Samenvatting Arbeidsrecht H1
t/m H7
Hoofdstuk 1
§1.1
Terrein verkenning
De mensen die een betaalde baan hebben, worden tot de onzelfstandige beroepsbevolking
gerekend. Zijn bevinden zich tijdens hun werk in een afhankelijkheidspositie ten opzichte van een
ander, namelijk de werkgever. Deze mensen kunnen in drie groepen worden onderverdeeld. De
grootste groep is werkzaam in echt bedrijfsleven, die binnen de private sector arbeid verrichten.
De tweede groep bestaat uit ambtenaren, werkzaam in de publieke sector. De semipublieke
sector zijn verbonden aan organisaties en instellingen binnen de private sector, die financieel
afhankelijk zijn van de overheid. Zij die onder de zelfstandige beroepsbevolkingen worden
geschaard zijn tijdens de uitoefening van hun werkzaamheden niet onderworpen aan opdrachten
van anderen. Een zzp’er werkt voor zichzelf en heeft geen werknemers in dienst. Bij sociaal recht
ebben we het over de onzelfstandige beroepsbevolking. De wet normalisering rechtspositie
ambtenaar WNRA heeft tot gevolg dat op het overgrote deel van de ambtenaren het arbeidsrecht
van toepassing is dat geldt voor de werknemers in de private sector. Een aantal groepen
ambtenaren valt niet onder het gewone arbeidsrecht; voor hen blijft dus een bijzondere regeling
gelden. Denk aan rechters en medewerkers van politie en defensie. Hoewel door de WNRA het
toepasselijke arbeidsrecht op werknemer en ambtenaar grotendeels gelijk is, gelden hier en daar
toch weer uitzonderingen. Een daarvan is bijvoorbeeld de wet normering bezoldiging
topfunctionarissen WNT. Deze wet bepaalt dat niemand in de publieke en semipublieke sector per
jaar meer mag verdienen dan een bepaald maximumbedrag. Deze nom noem je een
balkenendenorrm. De WNT geldt niet voor de private sector, men vindt deze norm terecht omdat
de banen in de publieke en semipublieke sector uit belastinggelden worden gefinancierd.
§1.2
Werkgever en werknemer: welke rechtsbronnen?
De zes belangrijkste rechtsbronnen wat van toepassing is op de werkrelatie tussen werkgever en
werknemer zijn:
- Arbeidsovereenkomstenrecht;
- Het vermogensrecht in het algemeen;
- Overige wetten met betrekking tot de private sector;
- De jurisprudentie;
- De cao;
- Het verdrag;
Arbeidsovereenkomstenrecht
Een belangrijke vindplaats van rechtsregels die de verhouding tussen de individuele werkgever en
werknemer (en dus ook die met betrekking tot de ambtenaar) regelen, is het Burgerlijk Wetboek.
Het doel van de wet flexibiliteit en zekerheid is enerzijds dat het de werkgevers mogelijk wordt
gemaakt flexibeler en slagvaardiger over personeel te beschikken. Anderzijds wilde de wetgever
bepaalde kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt extra bescherming en meer zekerheid bieden.
Dit is niet een opzichzelfstaande wet in de wettenbundel maar deze wet is in andere wetten
verwerkt. De wet Werk en zekerheid WWZ trad in twee fasen zin werking. De wetgever had
daarvoor diverse redenen. In de eerste plaats wilde hij een halt toeroepen aan de ontwikkeling dat
steeds minder mensen een vast arbeidscontract krijgen. In tweede plaats wilde ij een einde
maken aan de ongewenste ontwikkelingen op het terrein van het ontslagrecht. In derde plaats
moesten de overheidsuitgaven worden teruggedrongen wat heeft geleid tot minder lange
uitkeringen op grond van de werkloosheidswet WW. De wwz is geen opzichzelfstaande wet. Met
de WAB wet arbeidsmarkt in balans is ingevoerd met als doel de wetgever de niet gehaalde
Pagina 1 van 13
, doelstellingen van de WWZ alsnog te realiseren. Er is aandacht geschonken aan versterking van
de positie van de oproepkracht en aan de versoepeling van het nogal starre ontslagrecht dat de
wwz heeft gebracht.
Vermogensrecht in het algemeen
De arbeidsovereenkomst is een obligatoire overeenkomst: een overeenkomst waaruit
verbintenissen voortvloeien. De arbeidsovereenkomst wordt als het ware geruggensteund op de
algemene regels van het vermogensrecht.
Overige wetten
Diverse wetten zoals de wet minimumloon en minimumvakantiebijslag, wetten op het terrein van
gelijke behandeling in de werkrelatie, de wet arbeid vreemdelingen, de wet op de collectieve
arbeidsovereenkomst etc. Deze afzonderlijke wetten regelen doorgaans onderwerpen die niet in
art 7:610 BW aan de orde worden gesteld. Hun inhoud zou in strijd kunnen komen met regels va
het vermogens recht. Doet deze situatie zich voor, dan moeten de algemene bepalingen wijken.
Jurisprudentie
Het arbeidsovereenkomstenrecht, het verbintenissenrecht en de overige arbeidswetten de voor
de private sector gelden, hebben betrekking op door de wetgever gemaakt recht. Naast d
werkgever kan ook de rechter als rechtsvormer optreden. Regelmatig moet hij namelijk een
oordeel geven over een geschil rondom een arbeidsovereenkomst terwijl er geen toepasselijk
wetsartikel voorhanden is.
Cao
Zeer veel en ook zeer belangrijke rechtsregels zijn voorts aan te treffen in de grote aantallen
vollesvtiieve arbeidsovereenkomsten die meestal jaarlijks of tweejaarlijks worden gesloten tussen
een individuele werkgever of één of meer werkgeversorganisaties enerzijds en vakbonden
anderzijds. Cao-afspraken kunnen soms regels uit het arbeidsovereenkomstenrecht terzijde
schuiven of bepalingen bevatten de voor de werknemer gunstiger zijn dan hetgeen titel 7:10 BW
daarover inhoudt. Ook kunnen cao’s kwesties aan de orde worden gesteld die niet in een wet of
wetsartikel geregeld zijn.
Verdrag
Ook op het internationale vlak kunnen sociaalrechterlijke regels tot stand komen, die doorwerken
in onze nationale rechtsorde. Een veelvoorkomende vorm is het verdrag, een overeenkomst
gesloten tussen twee of meer landen. In een aantal gevallen kunnen burgers zich rechtstreek op
zo’n verdragsbepaling beroepen. Bij verdrag kunnen ook internationale organisaties worden
opgerot de bevoegd zijn rechtsregels uit te vaardigen. Ook deze regels kunnen bron van sociaal
recht zijn.
§1.3
Van dwingend recht tot aanvullend recht
De werknemer is in verschillende opzichten afhankelijk van zijn werkgever. Die afhankelijkheid
ontstaat enerzijds, doordat hij in beginsel verplicht is eenzijdige instructies van zijn werkgever op
te volgen. Anderzijds vormt het door de werkgever uitgekeerde loon bijna altijd de enige financiële
bron voor de werknemer om in zijn levensonderhoud te voorzien. Deze omstandigheden kunnen
ertoe leiden dat de werknemer arbeidsvoorwaarden accepteert, die hij niet zou kunnen
aanvaarden als hij niet in deze afhankelijke positie was. Dit nu heeft de wetgever in een aantal
gevallen willen voorkomen. Deze bescherming kwam tot stand door het uitvaardigen van regels
van dingend recht. Hieronder verstaat men die regels waarvan werkgever en werknemer in het
geheel niet mogen afwijken niet ten nadele van de werknemer mogen afwijken. In het laatste geval
worden recht toegekend, waar de werknemer zich altijd ten minste ook kan beroepen. Ook als
een individuele werknemer en werkgever iets anders dat minder gunstig is voor de werknemer en
eveneens als die afspraak op papier staat en door betrokken is ondertekend. Tegenover dwingend
recht staat aanvullend recht. De contracteerde partijen kunnen in dit geval altijd van de wettelijke
regel afwijken, als zij daartoe overeenstemming bereiken. Afwijking is niet noodzakelijk maar
mogelijk. Uitsluitend voor het arbeidsovereenkomstenrecht heeft de werkgever het onderscheid
Pagina 2 van 13
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper steffimeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.