
Gebied Wernicke
- woordbeelden
- temporaalkwab
-> tussen gebied Wernicke en Broca bevindt zich een verbindingsbaan
- Disconnectie = laesie van verbindingsbaan
Lissauer: agnosie
Liepman: apraxie
§1.6 Holisme
Piere Marie: verzet zich tegen heersende opvatting over afasie
Freud: niet zelfstandig werkende centra, maar velden gebieden met overlap
Goldstein: abstracte attitude
- richtte zich meer op hoe men naar laesie omging met omgeving
§1.7 Luria: een globaal model
Vond balans tussen holisten en lokalisten
Zag hersenen als complex functioneel systeem met subsystemen
- subsystemen ontstaan door interacties tijdens ontwikkeling tussen kind en omgeving
Functionele architectuur 3 indelingen
1. drie functionele eenheden (units) die voortduren met elkaar interacteren ->
gerelateerd aan de volgende hersengebieden
- subcoritcale
- posterieure
- anterieure
2. drie hiërarchische geordende niveaus van verwerking -> gerelateerd aan de
volgende zones in de hersenen
- primaire
- secundaire
- tertiaire
3. Gedrag dat wel of niet gereguleerd wordt door taalprocessen -> gerelateerd aan de
hemisferen
- linker hemisfeer
- rechterhemisfeer
-> de functionele eenheden zijn bij iedere mentale activiteit betrokken en wel als volgt:
1. de eerste dient voor regulatie van waakzaamheid en aandacht
2. de tweede dient voor waarneming, verwerking en opslag van informatie
3. de derde dient voor planning, regulatie en monitoring van doelgerichte activiteiten.
Cerebrale substraat is anders van een taak die nog geleerd moet worden dan van een
taak die al volledig wordt beheerst
Hersenen als geheel: adaptief en flexibel
Symptoom- syndroom analyse: toont een specifiek gestoorde factor aan
Internal speech als regulatie van cognitieve, emotionele en planningsfuncties
§1.8 de testbatterij
Halstead: onderzoek naar frontale laesie en intelligentie
- continueos perfomance test
Halstead- Reitan testbatterij: testbatterij waarin allerlei psychologische tests zijn
samengevoegd
- geen conceptuele onderbouwing van de batterij -> want geen integrale theorie over
hersenen en gedrag
- men kan in een korte tijd dan allerlei verschillenden aspecten van cognitief
functioneren in kaart brengen
3
, Luria-Nebraska Neuropsychological Battery (LNNB)
- hiermee kon met objectieve scores het cognitief functioneren op een systematische
manier onderzocht en beschreven worden.
§1.9 De neuropsychologie als zelfstandige discipline
Geschwind
- ging op zoek naar specifieke centra en verbindingen om het functioneren van de
hersenen beter in kaart te brengen
- ging op zoek naar dubbele dissociaties: bij een laesie op plaats X werkt functie A niet
meer, maar B wel en op plaats Y werkt functie A nog wel, maar B niet
Roger Sperry
- onderzocht de split-brain operatie: bij mensen met epilepsie wordt de verbinding
tussen de 2 hersenhelften doorgesneden.
- conclusie
1. de rechterhersenhelft was in bepaalde functies beter dan links en dus ging men
spreken over hemisfeerspecialisatie
2. Er kwamen onderzoeksmethoden beschikbaar waarmee lokalisatie van functies
gedaan kon worden bij mensen zonder hersenletsel
-> door dit alles werd neuropsychologie ook eigenstandig specialisme
Arthur Benton
- gespecialiseerd in zorg afasiepatiënten
- stimuleerde ontwikkeling van nieuwe neuropsychologische tests
- de Benton = de visual retention test
- artikel ‘four neuropsychologist’
§1.10 Cognitieve neuropsychologie
Fodor
- infoverwerking: representatie -> proces
- boxology = kader he normaal ‘proces’ verloopt
- formuleerde enkele kenmerken waaraan een modulus moet voldoen
1. kan alleen bepaalde info verwerken -> domain specific
2. is aangeboren -> innateness
3. Doet zijn werk ongeacht wat andere processen doen -> encapsulated
4. Conceptutationeel autonoom en heeft eigen neurale architectuur -> fixed neural
architecture
Marr
- benadering ging uit van seriële verwerking = de omzetting van info naar een volgend
niveau van representatie
- hierna werd parallel distrubuted processing gevonden: info wordt niet alleen
sequentieel verwerkt, maar ook parallel
1. parallel
2. distrubuted: elementen wijdverspreid
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper riannekisjes1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.