Samenvatting
Samenvatting Leerdoelen Feniks 4vwo tijd van jagers en boeren
Leerdoelen Feniks 4vwo tijd van jagers en boeren
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Geschiedenis leerdoelen hoofdstuk 11.1 van jager-verzamelaars naar boeren
1. Je kunt aangeven in welke opzichten de mensachtigen verschilden van hun voorgangers.
Nadat de de Afrikaanse mensapen uit de bossen trokken en op open vlaktes gingen leven,
leerden ze rechtop te lopen. Dit om zich sneller voort te bewegen en de omgeving te kunnen
overzien. Ze begonnen met het maken van eigen werktuigen van steen. Deze langzame
ontwikkeling heet ook wel evolutie. Deze mensen die 2 miljoen jaar geleden leefden noemen
wij nu de homo habilis en homo erectus. De homo sapiens (de rechtop gaande mens)
ontstond zo’n 250.00000 jaar geleden in Oost-Afrika. Ongeveer 43.000 geleden trokken deze
mensen richting Europa en andere landen. In Europa leefde toen al een iets kleinere en
zwaarder gebouwde soort mens; de neanderthaler. Tot ongeveer 33.000 jaar geleden leefde
deze neanderthaler, daarna is hij uitgestorven. Het grote verschil tussen de homo sapiens en
hun voorgangers is de manier van communiceren. De homo sapiens ontwikkelde een
gesproken taal, bij hun voorgangers bleef het meer bij een dierlijke manier van
communiceren; verschillende geluiden als gegrom enz. met deze taal konden mensen kennis
aan elkaar doorgeven en hierdoor bewaard. Dit heet collectief leren. Daarnaast
ontwikkelden de Neanderthalers en de homo sapiens het vermogen om op symbolische wijze
kunnen denken. De begroeven bijv. hun doden met grafgiften, dit waren voorwerpen die de
dode in het hiernamaals van pas zouden kunnen komen. Dat waren niet alleen nuttige
gebruiksvoorwerpen van vuursteen, maar ook sierdan. Deze voorwerpen zorgen er nu voor
dat wij ons kunnen voorstellen hoe de homo sapiens dacht over de dood.
2. Je kunt kenmerken noemen van de levenswijze van jager-verzamelaars.
De Neanderthalers en de homo sapiens leefden als nomaden, jager-verzamelaars. Ze leefden
in kleine groepen en waren altijd op zoek naar voedsel. Ze bouwden eenvoudige hutten als
tijdelijk onderkomen. Vanuit deze kampen gingen ze op jacht en verzamelden ze voedsel als
bessen, noten, planten en zaden. Als de draagkracht van een gebied onvoldoende was, bijv.
doordat er geen voedsel meer te vinden was, leidde dat er soms toe dat de kampen van de
nomaden werden afgebroken en ze verder trokken naar een ander gebied. Vanaf het
moment dat de eerste moderne mensen Europa binnentrokken, begon een ijstijd. Door deze
ijstijd kon er alleen in Centraal- en Zuid-Europa worden gejaagd, dit kwam doordat er alleen
daar een leefbaar klimaat was. In deze gebieden werd gejaagd op herten, rendieren en
mammoeten. Van de dierenbotten maakten de jager-verzamelaars jachtwerktuigen en
gereedschappen. Deze werden ook van vuursteen gemaakt, hier komt de naam het
Paleolithicum vandaan, de Oude Steentijd.
3. Je kunt uitleggen waar en waardoor de landbouwrevolutie ontstond.
Een van de grootste veranderingen in de prehistorie was de verandering van de levenswijze.
Landbouw werd langzaam het belangrijkste middel van bestaan, terwijl dit voorheen het
, jagen en verzamelen was. De jager-verzamelaars ontwikkelden steeds meer kennis over
wilde granen. De bevolking begon in sommige delen van het Midden-Oosten te groeien en
het klimaat begon hierdoor te veranderen, deze factoren waren van invloed op de kennis van
de mens. In het Midden-Oosten veranderde het klimaat dusdanig dat het er natter en
warmer werd, hierdoor was er eten in overvloed. Veel Nomaden trokken erheen en bleven
er. Hierdoor ontstonden de eerste dorpen. Rond 12.000 v.Chr. brak er een nieuwe koude en
droge periode aan. De overvloed aan voedsel in het Midden-Oosten nam weer af. In de
vruchtbare halve maan ontdekten mensen hoe zij zelf granen konden verbouwen. Dit
doordat er door de klimaatverandering en een grotere populatie eenvoudigweg niet genoeg
voedsel meer te vinden was. Behalve de akkerbouw ontstond ook de veeteelt. Mensen
gingen dieren selecteren, temmen en fokken. Dit alles is een landbouwrevolutie, het deel
van de prehistorie waarin landbouw het belangrijkste middel van bestaan was.
4. Je kunt uitleggen hoe en waardoor de landbouwrevolutie zich verspreidde naar Europa.
Rond 5000 v.Chr. verspreidde de landbouwrevolutie zich naar West-Europa. Doordat de
landbouw in het Midden-Oosten meer voedsel opbracht dan het jagen en verzamelen,
groeide het bevolkingsaantal. Er ontstond bevolkingsdruk, sommige boeren zijn daarom naar
Europa getrokken. Deze boeren namen hun kennis over landbouw mee.
5. Je kunt de gevolgen van de landbouwrevolutie beschrijven en verklaren.
De overgang van jagen en verzamelen naar landbouw had een paar grote gevolgen, de
levenswijze van mensen veranderde; er was inmiddels een overvloed aan voedsel. Mensen
gingen er sedentair leven. De tijdelijke hutten maakten plaats voor stevige boerderijen, er
ontstonden zo kleine dorpen. Ook begonnen de boeren andere gereedschappen te
ontwikkelen. Behalve de bijlen, messen en speerpunten begonnen ze met het maken van
landbouwwerktuigen. Werktuigen zoals sikkels, ploegen en maalstenen. En ze ontwierpen
aardewerk, bijv. een bakje van klei waar graan in kon worden bewaard. Er wordt nu
gesproken van een landbouwsamenleving.
1.2 Dorpen en stadstaten
1. Je kunt kenmerken van de eerste landbouwsamenlevingen benoemen.
Het sedentair leven. De tijdelijke hutten maakten plaats voor stevige boerderijen, er
ontstonden zo kleine dorpen. Ook begonnen de boeren andere gereedschappen te
ontwikkelen. Behalve de bijlen, messen en speerpunten begonnen ze met het maken van
landbouwwerktuigen. Werktuigen zoals sikkels, ploegen en maalstenen. Ook ontwierpen ze
de eerste dingen van aardewerk, bijv. een bakje van klei waar dingen als granen in konden
worden bewaard.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 151346. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen