6. auto-immuunziekten
Hoorcollege
HC.1 Tolerantie en auto-immuniteit
HC.2 Immunotherapie – biologicals
HC.3 Immunologische nierziekten
HC.4 Functie en anatomie van het oog
PD.5 Auto-immuunziekten van het oog
PD.6 Een patiënt met een rood oog
HC.7 Ooginfecties
VO
VO.1 en VO.2 Antistof en auto-immuundiagnostiek I en II (IMM)
ZO
ZO.1 Het oog: infectie- en immuunziekten
ZO.2 Autoinflammatie en inflammasoomactivatie
ZO.3 Pathologie v immunologische nierziekten
ZO.4 Endocriene auto-immuunziekten
Samenvatting Judith Bus – 2B2
, 2
HC.1 Tolerantie en auto-immuniteit
Immunologische tolerantie: voorkomt reactiviteit tegen auto-antigenen (eigen antigenen).
Definitie tolerantie: het gecontroleerd niet reageren van lymfocyten op (auto-)antigenen waartegen
potentieel een reactie kan plaatsvinden.
Tolerantie: twee mechanismen
- Centrale tolerantie inductie (deletie van auto-reactie lymfocyten) in primaire lymfoïde
organen (thymus en beenmerg).
- Perifere tolerantie inductie (suppressie, anergie = inactivatie) in secundaire lymfoïde organen
(milt, lymfeklieren en MALT).
Het is de bedoeling dat de lymfocyten niet te sterk, maar ook niet te zwak binden aan lichaamseigen
MHC-moleculen.
Twee soorten selectie: positieve selectie en negatieve selectie van T-cellen
➢ Positieve selectie
De eerste selectie is de positieve selectie. Hierbij wordt er gekeken of de TCR en goede affiniteit
heeft voor lichaamseigen MHC. Dus… kan het lichaamseigen MHC goed herkend worden?
De T-cellen met een te lage of te hoge affiniteit voor lichaamseigen MHC gaan in apoptose.
➢ Negatieve selectie
De tweede selectie is de negatieve selectie. Hierbij wordt er gekeken of de TCR niet een te hoge
affiniteit heeft voor lichaamseigen peptiden in MHC. De cellen met een te sterke affiniteit voor
lichaamseigen peptiden gaan ook in apoptose. Deze cellen kunnen namelijk onnodig een
immuunreactie opwekken.
o Hoe komt de thymus aan al deze lichaamseigen antigenen om te presenteren (als peptiden)?
De medullaire epitheelcellen van de thymus bevatten een gen, AIRE (AutoImmune
REgulator). Dit gen codeert voor een transciptiefactor, die de transcriptie van
weefselspecifieke antigenen induceert. Op deze manier kunnen er lokaal (in de thymus)
verschillende soorten weefselspecifieke antigenen aangeboden worden door de cTEC’s.
Er is dus een window voor de gewenste bindingssterkte. Aan de hand van deze selecties blijven
alleen de T-cellen over die tolerant zijn voor lichaamseigen antigenen en MHC’s, maar reageren op
lichaamsvreemde antigenen en MHC’s.
Samenvatting Judith Bus – 2B2
, 3
Sommige lymfocyten ontsnappen aan deze selectie waardoor er lymfocyten overblijven die o.a. auto-
immuun zijn. Hierdoor bestaat er ook een perifere tolerantie. In de perifere tolerantie worden ‘foute’
lymfocyten inactief / niet functioneel gemaakt.
Anergie: inactivatie van lymfocyten door…
- Binding van (auto-)antigeen aan de antigeenreceptor in afwezigheid van de co-stimulatoire
signalen (signaal 2). Zonder de co-stimulatoire signalen gaat de cel in anergie.
- Regulatoire T-cellen remmen direct ‘foute’ lymfocyten. Regulatoire T-cellen hebben dezelfde
(auto-)antigeen receptoren. Wanneer de ‘foute’ lymfocyt bindt aan een APC die deze (auto-
)antigenen presenteert wordt deze over het algemeen geactiveerd. Echter, in aanwezigheid
van de regulatoire T-cel wordt deze geremd via vier verschillende mechanismen:
o De regulatoire T-cel bevat hoog affine IL-2-receptoren die zo veel IL-2 wegvangen
waardoor de ‘foute’ lymfocyt deze niet meer herkend / kan gebruiken. IL-2 is een
groeifactor, waardoor er geen proliferatie zal plaatsvinden als deze wordt
weggevangen door de regulatoire T-cel.
o De regulatoire T-cel brengt CTLA-4 receptoren tot expressie. CTLA-4 heeft een
extreem hoge affiniteit voor CD80/86 (hoger dan CD28). Hierdoor worden de
CD80/86 bezet door de regulatoire T-cel en kan op deze manier niet voor signaal 2
zorgen bij de ‘foute’ lymfocyt.
o De regulatoire T-cel produceert cytokines (IL-10 en TGF-bèta) die direct de functie
van de ‘foute’ lymfocyt remmen.
o De regulatoire T-cel produceert granzymes. Deze enzymen maken gaten in het
celmembraan van de ‘foute’ lymfocyt.
Doorbreken van tolerantie
- Polyklonale activatie door virussen
1. Virus infecteert cel
2. Virus zorgt ervoor dat de cel ongeremd gaat delen
Voorbeeld: EBV. EBV infecteert B-cellen. Wanneer dit toevallig een auto-reactieve B-cel is
zorgt het virus ervoor dat deze klonaal gaat delen. Resultaat: vermeerdering van de auto-
reactieve B-cellen.
Samenvatting Judith Bus – 2B2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper judithbus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
