Op Brightspace zijn delen van de tentamenvragen al bekend. Door middel van het boek 'wat is wetenschap' heb ik al deze vragen uitgewerkt. Zo haal je snel een dikke voldoende!
Hoofdstuk 1
31. De zogeheten ‘common sense-visie op de wetenschap’ houdt onder andere het volgende in:
o Het globale idee dat mensen van de wetenschap hebben
o Onderzoek van wetenschappers leidt naar theorieën over de werkelijkheid die
getoetst worden aan de hand van de feiten
En omdat de feiten verkregen zijn door de wetenschappelijke methode te
volgen, neemt men aan dat de wetenschap het bij het juiste eind heeft
o Common sense-beeld:
Alleen beroep op logische afleidingen en empirisch vastgestelde feiten
Normen en waarden doen er niet toe
Op de resultaten van wetenschappelijk onderzoek zouden geen externe
invloeden werkzaam zijn en daarom zou de wetenschap autonoom zijn (geen
invloed van politiek bijv.)
Onafhankelijk
Bij de acceptatie van wetenschappelijke kennis spelen morele
oordelen, ideologische of andere opvattingen en belangen geen rol
Maatschappelijk waardevrij
Wetenschappers zijn op geen enkele manier betrokken bij de wijze
waarop kennis wordt toegepast
Niet normatief
Wetenschappers spreken zich niet in positieve noch in negatieve zin
uit over de maatschappelijke gevolgen van de door hen verworven
kennis
o Wetenschap leidt tot het systematisch testen van hypotheses en theorieën
Dankzij de wetenschappelijke methode kan vastgesteld worden of zij geldig
zijn of niet en kan dus betrouwbare kennis worden geformuleerd die
toegepast kan worden op verschillende terreinen in de samenleving
o Veronderstelt dat er zoiets is als dé wetenschappelijke methode, een vast recept dat
gebruikt kan worden om elk probleem op te lossen
o Aannames:
Kijken leidt tot begrijpen
Meten gaat vanzelf
Feiten wijzen onomstotelijk de weg
Experimenten kunnen volgens vastliggende procedures worden beoordeeld
Wetenschap is uitsluitend een zaak van interne processen
Wetenschap wordt niet gestuurd door belangen
32. De auteur bespreekt de ‘standaardopbouw’ van een wetenschappelijk artikel. Hij doet dat,
om het volgende te laten zien:
a. Bevestigt de common sense: spiegelt de gedachte dat wetenschap een zuiver
rationele onderneming is
i. Door het volgen van een nauwgezette methode wordt een probleem op een
verantwoorde wijze tot een oplossing gebracht
ii. Op geen enkele manier lijkt de representatie van wetenschappelijk
onderzoek de voorstelling van wetenschap als een autonome, neutrale,
onafhankelijke, maatschappelijk waardevrije en niet normatieve
onderneming te bedreigen
b. De sobere en zakelijke stijl en taalgebruik versterkt dit beeld
i. Eenduidig en precies taalgebruik, een nauwkeurige weergave van de
onderzoeksresultaten, een poging om alleen logisch verantwoorde stappen
, te zetten en een beperking tot alleen die gegevens die voor het onderzoek
relevant zijn
ii. Voorkeur voor passief taalgebruik. Daarbij wordt spreken in de derde
persoon vermeden
Nadruk komt op de inhoud te liggen en niet op bijv. de persoon van
de onderzoeker
Onderzoeker als mens doet er ook niet toe: wie het onderzoek
uitvoert maakt eigenlijk niet uit. Als het volgens de juiste methoden
gebeurt, zullen de resultaten altijd hetzelfde zijn
33. De ‘sciëntistische visie’ houdt volgens de auteur onder andere het volgende in:
a. Er is maar één vorm van kennis – namelijk wetenschappelijke kennis- en alle andere
vormen van kennis kunnen ofwel herleid worden tot wetenschap of zijn het label
‘kennis’ niet waard
b. Er zijn geen grenzen aan het bereik van de wetenschappen
i. Alles is wetenschappelijk te onderzoeken en wat wetenschappelijk niet
vaststelbaar is, kan niet bestaan of is ongeldig
c. Edward O. Wilson: natuurwetenschappen kunnen uiteindelijk alle verschijnselen
beschrijven en verklaren
i. Verklaring: alles wat onderzocht kan worden is gebaseerd op materiële
processen en is daarom uiteindelijk te herleiden tot de wetten van de fysica
ii. Uitgangspunten van de sociobiologie gaan ook op voor uiteenlopende
verschijnselen die vallen onder de kopjes gedrag en cultuur
d. Recentere versie: het menselijk genoomproject leidt uiteindelijk tot een complete
beschrijving van de mens
34. Tegenover de ‘sciëntistische visie’ stelt de auteur Freeman Dysons ‘traditionele visie’.
Volgens die ‘traditionele visie’ geldt onder andere het volgende:
a. Er zijn vele vormen van kennis
i. Bijv. kennis van goed en kwaad, genade en schoonheid, ethische en
artistieke waarden
b. Er is ook kennis van de menselijke natuur die niet is afgeleid van wetenschappelijke
resultaten maar van geschiedenis en literatuur en van de intieme omgang met
familie en vrienden
c. Kennis die verkregen is door meditatie of religie is ook kennis
d. Paranormale geestesvermogens en wetenschappelijke methoden moeten als
complementair worden beschouwd
i. Deze benaderingen vullen elkaar aan: bij natuurwetenschappen wel
empirisch bewijs maar bij geesteswetenschappen is dat lastiger
e. De wetenschap stuit op een grens bij het bestuderen van bepaalde verschijnselen
zonder dat de realiteitswaarde van die verschijnselen moet worden ontkend
35. Robert Merton, zegt de auteur, probeerde de ‘ongeschreven regels’ van de
wetenschappelijke gemeenschap in algemene normen te vangen. Het volgende is één van
die normen:
a. Communism
i. Wetenschap is gemeenschappelijk bezit.
ii. De resultaten van onderzoekmoeten openbaar worden gemaakt.
Omdat het werk van wetenschappers voortbouwt op eerder
onderzoek
En omdat het mogelijk gemaakt wordt door gemeenschapsgeld
b. Universalism
i. Wetenschappelijke uitspraken dienen onderworpen te woorden aan
onpersoonlijke criteria (zoals overeenstemming met observaties)
Dus onafhankelijk van ras, geslacht, sociale positie, etc.
, ii. Wetenschap gaat uitsluitend om universele geldigheid en objectiviteit
iii. Selectie van wetenschappers behoort uitsluitend op grond van bekwaamheid
plaats te vinden
c. Disinterestedness
i. De persoonlijkheid van de onderzoeker mag geen invloed hebben op de
resultaten van iemands onderzoek
ii. Een wetenschapper presenteert zichzelf als ‘a mere name, a disembodied
instrument of factual observation or logical inference, morally detached from
the events or arguments reported’
iii. Het volgen van deze norm moet fraude en bedrog in de wetenschap
voorkomen
Oorzaak voorkomen fraude en bedrog: interne kwaliteitsbewaking
door georganiseerde wederzijdse kritiek
a. Dus niet van de hoogstaande moraal van de individuele
wetenschappers!
d. Organized scepticism
i. Basishouding van wantrouwen tegenover wetenschappelijke resultaten
ii. Vooral bij peerreview: het punt waar beslist wordt over de publicatie
Andere mechanismen om wetenschappelijke onderzoeksresultaten
te testen zijn minder systematisch
Hoofdstuk 3
36. Met de artistieke impressie van het leven van de Neanderthalers wil de auteur onder andere
het volgende duidelijk maken:
a. Allerlei waarden en gewoontes die in onze maatschappij een zekere
vanzelfsprekendheid hebben of hadden, worden geprojecteerd op die van de
Neanderthalers zonder dat de makers van de impressie daar zeker van konden zijn.
b. Onderzoek gaat gepaard met allerlei subjectieve en normatieve opvattingen (die
volgens de common sense niet thuishoren in de wetenschap)
37. De auteur erkent van een vakpublicatie over Neanderthalers in het wetenschappelijke
tijdschrift Biological Reviews, dat daar de invloed van ‘externe factoren’ niet makkelijk in is
aan te wijze. Hij suggereert dat dat komt door het volgende:
a. Niet de afwezigheid van dergelijke opvattingen en waarden is de reden dat we de
externe waarden lang niet altijd kunnen aanwijzen. Omdat ze zo diep verankerd
liggen in onze kijk op de wereld is het lastig om ze te identificeren en om ze ter
discussie te stellen.
i. Lastig te erkennen dat onze eigen manier om de wereld waar te nemen
uitgaat van aannames die mogelijkerwijs net zo problematisch zijn als die van
andere tijden en culturen
ii. Het is veel moeilijker om de geldigheid van iets waar je het mee eens bent
ter discussie te stellen dan van andere culturele achtergronden, vooral als
het aangevoerde bewijsmateriaal door iedereen als vanzelfsprekend wordt
geaccepteerd
38. Met het voorbeeld van de studies van Lombroso (de criminele mens) wil de auteur onder
andere het volgende duidelijk maken
a. Zulke studies kunnen worden gezien als de spiegel van verborgen culturele
aannames en gedeelde vooroordelen
i. Gedeelde waarden en normen uit een bepaalde tijd worden gepresenteerd
als feiten
, ii. Ideaal tijdloze kennis: kennis die onafhankelijk is van wat in een bepaalde
cultuur als acceptabel wordt gezien en altijd geldig zou zijn
b. Binding aan cultuur kan tot uiting komen in:
i. Verborgen waarden en vooroordelen
ii. De visie op de maatschappij (rol van mannen en vrouwen daarin)
39. De auteur bespreekt twee theorieën over de evolutie van de mens, één van Sherwood
Washburne en één van Sarah Hrdy. Hij wil daarmee het volgende laten zien
a. Vanuit bepaalde uitgangspunten kan je op een heel ander soort theorie uitkomen
dan vanuit andere uitgangspunten
b. Het maakt een groot verschil welke eerdere onderzoeken gebruikt worden. Hierdoor
kan je ook op een heel ander soort theorie uitkomen
c. De visie op de mens en maatschappij speelt ook een rol
d. De formulering van wetenschappelijke kennis staat niet per definitie los van de tijd
waarin onderzoekers leven
40. Binnen de levenswetenschappen is de houding jegens Intelligent Design veelal afwijzend.
Volgens de auteur komt dat door het volgende:
a. Door de rol van religieuze opvattingen op de wetenschap doorbreken de
ongeschreven regel van de naturalistische wetenschap
41. De auteur beschrijft de controverse rond de vermeende mensensoort Homo floresiensis om
daarmee het volgende te laten zien:
a. Op grond van welke gegevens worden interpretaties naar voren gebracht en welke
factoren zorgen ervoor dat uiteindelijk één van deze interpretaties dominant wordt?
b. In de wetenschap spelen vaak ‘externe’ overwegingen mee, zeker als er niet veel
bewijsmateriaal voorhanden is om op af te gaan
i. De reden van verschillende interpretaties en dus van een controversie is dat
er weinig feiten bekend zijn
c. Twee groepen wetenschappers tegenover elkaar. Zij verdedigen op grond van
dezelfde gegevens tegengestelde hypotheses. Deze betogen lijken beïnvloed door de
belangen die ze hebben.
i. Of een hypothese al dan niet geaccepteerd wordt hangt ook van deze
factoren af
d. Een van de twee hypotheses kan verworpen worden als:
i. Er meer bewijsmateriaal voor handen is tot die tijd hebben de externe
factoren vrij spel
e. Of spelen deze externe factoren niet alleen in het geval van een beperkte
hoeveelheid gegevens maar, zoals sommigen beweren, altijd een rol bij de acceptatie
van wetenschappelijke kennis
Hoofdstuk 4
42. De eerste benadering van een psychiatrische stoornis die de auteur bespreekt is de medische
of ‘pathofysiologische’. Bij deze benadering past het om bijvoorbeeld te beweren:
a. Ziekte = wanneer er een biologische/pathofysiologische verandering bekend is voor
de afwijking of klachten
i. In de psychiatrie kan alleen van een ziekte gesproken worden wanneer er
sprake is van symptomen met daarbij een onderliggende lichamelijke,
neurobiologische verandering
ii. Psychiatrische ziekte/stoornis is, net als een lichamelijke ziekte, eigenlijk een
pathologische afwijking
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femkeappeldoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
