Psychologie hoorcollege 9
Sociale psychologie
Milgram experiment
Autoriteit is een reden waarom mensen afschuwelijke dingen doen, en daarmee
doorgaan.
Luisteren naar autoriteit (uitkomst Milgram experiment)
- 100% geeft de eerste schok
- 100% gaat door met schokken geven (90 volt), wanneer de respondent
schreeuwt van de pijn
- 100 % procent gaat door met schokken geven tot 150 volt, nadat de
respondent pijn uitschreeuwt en wil stoppen
- 100% geeft een schok van 210 bolt (very strong shock)
- 65% geeft alle schokken (tot 450 volt) (leerling zegt niks meer, en is mogelijk
al dood)
Extreme stress bij ‘teachers’: vreemd lachen, zweten, stotteren, lippen bijten,
convulsief bewegen.
Wat leren we van Milgram?
Condities:
- Hoger positief doel (bijvoorbeeld wetenschap)
- Autoriteitsfiguur die verantwoording neemt (bijvoorbeeld wetenschapper)
Dan…
- Bereid een medemens pijn te doen
Verklaring voor gebeurtenissen tweede wereldoorlog?
Belang voor ons…
- We komen in een positie van autoriteit
- Jongeren hebben te maken met meerdere autoriteitsfiguren
Nog enkele passende begrippen
- Deindividuation: groepsleden voelen zich minder individueel en doen dingen
die ze niet als individu zouden doen (evt. anonimiteit)
- Conformity: gedrag en overtuigingen aanpassen aan anderen
- Compliance: gedrag aanpassen n.a.v. een verzoek
Prejudice & stereotypes
Oorzaak?
- Eigen groep wordt als beste gezien
- Wereld is voor ons te ingewikkeld, dus maken we ‘sociale categorieën’. Spaart
tijd -> zoek naar bewijs dat past bij categorieën.
- Leertheorie -> kinderen leren vooroordelen van ouders of van media
Verbindingen met radicalisering? Ja, er is eigen groep als beter en andere groepen
als kwaad zien, bij radicalisering hoort, denken we.
Nadenken over groepen en vooroordelen
Voorbeeld: rode en gele petjes. Rode petjes vonden rode petjes het fijnst. En gele
vonden de gele petjes het fijnst.
Voorbeeld: hoe hang je een toiletrol op?
Intergroup contact (oplossing competitie groepen)
, Als er een probleem is die de groepen samen moeten oplossen, dus positief
contact, dan kun je vooroordelen verminderen. Dat is niet altijd makkelijk, want
mensen hebben vooroordelen en sturen bijvoorbeeld hun kinderen niet naar die
school.
- Jigsaw classroom: dwing je kinderen uit verschillende groepen samen te
werken. Binnen die groep krijgt iedereen een apart stukje en die stukjes
moeten ze later samenleggen om de opdracht goed te maken. Verminderd
vooroordelen!
Indrukken
Eerste indrukken: zo kiezen we vaak onze vrienden. Eerste indruk is echt
belangrijk, die doet ertoe.
- Je hebt maar 1 kans op een goede eerste indruk
- Eerste zin/pararaaf die je schrijft voor een paper, is de eerste indruk!
- Eerste indruk kan ook oneerlijk, negatief zijn
Self-fulfilling prophecies
Pygmalion & Golem effecten
Pygmalion effect: mensen zijn zoals je ze behandeld. Hij kan het goed, docent extra
moeite, dus het gaat beter. Is een selffulfilling prophecy.
- Positief
Golem effect: jullie gaan lagere resultaten halen, dus dat gebeurt. Docent stopt
minder moeite erin, en de resultaten gaan inderdaad omlaag.
- Negatief
Gebaseerd op vooroordelen. Ook over een diagnose, dat je denkt iemand al
helemaal kent, is niet waar!
Attributie: waar schrijven we dingen aan toe?
Voorbeeld: studenten kampen steeds vaker met een burnout, en stoppen dan met de
studie.
Gehoord in discussie:
- Studenten zijn tegenwoordig niet weerbaar, ze moeten zich niet aanstellen =
interne attributie: we wijten het probleem aan iets in de student zelf (intern)
- Studenten kampen door het leenstelsel met een veel hogere prestatiedruk dan
20 jaar geleden = externe attributie: het ligt niet aan de student, maar aan de
omstandigheden (extern)
Sociale wereld en waarneming
- Actor-observer bias: eigen gedrag wordt vaak toegeschreven aan externe
factoren, gedrag van anderen aan interne factoren.
- Fundamental attribution error: gedrag van anderen vooral toeschrijven aan
interne factoren
- Self-serving bias: eigen succes toeschrijven aan interne factoren, en
mislukking aan externe factoren
- Unrealistic optimism: denken dat goede dingen zullen gebeuren en slechte
niet