Samenvatting
Samenvatting hoofdstuk 1 rechtsstaat en democratie
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
In deze samenvatting heb ik hoofdstuk 1 samengevat van het katern r&d.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting geschiedenis Rechtsstaat en democratie hoofdstuk 1Rechtsstaat Democratie
Iedereen is gebonden aan geschreven wetten Volk is soeverein, heeft via parlement de macht
Burgers worden door wetten beschermd tegen Parlement heeft hoogste wetgevende macht, niet
macht van de staat de regering
In heel de staat gelden dezelfde wetten Regering kan alleen met toestemming v.
parlement regeren
Iedere burger heeft het recht zich op deze wetten
te beroepen
1568-1795: 1795-1813: 1813-1848: 1848:
Opstand en Franse tijd Begin v/h De nieuwe
De Republiek koninkrijk grondwet
Middeleeuwen: feodalisme staatsvorming
Vroege middeleeuwen: feodalisme leidt tot versnippering/afname macht v/d koning (Leenmannen gaven
leengebied als erfdeel aan hun zonen (maar dat is van koning) leengebied wordt steeds kleiner. Door erving
heeft de koning heel weinig over de gebieden te zeggen)
Late middeleeuwen: herstel macht koning
-centralisatie
-staatsvorming
Ontstaan van parlementen (koning heeft geld nodig voor centralisatie en laat belastingen betaald worden):
standenvertegenwoordiging
Er ontstaan rechten:
-Privileges steden/gewesten in ruil voor belasting
-Parlementen meer rechten in ruil voor belasting
1568: de Opstand breekt uit
Karel V en Filips ll willen meer macht: centralisatie
-centraal bestuur vanuit Brussel (drie raden: Raad van State, Geheime Raad, Raad van Financiën)
- burgers (burgerij) als ambtenaren
-overal dezelfde wetten en belastingen
Reactie gewesten en adel: Centralisatie tast privileges aan (als alles overal hetzelfde moet, is er een grote kans
dat je je voorrechten kwijtraakt)
Bovendien: godsdienstpolitiek (kettervervolgingen) roept verzet op:
1. Veel mensen vóór tolerantie, vervolging gaat te ver.
2. Gewesten willen zelf godsdienst bepalen.
Belangrijke gebeurtenissen
1568: 1579: 1581: 1588: 1648:
Begin v. Unie van Utrecht: Plakkaat v. Ontstaan v. Vrede v. Münster
Opstand Noordelijke gewesten: Verlatinghe: Republiek Republiek
-We vechten samen Filips afgezworen Geen koning meer! internationaal
tegen Spaanse bezetter als vorst Revolutionair! erkend als
-Gewetensvrijheid, zelfstandig
tolerantie
, Bestuur v. Republiek
Stadhouder is oorspronkelijk dienaar van de koning. Koning verdwijnt:
Stadhouder Staten-Generaal
-opperbevelhebber leger -vertegenw. uit adel, geestelijkheid en burgers
-mag bepaalde functionarissen benoemen -gemeenschappelijk buitenlands beleid en defensie van alle
uit alle gewesten gewesten
Raadspensionaris
-Soort minister-president
Gewesten zelfstandig!
Republiek (1684-1795) en rechtsstaat/democratie
Republiek is uniek in Europa. Andere landen hebben absolute vorsten
Burgers aan de macht (en dus geen adel!) is modern
Geen centraal bestuur: gewesten zelfstandig (in opstand tegen centralisatie)
Particularisme in elk gewest andere regels = juist weer ouderwets
Macht in handen van regenten: verdeelden onderling de belangrijkste functies
Stadhouder ook macht (Willem ll-V)
Overlegcultuur: leerschool democratie: onze democratie=overlegdemocratie
Gewetensvrijheid: calvinisme belangrijkste godsdienst, andere godsdiensten getolereerd
Vrouwen zelfstandige positie: grote vrijheid
Conclusie: democratisch? Nee, wel beginselen. Rechtsstaat? Nee, particularisme. Wel: tolerantie.
1781-1787: 1795: 1795-1806: 1806-1810: 1810-1813 1813:
Opstand patriotten Inval Fransen Bataafse Republiek Koninkrijk NL= onderdeel NL bevrijd
geïnspireerd door Holland v. Frankrijk
idealen Verlichting
+ Franse Revolutie
Tot 1795:
Republiek
Ancien régime
18e eeuw: absolutisme en ancien régime
Absolutisme:
-koning regeert alleen
-geen wet boven de koning
-volk moet volstrekt gehoorzamen
Dus: geen rechtsstaat of democratie
Verlichting is tegen absolutisme
Verlichters
John Locke
Contract tussen volk en regering. Volk geeft deel van macht aan regering op voorwaarde dat de overheid
volksrechten respecteert. Zo niet? Volk mag in opstand komen.
Montesquieu
Trias politica
-Wetgevende macht: koning/ministers
-Uitvoerende macht: parlement
-Rechterlijke macht: rechters, onafhankelijk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marjavdwind. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80562 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen