Dit is een samenvatting van hoofdstuk 10 van het boek Nectar, van 5 VWO biologie. Ook heb ik samenvattingen te koop van heel het 5 VWO boek of de totale stof van de bovenbouw voor een kleiner prijsje
H10 Voeding en vertering
10.1 Je lichaam en je voedsel
Naar schatting heb je 500-1000 verschillende darmbacteriën die je in de loop van je leven ontwikkelt
in je darmkanaal, dit is de darmflora. Een goede darmflora is belangrijk voor vertering, stimulering
van ontlasting en speelt een rol bij afweer. Sommige bacteriën die je met voedsel binnen krijgt
bevorderen de gezondheid, dit zijn probiotica (yoghurt en karnemelk). Prebiotica (ui, appels, prei)
stimuleren de groei van deze bacteriën. Het zijn onverteerbare plantendelen waar nuttige bacteriën
van leven. Ook zijn er schadelijke bacteriën en schimmels die je binnen krijgt. De meeste gaan dood
in het maagzuur, een goede hygiëne helpt voor het beperken van deze hoeveelheid.
Voedingsmiddelen bestaan uit de volgende voedingsstoffen:
1. Koolhydraten (67F) zijn de brandstof; ze leveren energie in de vorm van ATP. Ook is het een
bouwstof, een onderdeel van receptoreiwit bijvoorbeeld. Glycogeen is geen reservestof. De
bouwstenen zijn sachariden
2. Vetten (67G) zijn een brandstof, en bouwstof voor membranen en hormonen en dienen als
warmte-isolatie.
3. Eiwitten (67H) zijn bouwstof, bijvoorbeeld voor spiereiwitten, hemoglobine en antistoffen. Ook is
het een brandstof, je kunt ze niet opslaan.
4. Water is een bouwstof voor cellen, een transportmiddel en warmtebuffer.
5. Mineralen zijn een bouwstof (kalkzouten voor botten) en spelen een rol bij verschillende
processen in het lichaam (Na+ en K+). De hoeveelheid en welke mineralen ergens in zitten en nodig
zijn, verschilt. Van sommige heb je heel weinig nodig (zink), dit zijn spoorelementen.
6. Vitaminen (82A) zijn essentiële voedingsstoffen die het lichaam in kleine hoeveelheden gebruikt.
Bij een tekort ontstaan gebreksziekten.
Voedingsvezels: onverteerbare plantaardige koolhydraatmoleculen (cellulose (67F3). Ze stimuleren
darmperistaltiek (doorstroming) en nemen veel water op (ontlasting krijgt structuur en soepelheid).
De WHO geeft een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ADH, dit kan per persoon verschillen. Obesitas
kan komen door te veel eten en te weinig beweging. Ook DNA speelt een rol, het kan komen door
een allel dat het hongergevoel aanwakkert.
Additieven: stoffen die zijn toegevoegd om het voedingsmiddel aantrekkelijker of langer houdbaar te
maken. Ze hebben een E-nummer als ze goedgekeurd zijn (82B). In grote hoeveelheden kunnen ze
schadelijk zijn, de ADI, aanvaardbare dagelijkse inname (95AB) geeft dit aan.
Sommige mensen hebben een voedselallergie: heftige reactie op een normale voedingsstof. Hun
immuunsysteem reageert heftig waardoor histamine vrijkomt (slijmvliezen en bloedvaten verwijden -
> jeuk, bultjes, benauwd).
10.2 Verteringsstelsel
De afbraak van moleculen uit het voedsel door enzymen heet vertering. De reis van voedsel begint
bij de mond die door mechanische verkleiningen de vertering makkelijker maken. Door het grote
oppervlak dat is ontstaan kunnen de enzymen uit het speeksel het eten makkelijker bereiken. Er zijn
6 grote speekselklieren (82C) en allemaal kleine. Het bevat 1. Het enzym amylase dat zetmeel
afbreekt. 2. Slijm waardoor je voedselbrokken makkelijk kan doorslikken. 3. Eiwitten met een
mondbacterie- en schimmeldodende werking.
Na het slikken komt het in de slokdarm. Door peristaltische beweging wordt het voedsel naar
beneden geduwd. Lengtespieren voor het brok trekken samen zodat er ruimte ontstaat. Kringspieren
erachter trekken ook samen.
Hierna komt het voedsel bij de maag. De maag kneedt het en mengt het met maagsap uit de
maagsapklieren in de maagwand. In het sap zitten drie dingen. 1. (HCl), uit de diepere cellen, het pH
is laag. Het laat eiwitten opzwellen, activeert eiwitsplitsende enzymen en dood veel bacteriën.
2. Pepsinogeen, een pro-enzym dat ook in de diepe cellen wordt gemaakt. Door zoutzuur ontstaat
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper spciere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
