4.1 ~ Wat is kenmerkend voor een baby?
In de biologie maak je namelijk onderscheid tussen nestblijvers en nestvlieders.
Nestblijvers (honden, katten, konijnen) krijgen meerdere jongen die hulpeloos ter wereld
komen en het duurt relatief lang voordat ze het nest verlaten.
Nestvlieders (paarden, geiten) die meestal maar één jong per keer dragen, hebben meer
ruimte in de baarmoeder en kunnen daar dan ook verblijven totdat er bij de geboorte een
goed vormgegeven, zelfstandig exemplaar ter wereld komt.
Overleven:
Pasgeboren baby’s beschikken over een aantal reflexen. Reflexen zijn niet-aangeleerde,
maar ingebouwde responsen die optreden in de aanwezigheid van een bepaalde stimulus.
Naast reflexen heeft een baby nog een overlevingsstrategie in zijn mars, huilen. Huilen is
biologisch gezien een bijzonder effectieve manier om in leven te blijven.
Reflex Omschrijving Functie Ontwikkeling
Babinski-reflex Als je de voetzool streelt, van hiel naar Onbekend Verdwijnt rond 1
tenen, dan spreiden de tenen zich jaar en wordt
vervangen door
de voetzoolreflex
Grijpreflex Als je je vinger in de handpalm drukt, Stevig kunnen Zwakt af bij 3
sluit de hand zich in een stevige vuist vastklampen aan de maanden, is weg
moeder tijdens transport bij 2 jaar
Knipperreflex Als er licht zijn ogen schijnt of je blaast Bescherming netvlies Permanent
in zijn ogen, dan sluit de baby zijn ogen
Kokhalsreflex Het vrijmaken van de keel Om stikken te Permanent
voorkomen
Moro-reflex Bij onverwachte stimuli spreidt de baby Zichzelf beschermen of Verdwijnt rond de
zijn armen en beweegt ze vervolgens vastklampen bij bruuske 5 maanden
naar zich toe beweging van moeder
Slikreflex Neusholte en luchtpijp worden Voedselinname Permanent
afgesloten wanneer voedsel naar
keelholte wordt geduwd
Stapreflex Een loopbeweging als je de baby onder Voorbereiden op Verdwijnt rond de
zijn oksels vasthoudt en zijn voeten zelfstandig lopen 3 maanden
neerzet tegen een vlakke ondergrond
Zoekreflex Wanneer een object de wang raakt, Voedselinname Verdwijnt rond de
draait de baby zijn hoofd die kant op 4 maanden
Zuigreflex Wanneer een object de lippen/mond Voedselinname Rond de 2
raakt, begint de baby te zuigen maanden
vervangen door
vrijwillig zuigen
, Een speciale band:
De psychiater Bowlby, grondlegger van de hechtingstheorie, noemde het gedrag van
kinderen waarbij ze signalen afgeven die ervoor zorgen dat een verzorger dicht bij ze in de
buurt blijft gehechtheidsgedrag. Gehechtheidsgedrag werkt een band (hechtingsrelatie)
tussen verzorger en kind in de hand.
Tijdens de eerste twee of drie maanden van het leven (voorhechtingsfase) reageren baby’s
nagenoeg hetzelfde op iedereen. Rond de drie maanden is er sprake van beginnende
gehechtheid, het gedrag van de baby verandert aanzienlijk.
Baby’s ontwikkelen de sterkste hechtingsrelatie met degene die het meest adequaat
reageert op hun signalen en het meest betrokken is bij plezierige interacties, dat is de
hechtingspersoon. Zo rond de zes maanden wordt deze hechtingsrelatie sterker en intenser,
dit is de fase van feitelijke gehechtheid.
De baby zal gaan huilen wanneer de hechtingspersoon weggaat en bang zijn dat de
hechtingspersoon hem verslag; dit wordt ook wel scheidingsangst genoemd. Dit kan al
ontstaan bij zes maanden, kent een piek rond de twaalf tot vijftien maanden en neemt
daarna af. Rond de zeven à acht maanden komt er vaak ook vreemdelingenangst bij.
Volgens Bowlby heeft een baby zo tegen het einde van het eerste levensjaar een soort
intern werkmodel opgebouwd; een algemeen idee over de beschikbaarheid van zijn
hechtingspersoon.
De geborgenheid die de vertrouwenspersoon biedt vormt ook volgens de psycholoog
Erikson een basis voor vertrouwen. Erikson stelde namelijk dat baby’s voor de uitdaging
‘fundamenteel vertrouwen versus wantrouwen’ staan.
Een sociaal wezen:
De mogelijkheid om gezichtsuitdrukkingen te interpreteren zorgt er zo rond de negen
maanden voor dat een baby gaat zoeken naar informatie over de gevoelens van anderen
om onduidelijke gebeurtenissen te kunnen plaatsen. Dit wordt social referencing genoemd.
Vanaf de negen maanden start een baby ook met het gebruik van sociale gebaren. HIertoe
zijn ze in staat doordat er sprake is van gedeelde aandacht, ofwel joint attention.
Een hulpeloze nestvlieder:
Aan de motorische mogelijkheden van een kind gaat een heel ontwikkelingsproces vooraf,
dat gelijk oploopt met het fysiologische rijpingsproces. Hierin kun je twee grote
ontwikkelingslijnen onderscheiden, deze geven weer hoe de ontwikkeling van onze
vermogens verloopt om de verschillende delen van ons lichaam te gebruiken.
Ten eerste is er de cefalocaudale ontwikkelingslijn, ook wel de ‘van kop tot staart-
ontwikkeling’ genoemd: onze ontwikkeling voltrekt zich van boven naar beneden.
Ten tweede voltrekt onze ontwikkeling zich van dichtbij de lichaamsas naar de extremiteiten
toe. Dit wordt de proximodistale ontwikkelingslijn genoemd. Op basis van deze
ontwikkelingslijnen kun je de motorische ontwikkeling van baby’s in vier stadia indelen.
1. Kijkstadium (nul tot drie maanden) → Het gericht besturen van de
oogspieren en de halsspieren.
2. Grijpstadium (drie tot zes maanden) → Armpjes naar objecten toe
bewegen en deze uiteindelijk grijpen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Marlies7195. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.