Samenvatting
Biologie - Nectar vwo 4/5/6 - Hoofdstuk 11 Samenvatting
Samenvatting van hoofdstuk 11 van 'Nectar' voor biologie. Bevat de belangrijkste informatie: begrippen, (lichaams)processen en uitleg over essentiële onderwerpen.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Biologie - Hoofdstuk 11Paragraaf 1
Voedingsstoffen = stoffen die je lichaam uit voedingsmiddelen opneemt.
➢ Koolhydraten (brandstof, reservestof en bouwstof)
➢ Vetten (brandstof, reservestof, bouwstof en warmte-isolatie)
➢ Eiwitten (brandstof en bouwstof)
➢ Vitaminen (beschermende stof)
➢ Mineralen (bouwstof en onderdeel van chemische processen (anorganisch))
➢ Water (bouwstof, oplosmiddel, transportvloeistof en warmte-buffer)
ADH = Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (gemiddelden)
ADI = Aanvaardbare Dagelijkse Inname
↳ Contaminanten: stoffen die per ongeluk op of in het eten terecht zijn gekomen.
Additieven = stoffen die zijn toegevoegd om het voedingsmiddel aantrekkelijker of langer
houdbaar te maken.
Kauwen vergroot het oppervlak van voedselbrokken. Speeksel levert slijm om voedsel door
te slikken (samenstelling varieert met voedsel). De slikreflex duwt met je tong het voedsel de
slokdarm in. Het strotklepje en de huig sluiten de luchtpijp en neusholte af. Spieren in de
wand van je slokdarm, maag, twaalfvingerige darm, dunne en dikke darm (ong. 24 uur) en
endeldarm duwen de voedselresten door de darmen heen[1] → peristaltische bewegingen.
Vertering = verteringsenzymen maken grote moleculen klein genoeg om de membranen
van de darmwandcellen te kunnen passeren naar het bloed. Onverteerde restanten gaan via
endeldarm en anus naar het toilet.[1]
Slecht of niet verteerbare koolhydraten stimuleren de darmperistaltiek. Ook houden ze water
vast voor soepele ontlasting → voedingsvezels / ballaststoffen.
Lysosymen = stoffen die de celwand van micro-organismen aantasten (speeksel).
↳ Aangetaste bacteriën en schimmels sterven voor een groot deel in het zoutzuur (HCI) van
het maagsap (pH2)
↳ Darmflora: nuttige bacteriën die zich bevinden in je darmen
De wand van de dunne darm heeft plooien met daarop darmvlokken, opgebouwd uit
darmepitheel, haarvaten en een lymfevat. Het darmepitheel scheidt de darminhoud van de
rest van het lichaam. De celmembranen van de darmepitheelcellen hebben uitstulpingen, de
microvilli. Dankzij dit enorme oppervlak kan de dunne darm de verteerde voedingsstoffen
snel opnemen: resorptie. Die stoffen komen in het inwendige milieu van je lichaam terecht.
Voor hydrofiele stoffen bezitten hydrofobe celmembranen transporteiwitten (actief&passief).
Vetachtige stoffen kunnen de membranen zonder transporteiwit passeren. Stoffen waarvoor
geen transporteiwitten zijn blijven in de darm. Alle darmepitheelcellen zijn door eiwitten strak
, verbonden en zijn ondoordringbaar → ‘tight-junction’. Vanuit de darminhoud kunnen
moleculen alleen maar via de darmepitheelcellen naar het interne milieu.[1]
Paragraaf 2
Vitaminen = organische stoffen die je lichaam zelf niet kan maken en die je maar weinig
nodig hebt: micronutriënten.
- Antioxidant (C, E)
- Hormoonachtige functie (D)
- Co-enzym bij de stofwisseling (B)
↳ Ingedeeld naar biologische en chemische werking, niet naar bouw.
↳ Hydrofiele vitaminen (C) verlaten via nieren snel het lichaam → dagelijkse inname.
↳ Hydrofobe vitaminen (A) kunnen stapelen en je daardoor ziek maken
Vitamine A
- Retinol. De darmepitheelcellen stoppen het in membraanblaasjes voor transport naar
de lever. Levercellen binden retinol aan speciale transporteiwitten bestemd voor
netvliescellen → tekort v.A: nachtblind / blindheid.
- Retinoïden. Gemaakt van retinol door levercellen. Die zetten stamcellen van het
huid- en darmepitheel aan tot deling om slijtage op te vangen. Darmcellen leven
maar twee dagen → tekort v.A: diarree door hogere osmotische waarde in
darminhoud.
- β-caroteen → twee gekoppelde retinolmoleculen. Darmepitheelcellen kunnen deze
splitsen (slecht op te nemen wel), plantaardig voedsel eten → snel v.A. tekort.
Vitamine C (90 mg / dag)
- Zorgt voor goed functioneren van bindweefsel → steun en vorm organen. Dit weefsel
bestaat uit cellen met tussencelstof en bindweefselvezels → bestaande uit het eiwit
collageen. Bindweefselcellen maken collageen uit eiwit procollageen. In de cellen
koppelen enzymen OH-groepen aan het procollageen. Bij elke koppeling gebruikt het
enzym een vitamine C-molecuul. Eenmaal buiten de cel, vormt een aantal moleculen
procollageen via de OH-groepen dwarsverbindingen en ontstaat collageen.[1]
- Functioneert als co-enzym: een organisch molecuul dat bijdrage levert aan de
reactie versnelling door het enzym.
Zink (mineraal: anorganische zout)
↳ Speelt een rol bij de werking van enzymen. Levercellen gebruiken het om een
transporteiwit voor vitamine A te maken.
Spoorelementen = mineralen waar je weinig van nodig hebt in je dagelijkse voeding.
Paragraaf 3
Activeringsenergie = energie nodig om bindingen tussen bepaalde atomen in moleculen te
verbreken →e.g. macromoleculen.
Enzymen verlagen de benodigde activeringsenergie door een te lage temperatuur van 37℃.
↳ Substraatspecifiek: enzymen kunnen de reactie van één type substraat katalyseren.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xLaralia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen