Dit is een samenvatting van hoofdstuk 12 van het boek Nectar, van 5 VWO biologie. Ook heb ik samenvattingen te koop van heel het 5 VWO boek of de totale stof van de bovenbouw voor een kleiner prijsje
H12 Hormonen
12.1 De aanmaak van hormonen
Zorg ervoor dat je alle bronnen in het boek goed begrijpt, dit heeft mij geholpen. Hormonen zijn
signaalstoffen die je lichaam via het bloed naar je cellen vervoerd en zijn doelwitcellen bereikt.
Hormoonklieren zijn endocriene klieren. Zij geven hun producten af aan het inwendige milieu (bloed,
weefselvloeistof, cellen en lymfe). Bij niet hormoonklieren (exocriene klieren) komt het in het
uitwendige milieu. Alleen cellen met een passende receptor voor het hormoon reageren, deze
doelwitcellen zitten in doelwitorganen en -weefsels.
De hypofyse is de centrale hormoonklier, de coördinator. Vanuit de hypothalamus ontvangt de
hypofyse informatie over het lichaam en zet de hormoonklieren aan tot actie. De hypofyse is de
verbinding tussen hersenen en hormoonstelsel en bestaat uit 2 delen. De neurohypofyse
(achterkwab) bevat weefsels met uitlopers van neuronen uit de hypothalamus en de adenohypofyse
(voorkwab) bestaat uit klierweefsel. De hypothalamus en hypofyse werken samen. Ze regelen
bijvoorbeeld de bloeddruk; dit is belangrijk voor homeostase. De hypothalamus maakt
neurohormonen, hormonen gemaakt door zenuwcellen in de hypothalamus. Via de neurohypofyse
komen ze in het bloed. Sommige neurohormonen stimuleren de adenohypofyse, synapsen in de
hypothalamus geven dan releasing-hormonen af aan het bloed die rechtstreeks in de adenohypofyse
komen. Ook kan de hypothalamus inhibiting-hormonen afgeven, die remmen de afgifte van bepaalde
hormonen in de adenohypofyse.
Door negatieve terugkoppeling blijven de hormoonconcentraties rond de norm. Positieve
terugkoppeling zorgt juist voor een hormoonconcentratie stijging. Sommige stoffen in voeding lijken
op hormonen, hierdoor kunnen ze binden aan membraanreceptoren en dezelfde reactie in gang
zetten.
12.2 Reacties op hormonen
Een hormoon reageert alleen bij doelwitcellen, zij bezitten de juiste receptoren. Er zijn 3 type
hormonen:
1. Hydrofobe steroïdhormonen, gemaakt uit cholesterol (testosteron). Ze gaan door het
celmembraan en hechten aan het grondplasma van de cel (Binas 89B). Het hormoon vormt samen
met een receptoreiwit een hormoon-receptor-complex. Dit activeert DNA en via RNA ontstaat in het
grondplasma een bepaald eiwit dat in de cel kan werken (bv enzym).
2. Tyrosinehormonen (hydrofoob), gemaakt door aminozuur tyrosine, ze bereiken doelwitcellen op 2
manieren. Of aan receptoren in grondplasma (net als steroïdhormonen) of aan receptoren in
celmembraan (adrenaline).
3. Peptidehormonen. Ze binden ook aan celmembranen. Ze bestaan uit gekoppelde aminozuren
(insuline).
De receptoren van adrenaline of peptide veranderen van vorm als er een hormoon aan koppelt.
Hierdoor komt er een reactie, een G-eiwit koppelt het energierijke GTP aan de receptor. Hierna komt
er een cascade aan reacties waarbij een secundaire boodschapper ontstaat. Dat zijn kleine moleculen
die snel door het plasma diffunderen. Ze kunnen meerdere doelwitmoleculen hebben, hormonen
kunnen dus meer dan 1 respons opwekken in een cel. Groeihormoon: GH, uit adeno, dit simuleert
deling van kraakbeencellen en zet vetcellen aan tot afbraak van vetten. Groeifactoren: signaalstoffen
uit beschadigde weefselvellen die hun buurcellen stimuleren tot deling.
Bekijk bronnen (IGF, CRH, ACTH (adrenocorticotroop hormoon)
12.3 Hormonen recyclen botten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper spciere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
