Samenvatting kennistoets onderzoeken
Inhoudsopgave
Onderzoeken – onderzoeksdesign en steekproeven..............................................................................1
Onderzoeken - validiteit van een meetinstrument.................................................................................2
Onderzoeken – betrouwbaarheid van onderzoek..................................................................................4
Onderzoeken – validiteit van onderzoek................................................................................................5
Onderzoeken – onderzoeksdesign en steekproeven
De student is in staat de verschillende categorieen van klinische vragen te
beschrijven, aan te geven welk onderzoeksdesign het meest geschikt is voor
het beantwoorden van een bepaalde klinische vraag. De student kan
beschrijven wat primaire en secundaire studies zijn en kan hier voorbeelden
van geven.
De student is in staat de kenmerken van de meest gebruikte
onderzoeksdesign te beschrijven en kan aangeven welk designs een hoger of
lager risico op bias hebben (levels of evidence).
Een onderzoek cyclus begint meestal met een vraag – onderzoeksvraag
Binnen deze vraag zijn er een aantal centrale begrippen variabel:
- Baselinevariabelen -> kenmerken van de onderzoekspopulatie (geslacht, leeftijd,
aandoening, etc (P (patiënt, probleem, populatie)
- Onafhankelijke variabele -> oorzaak variabele, determinant (I en C binnen de
onderzoeksvraag)
- Afhankelijke variabele -> gevolgvariabele, uitkomstvariabele, uitkomstmaat (O binnen
onderzoeksvraag)
PICO/PECO acroniem is een methode om de vraag duidelijk en concreet te formuleren.
(population, intervention, control/comparison, outcome)
Level of Evidence -> hoe groot is de bewijskracht dat er een causale relatie is tussen de
onafhankelijke en afhankelijke variabele.
Bewijskracht is gebaseerd op het studiedesign (= onderzoeksopzet)
Primaire studies -> patiënten zijn direct betrokken bij het onderzoek (origineel onderzoek)
experimenteel vs observationeel onderzoek
De onderzoeker legt de onderzoekspopulatie De onderzoeker observeert en meet maar
iets op (bijvoorbeeld het wel of niet ondergaan legt legt geen gedragsregels op.
van een interventie) > Ethiek! - Cohort onderzoek
- Zuiver experimenteel> RCT - Patient-controle onderzoek
- Quasi-experimenteel > CT - Patientenseries
Secundaire studies -> Overzichtsartikelen; samenvatting van alle publicaties van primair
onderzoek om een onderzoeksvraag te beantwoorden.
- Systematic reviews van RCT’s
- Systematic reviews van observationeel onderzoek
Level of evidence
1. A. Systematic review van RCT’s -> In een systematische review wordt uitgaande van een
(onderzoeks)vraag op systematische wijze gezocht naar originele studies die een antwoord
kunnen geven op deze vraag. Hierbij worden de geraadpleegde databanken en de
gebruikte analysemethoden vermeld.
B. RC cross over design -> Een crossover-ontwerp is een ontwerp met herhaalde metingen,
zodat elke experimentele eenheid (patiënt) verschillende behandelingen krijgt gedurende
de verschillende tijdsperioden, dat wil zeggen dat de patiënten in de loop van het
onderzoek van de ene behandeling naar de andere overgaan.
B. RCT parallel design -> Een parallelgroep is een experimenteel onderzoeksontwerp
waarbij elke proefpersoon wordt gerandomiseerd in een van twee of meer verschillende
, behandelings/interventiegroepen. Degenen die aan hetzelfde behadeling zijn toegewezen
worden een behandelgroep genoemd
2. A. Systematic review van observationeel onderzoek -> In een systematische review wordt
uitgaande van een (onderzoeks)vraag op systematische wijze gezocht naar originele
studies die een antwoord kunnen geven op deze vraag. Hierbij worden de geraadpleegde
databanken en de gebruikte analysemethoden vermeld.
B. Cohort onderzoek -> Met een cohortstudie worden mensen herhaaldelijk gemeten, vaak
met één of meerdere tussenliggende jaren, zodat langzaam ontwikkelende
gezondheidproblemen en ziekten kunnen worden opgespoord
3. Patient-control onderzoek (case-control) -> In een case-control onderzoek gaat men uit van
een groep personen met een bepaalde ziekte of te onderzoeken uitkomst ('cases') en een
groep personen zonder deze eigenschappen ('controls'). Men meet en vergelijkt de
blootstelling aan een mogelijke risicofactor in elk van beide groepen.
4. Patientenseries (case series) -> Dit is een niet-gecontroleerd observationeel onderzoek
waarbij men de kenmerken van een aantal patiënten (cases) met een bepaalde ziekte
beschrijft. Een case-series kan o.a. aanleiding geven tot het formuleren van een hypothese
die in een gecontroleerd experimenteel onderzoek kan worden getoetst.
5. Mening van een expert
Steekproef -> Een steekproef is een selectie uit een totale groep of populatie. In een kwantitatief
onderzoek gebruik je een steekproef om data te verzamelen over een populatie, zonder de hele
populatie te hoeven onderzoeken.
- Representatief voor de doelgroep (setting, selectiecriteria).
- A-select: iedereen in de doelgroep heeft een evengrote kans om te worden geselecteerd
Bij a-selecte steekproef: Hoe groter de steekproef, hoe meer deze gaat lijken op de
doelpopulatie (hoe kleiner de kans op toevallige steekproeffouten, hoe betrouwbaarder het
onderzoek).
- Bij een selecte steekproef is er kans op selectiebias > de relatie die gevonden wordt binnen
de onderzoeksgroep vertekent (bias) de werkelijk relatie in de doelgroep (systematische
steekproeffout). De gevonden relatie is niet valide!
Onderzoeken - validiteit van een meetinstrument
- Een student is in staat uit te leggen wat criteriumvaliditeit, prevalentie, sensitiviteit,
specificiteit, positief voorspellende waarde, negatief voorspellende waarde, Kappa en
correlatie is.
- Een student is in staat de prevalentie, sensitiviteit, specificiteit, positief voorspellende
waarde, negatief voorspellende waarde, Kappa en correlatie te berekenen
- Een student is in staat de uitkomsten van de berekeningen (uitgedrukt in een getal) van
prevalentie, sensitiviteit, specificiteit, positief voorspellende waarde, negatief
voorspellende waarde, Kappa en correlatie te interpreteren.
Klinimetrie – meten (operationaliseren) van kenmerken van onderzoekseenheden (patiënt) die
variabel zijn. bv. leeftijd, lengte, gewicht, pijnscore (NRS, VAS), rode vlaggen, uithoudingsvermogen
(steep ramp), bewegingsangst (TAMPA-score), balans/coördinatie (Star Excursion Balance test), etc.
onderzoeksvariabele – onderzoeksvariabele zijn de gemeten kenmerken van de
onderzoekseenheden.
Baselinevariabelen – als professional; kenmerken van patiënt (n=1) die je als fysio meet tijdens het
screeningsproces en het diagnostisch proces (ICF-model)
- als onderzoeker; kenmerken van patiënten (N=>1) die zijn geïncludeerd in
het onderzoek (ICF-model)
Uitkomstvariabele (afhankelijke variabele) – verwachte verandering van de waarde van een
onderzoeksvariabele als gevolg van een afhankelijke variabele. Dit kenmerk moet dus later in de
tijd (prospectief) opnieuw worden gemeten. Bv. pijnafname, hersteld ja of nee
Meetinstrument – het instrument dat je gebruikt om de kenmerken te meten (operationaliseren)
nauwkeurigheid van een meetinstrument -> validiteit (geeft aan of je meet wat je wilt
weten(juistheid, systematische meetfout)), betrouwbaarheid (precisie, toevallige meetfout)
