Piagets theorie beschrijft de cognitieve ontwikkeling als een proces waarin duidelijk te onderscheiden stadia
elkaar opvolgen. Dit houdt in dat het denken van bijvoorbeeld een driejarige wezenlijk anders verloopt dat dat
van een tienjarige.
Piaget beschouwde kinderen als actieve onderzoekers die door interactie met hun omgeving een eigen beeld
van de werkelijkheid construeren. Deze visie verschilt natuurlijk sterk van het uitgangspunt dat kinderen iets
leren van een ander.
Piaget was ervan overtuigd dat pas door eigen ervaringen en ontdekkingen kennis en inzicht ontstaan en het
tempo waarin dat gebeurt, kan amper door anderen beïnvloed worden.
VIER STADIA VAN COGNITIEVE ONTWIKKELING
Sensomotorisch stadium
▪ Van reflex naar reflectie
▪ Tweejarige → symboolgebruik en probleemoplossend vermogen.
▪ In de eerste twee levensjaren ontstaat denken voornamelijk door doen
▪ Sensomotorisch → naar het belang van zintuiglijke indrukken en motorische handeling die de zuigeling in
staat stellen het effect van zijn eigen activiteit op de omgeving te ontdekken en ermee te experimenteren.
▪ Reflex. Dit is een aangeboren reactie op een specifieke prikkel waarin nauwelijks variatie optreedt
▪ Naarmate de baby ervaart dat verschil in handelen een verschil in effect oplevert, worden de handelingen
doelgericht.
▪ De volgende stap is dat de baby meerdere handelingen achter elkaar verricht om een doel te bereiken.
▪ Vanaf ong. 8 maanden zal een baby een doekje weghalen om een voorwerp eronder te kunnen pakken.
▪ Mentale representaties → de overgang naar het pre-operationele stadium wordt ingeluid door de komst
van mentale representaties. Het kind maakt ergens een voorstelling van. Dit kunnen we terugzien in
verschillende gedragingen die tussen de anderhalf en twee jaar een rol gaan spelen:
o Taalverwerving
o Fantasiespel
o Indirecte imitatie
o Objectpermanentie → een van de belangrijkste cognitieve verworvenheden is de ontwikkeling van
objectpermanentie. Dit houdt in dat het kind zich een voorstelling kan maken van een object als
iets tastbaars wat buiten hemzelf bestaat en iet zomaar ophoudt te bestaan, ook al is het object uit
het zich verdwenen. Piaget bestudeerde de ontwikkeling van objectpermanentie op een ingenieuze
manier. Hij verstopte een aantrekking speeltje onder een doek en maakte het zijn jonge
proefkonijntje steeds moeilijker.
Pre-operationeel stadium
▪ Het vermogen tot representatie uitgebreid en verfijnd.
▪ Peuters creëren hun eigen individuele fantasiewereld
▪ Kleuters zijn al veel meer gericht op leeftijdsgenoten en communiceren meet via taal.
▪ Drie jarigen vinden het weliswaar leuk en boeiend om andere kinderen in hun nabijheid te hebben maar van
samenspelen is nog geen sprake
▪ Vijfjarigen betrekken anderen wel bij hun fantasiespel.
, ▪ Deze verschuiving van aandacht voor het eigen ik naar aandacht voor de ander is kenmerkend voor de
ontwikkeling die we tijdens en na het pre-operationele stadium zien: het afnemend egocentrisme.
▪ Egocentrisme → is het denken vanuit het eigen perspectief. Je kunt je nog niet in anderen verplaatsen.
Effectief communiceren wordt door egocentrisme belemmerd, evenals het sociale functioneren.
▪ Een ander kenmerk is centratie → wil zeggen dat een kind zijn redeneringen en conclusies laat leiden door
het meest opvallende aspect. Dat opvallende aspect is altijd gebonden aan het hier en nu.
▪ Egocentrisme en centratie leiden beide tot fouten.
▪ Pre-operationeel is iets wat er nog niet is.
▪ Vijf en zes jarigen kunnen in deze fase bepaalde problemen weliswaar oplossen, maar de redenering die tot
de oplossing leidt, berust nog niet op een sluitend geheel van logische argumenten. Dit probleem is door
Piaget uitvoerig beschreven aan de hand van de beroemde conservatie-experimenten
▪ Conservatie-experimenten →wordt de verandering van de ene naar de andere verschijningsvorm aan het
kind getoond.
Concreet operationeel stadium
▪ Het onderscheid in concreet en formeel verwijst naar de aard van de informatie die in de redenering wordt
toegepast.
▪ De informatie heeft betrekking op realistische, concreet voorstelbare situaties.
▪ Een mentale operatie kun je een gedachtehandeling noemen. Door mentale operaties neemt het
probleemoplossend vermogen aanzienlijk toe.
▪ Reversibiliteit → een uitgevoerde handeling in gedachten weet teruggedraaid kan worden naar de
oorspronkelijke uitgangssituatie.
▪ Organisatie → meerdere aspecten van een probleem worden meegenomen en gezamenlijk tot een
slotconclusie leiden
▪ Conservatie en operationeel denken → piaget heeft het conservatieprobleem op verschillende manieren
onderzocht, maar de kern van het probleem is steeds hetzelfde. Verklaringen van kinderen van zeven acht
jaar:
o Reversibiliteit → omkeerbaarheid van de handeling
o Compensatie → een kind kan door centratie problemen niet van meerdere kanten bekijken.
o Identificatie
Formeel operationeel stadium
▪ Het operationele denken centraal
▪ De mentale operatie zich losmaakt van de concrete inhoud en zich op abstract niveau kan voltrekken.
▪ De adolescent kan flexibeler denken en denkt ook na over hoe de wereld eruit had kunnen zien.
▪ De jongere kan zich distantiëren van het inhoudelijke aspect van een probleem en door logisch redeneren
tot een eindconclusie komen.
▪ Het vermogen tot hypothetisch-deductief redeneren → is een vorm van probleem oplossen waarbij men
alle mogelijke oplossingen inventariseert en vervolgens systematisch toetst.
▪ Abstractievermogen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 1234567890H. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,19. Je zit daarna nergens aan vast.