Deze samenvatting bevat informatie over de stof van kwalitatief onderzoek afkomstig van hoorcolleges, werkgroepen en vragenuurtjes. Daarnaast zijn ook hoofdstuk 2, 10, 11 & 13 van het boek qualitative methods for health research van Green & Thorogood samengevat. Een handige samenvatting voor studen...
- Ter verkenning: om inzicht te krijgen in onderwerpen
die nog niet of onvoldoende zijn onderzocht
- Om te begrijpen: om inzicht te krijgen in onderwerpen
die niet of moeilijk zijn te meten of te kwantificeren
Kwalitatief onderzoek gaat op zoek naar het ‘wat’ ‘hoe’ en/of ‘waarom’ van bepaalde fenomenen.
Kwalitatief onderzoek kan niet worden gemeten of getoetst.
(kwantitatief gaat op zoek naar hoe vaak of bij hoeveel mensen een bepaald fenomeen voorkomt.
Kwantitatief onderzoek kan op een bepaalde manier getoetst of gemeten worden).
Kwalitatief onderzoek probeert iets te begrijpen.
Kwantitatief onderzoek probeert iets te verklaren.
Als je een type studie gekozen hebt, kun je binnen deze studiedesigns weer kiezen uit verschillende
methodes (bijvoorbeeld interviews, vragenlijsten enz.).
De vragen die je stelt, zijn afhankelijk van de theorie van de kennis je hanteert. Dit wordt in de
wetenschapsfilosofie de ‘theory of knowledge’ genoemd (=epistemologie). Jouw eigen idee over wat
belangrijk is, bepaald wat jij belangrijk vind om te gaan onderzoeken (dus mensen die andere dingen
belangrijk vinden krijgen andere onderzoeksvragen).
Epistemologie kent een aantal verschillende benaderingen:
- Positivistische benadering
o Gaat er vanuit dat er een objectieve werkelijkheid buiten ons om bestaat die in
wetmatigheden is te vatten. Met een positivistische benadering bekijk je alles
objectief als een soort puzzel: je gaat als buitenstaander onderzoeken hoe de puzzel
precies in elkaar zit. Dit doe je door als onderzoeker zoveel mogelijk afstand te
nemen van datgene je aan het onderzoeken bent (denk aan het mannetje met de
wereldbol). Een resultaat is dat je uiteindelijk een methode vindt om deze
werkelijkheid het beste in kaart te brengen. Dit wordt unity of methods genoemd (zo
is iedereen het erover eens dat de beste manier om koorts te meten het gebruik van
een thermometer is). Dia 18 van de slidecast laat alle assumpties op een rijtje zien.
- Interpretatieve benadering
o Ook hier weer verschillende assumpties (dia 20). De interpretatieve benadering gaat
er vanuit dat de werkelijkheid niet los bestaat van de waarnemer. Er bestaat geen
objectieve werkelijkheid. Over elk fenomeen kunnen andere ervaringen,
opvattingen of ideeën zijn. Vanuit de interpretatieve benadering is er JUIST
belangstelling voor deze percepties. De werkelijkheid is niet in wetmatigheden te
vatten, omdat mensen lerende wezens zijn (en vooroordelen kunnen bijstellen).
1
, - Binnen de interpretatieve benadering zijn er 3 sub-benaderingen. De assumpties voor de
interpretatieve benadering gelden ook voor elk van deze sub-benaderingen (dia 21).
o Specifiek voor fenomenologie is dat deze benadering zich richt op de ervaring die
iemand heeft doorgemaakt (via zintuiglijke waarnemingen en gevoelsmatig). Deze
ervaringen krijgen een betekenis d.m.v. taal (narratief). Probeert antwoord te krijgen
op hoe mensen een bepaald fenomeen ervaren. Mensen geven aan hoe zij iets
hebben beleefd en vinden samenhangen. Wordt gekenmerkt door een begin,
midden en eind van het verhaal. (als het gaat om een ervaring van één individu, is
het vaak fenomenologie).
o Sociaal constructivisme gaat er vanuit dat er géén ‘losse’ werkelijkheid bestaat en
dat iedereen de werkelijkheid alleen maar kan zien vanuit zijn/haar eigen
standpunt (en dus niet vanuit een ander perspectief kan zien, en daarmee ook niet
100% objectief kan zijn). Een waardevrije of neutrale werkelijkheid bestaat niet
volgens het sociaal constructivisme. Je ‘brengt altijd je eigen positie mee als je de
werkelijkheid wilt begrijpen’. Iemand met een andere positie ziet dus meestal ook
een andere werkelijkheid. (Als het gaat over een sociale setting van iemand is het
vaak sociaal constructivisme). Je probeert de werkelijkheid in kaart te brengen door
iemands sociale setting.
o Kritische theorie kenmerkt zich door oog te hebben voor sociale structuren en
machtsongelijkheden in de samenleving en wil deze blootleggen. Wil ongelijkheden
aankaarten d.m.v. onderzoek (bijvoorbeeld waarom bepaalde groepen
achtergesteld zijn). (Als er ergens echt iets verandert moet worden omdat er iets mis
is, is het vaak kritische theorie).
Overkoepelende kenmerken van kwalitatief onderzoek (ongeacht welke sub-benadering):
- Doel van het onderzoek is ‘begrijpen’
o Het ‘begrijpen’ binnen KO vindt altijd plaats binnen een bepaalde context (bepaalde
tijd, cultuur, plaats enz.).
- Onderzoeker zelf is instrument
o Je gebruikt als onderzoeker je eigen zintuigen om data te verzamelen. Realiseer je
dat jouw perspectief van invloed is op hoe je dingen waarneemt! Als onderzoeker
ben jij degene die het onderzoek (al dan niet bewust) een bepaalde kant op stuurt.
- Belang van reflexiviteit (je moet als onderzoeker na kunnen denken over je handelingen en
hoe deze je onderzoek kunnen beïnvloeden)
o Reflecteer vrijwel constant op 1: het onderzoek zelf (is de kwaliteit goed, is het
representatief?) en 2: je rol als onderzoeker hierin (je eigen ‘rugzakje’ en referentie
kader met o.a. vooroordelen, eigen interpretatie, achtergrond e.d.).
- KO vindt plaats in een natuurlijke/realistische omgeving
o Onderzoek vindt plaats in de omgeving waarin je vraagstelling zich afspeelt (en nooit
in een laboratorium bijvoorbeeld).
- Het is emergent (zichzelf ontwikkelend)
o Geen vooraf bepaald stappenplan maar kijken waar het onderzoek naar toe gaat.
2
, WERKGROEP
Fenomenologie is hoe iemand de essentie bepaald van een bepaald fenomeen op basis van een
directe ervaring.
Sociaal constructivisme is hoe bijvoorbeeld een maatschappij of een cultuur de essentie van een
bepaald fenomeen ervaart. Zo ervaart een rijke cultuur wetenschappelijk bewezen behandelingen als
zeer belangrijk terwijl een oude volksstam meer waarde hecht aan geloof als het gaat om genezing
bijvoorbeeld.
Positivistisch is dat je alles objectief bekijkt en er een overkoepelende ‘werkelijkheid’ is. Men houdt
geen rekening met cultuur, sociale contacten of persoonlijke ervaringen of iets dergelijks. Het is
gebaseerd op objectieve wetenschap.
Interpretatief is als je juist wél rekening houdt met verschillende percepties en/of ervaringen en je
ook juist geïnteresseerd bent in deze verschillende percepties.
Kenmerken van een goed kwalitatief onderzoek:
- Het heeft een probleem/vraag waar nog geen of weinig kennis over is. Er moet dus sprake
zijn van een ‘research gap’ (iets waar nog geen/zeer weinig onderzoek naar gedaan is).
- Kan beantwoord worden d.m.v. empirisch onderzoek
- Kent meerdere componenten om een concept nauwkeuriger te kunnen beschrijven
- De onderzoeksvraag is altijd een open vraag (wat, hoe, waarom…). Probeer zo weinig
mogelijk assumpties erin te zetten
- De vraag moet voldoende gespecificeerd zijn
- Vermijd woorden zoals impact, invloed, effect (dit lijkt meer op kwantitatief onderzoek).
Kwalitatief onderzoek is niet op zoek naar een relatie tussen dingen, maar juist naar het wat,
hoe of waarom van dingen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper baetsenjoep. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
