PERSONEN- EN FAMILIERECHT + ERFRECHT
1.1 geboorte van Hugo Hazewinkel
Inleiding; de mens als rechtssubject
Nieuw rechtssubject;
o Een drager van rechten en plichten
o Vanaf de geboorte volledig rechtssubject
Familierechtelijke betrekkingen
Art. 1:197 BW; familierechtelijke betrekkingen
Art. 1:3 lid 1 BW;
o Eerstegraads bloedsverwanten; ouders
o Tweedegraads bloedverwanten; grootouders
o Opgaande lijn; ouders, grootouders en overgrootouders
o Neergaande lijn; afstammelingen
Denk aan; broers, zussen, neven en nichten, ooms en tantes
o Het aantal generaties dat je passeert tel je bij elkaar op en dat is de
bloedverwantgraad
Familierechtelijke betrekkingen kunnen leiden tot het zijn van erfgenaam volgens de wet
o Art. 4:10 BW
Bij een te nauwe bloedverwantschap kan men niet huwen
o Art. 1:41 BW
Het ontstaan vang familierechtelijke betrekkingen; het afstammingsrecht
Ontstaan van familierechtelijke betrekkingen;
o Geboorte;
De moeder wordt altijd van rechtswege de juridische moeder
Is de moeder gehuwd, dan de echtgenoot ook van rechtswege
juridische ouder -> de vader hoeft hiervoor niet ook de
biologische vader te zijn
Juridische vaderschap ontstaat ook als de echtgenoot binnen 306 dagen
voor de geboorte het huwelijk ontbindt door overlijden -> art. 1:199
onder b
Ook als de moeder al hertrouwd is
Als de moeder sinds de 306e dag voor de geboorte van het kind
was gescheiden van tafel en bed of was gescheiden met de
echtgenoot kan zij binnen een jaar na de geboorte laten verklaren
dat de overleden echtgenoot niet de vader van het kind is
Familierechtelijke betrekkingen ontstaan ook bij een kind dat geboren
wordt bij een huwelijk tussen twee vrouwen
Voorwaarde; kind moet verwekt zijn door kunstmatige
donorinseminatie -> donor moet anoniem zijn
Bij de ambtenaar van de burgerlijke stand moet een
officiële verklaring worden overgelegd
De meemoeder kan niet van rechtswege moeder worden als de
donor wel bekend is aan de echtgenotes
o Erkenning;
Indien er geen huwelijk is maar er wel sprake is van samenwonen, dan is
er wel van rechtswege sprake van het juridische moederschap. De ‘vader’
moet het kind eerst erkennen (art. 1:199 sub c) wil hij juridisch vader
worden
, De man die het kind erkent hoeft niet ook de biologische vader te
zijn
Art. 1:198 lid 1 sub c; vrouwen kunnen kinderen ook erkennen
Voor erkenning is wel de toestemming van de biologische/juridische
moeder nodig
o Gerechtelijke vaststelling van het ouderschap;
Kan verzocht worden bij de rechtbank als er geen sprake is van
erkenning -> art. 1:207
Kan binnen 5 jaar na de geboorte van het kind verzocht worden
Bij speciale gevallen vastgelegd in art. 1:207 lid 3 kan de vrouw
dit verzoeken tot het 16e levensjaar
Moet in voldoende mate bewezen worden
Of er sprake is van ‘family life’ is dus niet van belang
Wanneer kan er gerechtelijke vaststelling van de vader plaatsvinden?
Op grond dat de man verwekker is van het kind
De man is de levensgezel van de vrouw en heeft ingestemd met de
daad die de verwekking van het kind tot gevolg heeft
Kan ook bij een huwelijk tussen twee vrouwen
Gerechtelijke vaststelling werkt terug tot aan de geboorte van het kind
Kan ook na het overlijden van de desbetreffende persoon nog bij de
rechtbank worden verzocht
Gevolg; een nieuw juridisch kind kan aanspraak maken op de
nalatenschap
Rechter kan een DNA-onderzoek bevelen op grond van art. 194 Rv
Een weigering van zo’n onderzoek werkt vaak in het nadeel van
de betrokkene
Niet mogelijk als iemand al twee juridische ouders heeft -> het
ouderschap moet dan eerst aangetast worden voordat er aanspraak op
gemaakt kan worden
o Adoptie;
In beginsel is degene uit wie het kind geboren wordt van rechtswege
moeder (art. 1:198 lid 1 sub a), echter zorgt dit voor problemen bij
draagmoederschap
Ook al is de eicel niet van de draagmoeder en heeft de
draagmoeder ingestemd dat zij het kind aan de vrouw zal afstaan
Beëindigen van het ouderlijk gezag -> art. 1:266 BW
Verschil tussen verwekker en donor;
o Donor;
Kan niet worden aangesproken voor een bijdrage in het levensonderhoud
van het kind -> 1:394
Kan geen verzoek tegen worden ingediend voor gerechtelijke vaststelling
van het ouderschap -> art. 1:207
o Levensgezel is ook de donor;
Wel sprake van art. 1:394 en 1:207 bij ivf of kunstmatige
donorinseminatie
De ontkenning van het vader- en moederschap en de vernietiging van de erkenning
Het vaderschap kan worden ontkend -> art. 1:200;
o Verzoek bij de rechtbank binnen een jaar dat vernomen is dat de juridische vader
niet de biologische vader van het kind is
o Een man die een kind erkend heeft kan de rechter verzoeken de erkenning te
vernietigen -> art. 1:205
, De erkenner dient dan ten tijde van de erkenning te zijn bewogen door
bedreiging, bedrog, dwaling of misbruik van omstandigheden
(minderjarigheid)
Kan ook door het kind op deze zelfde gronden
Het moederschap ontkennen;
o Verzoek indienen bij de rechtbank binnen een jaar na de geboorte
o Als één van de moeders binnen een huwelijk niet de biologische moeder is ->
1:202a
Binnen een jaar na de geboorte
Het kind moet binnen drie jaren na de meerderjarigheid een verzoek
doen tot gegrondverklaring van de ontkenning doen
o Op grond van art. 1:205 kan de moeder ook de erkenning laten vernietigen als zij
ten tijde van het geven van de toestemming bewogen werd door bedreiging,
bedrog, dwaling of misbruik van omstandigheden (minderjarigheid)
o Op grond van art. 1:205a kan de erkenning van het moederschap vernietigd
worden, op grond dat de moeder niet de biologische moeder is van het kind
Kan verzocht worden door het kind, tenzij het kind erkend is tijdens zijn
meerderjarigheid
Een kind kan het ouderschap ontkennen;
o Een kind kan binnen drie jaar nadat bekend is geworden dat zijn vader
vermoedelijk niet zijn biologische vader is een verzoek indienen bij de rechtbank
o Kan tot uiterlijk drie jaren nadat hij meerderjarig is geworden, indien hij
gedurende zijn minderjarigheid bekend is geworden met het feit
OM kan erkenning laten vernietigen bij strijdigheid met de Nederlandse openbare orde
De geboorteaangifte
De vader moet binnen 3 dagen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand -> art. 1:19 e lid
2 jo. lid 6
o Ambtenaar als enige aangewezen om geboorteakten op te stellen
De geboorteakten zijn authentiek, het betreft dwingend bewijs ten opzichte van eenieder
van hetgeen de ambtenaar binnen de kring van zijn bevoegdheid verklaart -> art. 157 lid
1 Rv
De voornaam
Degene die het kind meldt bij de burgerlijke stand, meldt hierbij de voor- en
geslachtsnaam van het kind
o De ambtenaar mag een voornaam weigeren als hij hem ongepast vindt of
overeenstemt met een bestaande geslachtsnaam
Veranderen van de voornaam;
o Kan op verzoek van het kind gebeuren bij de rechtbank
De geslachtsnaam
Art. 1:5 lid 4; de ouders hebben een keuze te maken tussen de geslachtsnaam van de
moeder en de vader
o De ouders dienen hiervoor een verklaring uit te brengen voor of uiterlijk ten tijde
van de aangifte
Voor de geboorte; akte van naamkeuze
Verklaring moet afgelegd worden in persoon voor de ambtenaar van de
burgerlijke stand
Moeder kan bij keuze voor haar naam dit beter voor de geboorte
doen vanwege de termijn van 3 dagen
Ontbreekt de verklaring van de ouders dan krijgt het kind binnen het huwelijk of gp
automatisch de geslachtsnaam van de vader
, o Bij huwelijk tussen twee vrouwen dan krijgt het kind de naam van de
meemoeder -> art. 1:5 lid 13
Bij een huwelijk waar één van de ouders niet de ouder is, maar ze wel samen het
ouderlijk gezag uitoefenen (ex. art. 1:253sa), dan kan er ook een naamkeuze gemaakt
worden
o Ontbreekt de verklaring krijgt het kind van rechtswege de naam van de moeder
De geslachtsnaam van het eerste kind is bepalend voor de eventuele andere broertjes en
zusjes -> art. 1:5 lid 8
De ouders zijn niet getrouwd;
o Hoofdregel; kind krijgt de naam van de vader
o Ontstaan van familierechtelijke betrekkingen (bijv. door erkenning);
Of behouden van de naam van de vader
Of ten tijde van de erkenning verklaren dat het kind de naam van de
moeder krijgt
o Toch huwen; dan mogen ze kiezen welke geslachtsnaam het kind krijgt
Maar adoptie; van rechtswege naam van de moeder, tenzij bij adoptie
anders wordt gekozen
o Adoptie maar geen huwelijk; kind behoudt zijn achternaam, tenzij de ouders
verklaren dat hij één van hun namen krijgt
Kind kiest zelf voor de achternaam als de familierechtelijke betrekkingen ontstaan nadat
het kind 16 is -> art. 1:5 lid 7
o Is het kind te vondeling gelegd dan neemt de ambtenaar van de burgerlijke stand
een voorlopige voor- en geslachtsnaam op
Later bij KB voor- en geslachtsnaam vastgesteld -> art. 1:5 lid 10
Wijziging van de geslachtsnaam
Koning kan geslachtsnaam wijzigen -> art. 1:7
Bij AMvB nadere regels voor geslachtsnaamwijziging;
o Naam is onwelvoeglijk of bespottelijk
o Onvoldoende onderscheidend vermogen
o Niet-Nederlandse naam van iemand met Nederlandse nationaliteit
o Onjuiste spelling
De woonplaats
Een minderjarige heeft een afgeleide woonplaats, hij volgt zijn ouders in woonplaats
o Bij gescheiden ouders is de afgeleide woonplaats, de woonplaats van de ouder
waar hij feitelijk verblijft
Juridische woonplaats is van belang om te kunnen bepalen bij welke rechter een
procedure aanhangig gemaakt kan worden
o Relatieve bevoegdheid -> art. 99 lid 1 Rv
1.2 Minderjarigheid en ouderlijk gezag
Inleiding; minderjarigheid
Een minderjarige is iemand die nog niet de leeftijd van 18 heeft bereikt -> art. 1:233
o Een minderjarige vrouw die voor een kind moet zorgen kan zich door de
kinderrechter meerderjarig laten verklaren, na de leeftijd van 16 -> art. 1:233ha
Handelingen(on)bekwaamheid
Hoofdregel van art. 1:234;
o Een minderjarige is handelingsbekwaam voor zover hij handelt met de
toestemming van zijn wettelijke vertegenwoordiger
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leontiencombee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.