Samenvatting ‘inleiding strafrecht’
(Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht)
,Grondtrekken van het Nederlandse strafrecht
Week 1
Hoofdstuk 1
Strafrecht: houdt zich bezig met het bestraffen van personen die een strafbaar feit hebben gepleegd.
De Staat heeft monopolie om te straffen, strafrecht is tussen Staat en burger (civiel recht is tussen
burgers onderling).
Officier van justitie kan een verdachte van strafbaar feit voor de rechter brengen (openbaar
ministerie).
Doelen van straffen
Vergelding kwaad dat dader van een strafbaar feit veroorzaakt bij het slachtoffer/maatschappij als
geheel, wordt door het opleggen van straf in eerste plaats vergolden door leedtoevoeging; kan
zorgen voor morele genoegdoening.
Preventie mensen willen geen straf krijgen, dus zullen zij gedrag dat mogelijk tot straf leidt, zoveel
mogelijk proberen te voorkomen.
- Speciale preventie: dader die in aanraking is gekomen met de gevolgen van het overschrijden van
een strafrechtelijke norm, de volgende keer wel twee keer zal denken, voordat hij nog eens iets
dergelijks doet (voorkomen/ontmoedigen dat gestrafte wederom in fout gaat) opleggen
voorwaardelijke straffen.
- Generale preventie: ook anderen dan de gestrafte lering trekken uit het feit dat er voor het plegen
van een strafbaar feit straf opgelegd kan worden. Gestrafte moet een voorbeeld zijn dat potentiële
wetsovertreders afschrikt.
Soorten strafrecht
1. Materieel strafrecht: de vraag wat een strafbaar feit is; hebben betrekking op grenzen van
strafrechtelijke aansprakelijkheid (bepaalt welk gedrag niet toegestaan is en welke personen
daarvoor kunnen worden gestraft). Gaat om strafbepaling in eerste plaats. Algemene regels
die burgers binden.
Wetboek van Strafrecht
2. Formele strafrecht (strafprocesrecht/strafvordering): bepaalt welke regels moeten worden
gevolgd wanneer een norm van het materiële strafrecht is overtreden.
Wetboek van Strafvordering
3. Sanctierecht: heeft betrekking op voorwaarden waaronder bepaalde straffen mogen worden
opgelegd en ten uitvoer gelegd. Gaat bijvoorbeeld om vraag of voor een bepaald strafbaar
feit een taakstraf mag worden opgelegd en welke voorwaarden de rechter precies mag
stellen wanneer hij een straf voorwaardelijk oplegt.
Wetboek van Strafrecht + Wetboek van Strafvordering
Strafrecht dat in de wetboeken is opgenomen, duidt men vaak aan als het commune strafrecht.
Strafbepalingen in andere wetten (Wegenverkeerswet, de Wet wapens en munitie en Opiumwet) zijn
bijzondere strafwetten; bijzonder strafrecht.
Boek 1 algemene leerstukken van materieel strafrecht strafuitsluitingsgronden en poging; zijn van
toepassing op alle delicten die in het Wetboek van strafrecht strafbaar zijn gesteld en in beginsel ook
op alle delicten die in de bijzondere strafwetten zijn opgenomen.
Boek 2 strafbepalingen (omschrijvingen van gedrag dat strafbaar is, met daarbij een aanduiding
van maximale straffen die mogen worden opgelegd); alleen misdrijven.
Boek 3 strafbepalingen; uitsluitend overtredingen.
,EU-regels zijn supranationaalrechtelijk van aard: het gaat om regels die een internationale
organisatie oplegt waar de lidstaten bij die organisatie aan moeten houden.
Een eenvoudige strafzaak
Een idee van hoe het kan gaan;
I. Fons is geslagen op straat door 3 mannen, mannen lopen weg (4 april 2020) Medisch
onderzoek wijst uit dat hij schedelfractuur en zware hersenschudding heeft opgelopen
en dat zijn neus gebroken is.
II. Week later doet Fons aangifte. Zijn verklaring wordt door agent opgeschreven in proces-
verbaal en door Fons zelf ondertekend. Hij krijgt 10 foto’s te zien van mannen die aan
omschrijving voldoen. Hij herkent er een; Franky P. Officier van Justitie beveelt
aanhouding van Franky. Franky blijkt te zijn verhuisd, daarom wordt er een
opsporingsbericht verspreid onder de collega’s van politie.
III. 2 dagen later zien 2 agenten Franky in een kroeg zitten (15:00 uur). Hij wordt
onmiddellijk gearresteerd. Hij gaat uiteindelijk zonder verzet te plegen mee.
IV. Hij wordt naar politiebureau gebracht en wordt voorgeleid aan hulpofficier van justitie
(15:20 uur). Deze beveelt dat Franky wordt opgehouden voor onderzoek (16:00 uur).
Franky geeft aan dat hij wil worden bijgestaan door advocaat. Tijdens verhoor beroept
Franky op zwijgrecht (18:00 uur). Hulpofficier van justitie besluit dat vrijheidsbeneming
moet voortduren in belang van onderzoek.
V. Hulpofficier wil Franky nog een keer verhoren. Hulpofficier besluit Franky in verzekering
te stellen (19:30 uur).
VI. Voorafgaande eerstvolgende verhoor volgende dag (13:00 uur), adviseert advocaat om
te bekennen, omdat vrij duidelijk is dat hij de misdaad heeft gepleegd. Franky geeft toe,
zijn verklaring wordt in proces-verbaal van verhoor opgenomen. Franky wordt in vrijheid
gesteld.
VII. Franky ontvangt dagvaarding (23 juni 2020). Hij wordt opgeroepen om op 21 augustus
2020 te verschijnen voor Rechtbank. Franky neemt contact op met advocaat, samen
bespreken ze processtrategie.
VIII. Ook Fons wordt op hoogte gebracht van het onderzoek ter terechtzitting. Hij wordt
ingelicht over mogelijkheid schadevergoeding te vorderen bij strafrechter. Hij besluit hier
gebruik van te maken en stuurt meegezonden schadeformulier ingevuld terug naar
officier van justitie.
IX. Op 21 augustus 2020 zijn Franky, advocaat en Fons bij rechtbank. Er zitten vijf mensen in
toga: officier van justitie, griffier van rechtbank en 3 rechters. Er worden een aantal
vragen gesteld aan Franky en hij bekende. Hij gaf aan dat hij iets te veel had gedronken
en er spijt van had. Fons licht schadevergoedingsvordering toe. Franky krijgt
onvoorwaardelijke gevangenisstraf van acht maanden. Advocaat vindt dat taakstraf meer
op zijn plaats is en hij doet suggestie om gevangenisstraf onvoorwaardelijk op te leggen.
Officier en advocaat achten vordering toewijsbaar. Voorzitter sluit onderzoek en deelt
mede dat er over 14 dagen uitspraak zal worden gedaan.
X. Na afloop onderzoek terechtzitting trekken rechters zicht terug. Ze moeten tot beslissing
komen. Bewijs levert geen problemen op. Beslissing wordt in vonnis opgenomen.
XI. Op 4 september 2020 doet rechtbank uitspraak. Zij veroordeelt Franky wegens zware
mishandeling tot gevangenisstraf van 4 maanden, waarvan twee weken voorwaardelijk
, met proeftijd van 3 jaar. Ook moet hij een cursus agressiebeheersing volgen. Vordering
van schadevergoeding aan Fons wordt geheel toegewezen.
XII. Franky vindt zijn straf veel te hoog en stel hoger beroep in. Opnieuw wordt onderzoek
ter terechtzitting gehouden, deze keer bij gerechtshof Amsterdam. Gerechtshof deelt
opvatting Franky niet. Hij wordt in hoger beroep tot zelfde straffen veroordeeld als de
rechtbank.
XIII. Franky en A-G leggen zich erbij neer. 2 weken na uitspraak kan uitspraak ten uitvoer
worden gelegd.
Er zal via 3 invalshoeken naar de beschreven strafzaak worden gekeken:
- Welke personen en instanties spelen een rol bij het strafproces?
- Uit welke fasen bestaat het strafproces?
- Op welke manier mogen de strafrechtelijke overheidsorganen optreden?
Procesdeelnemers
Verdachte
Strafrechtelijk onderzoek heeft als belangrijkste doel te achterhalen wat er precies is gebeurd
wanneer het vermoeden bestaat dat een strafbaar feit heeft plaatsgevonden. Voordat deze zaken
zijn opgehelderd wordt er gesproken van een verdenking en een verdachte.
Het onderzoek richtte onderzoek door politie zich op Franky en ook tijdens onderzoek door
rechtbank is hij centrale persoon. Hij heeft rol van de verdachte: vermoedelijke dader van
mishandeling. Tot moment van veroordeling wordt uitgegaan van onschuld van verdachte. Hij heeft
bepaalde rechten gekregen.
Raadsman
Advocaat die verachte adviseert en met hem de verdediging voert. Recht onderhouden met zijn
advocaat. Verdachte + raadsman -> ‘de verdediging’.
Getuige
Getuigenverklaringen spelen belangrijke rol bij het bewijs. In deze zaak: Fons.
Slachtoffer
Fons is niet alleen aangever en getuige, maar ook slachtoffer; hebben bepaalde rechten in
strafproces. Hij wordt de ‘benadeeld partij’ genoemd. Hij heeft het recht om civielrechtelijke
schadeclaim in te dienen. Heeft ook vaak een zogenoemd spreekrecht. Kan ook slachtofferverklaring
afleggen, die tijdens zitten had kunne worden voorgelezen.
Deskundige
Verrichten speciaal onderzoek voor een rechter (forensische deskundigen). In deze zaak gaat het om
medische expertise.
Rechtbank, gerechtshof en Hoge Raad
Rechtsgebied van rechtbank arrondissement; in ieder arrondissement is één rechtbank gevestigd,
die alle zaken in eerste aanleg behandelt.
Kantonrechter: oordeelt over meeste overtredingen (art. 382 Sv).
Politierechter: eenvoudige misdrijven (art. 368 Sv).
Kinderrechter: zaken met minderjarige verdachten
Rechtsgebied gerechtshof ressort; behandelen alle zaken in hoger beroep.
Raadsheren: de rechters
AG’s: adviserende functie; visie op zaken die aan Hoge Raad worden voorgelegd (‘conclusies’)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elyadonker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.