In deze doeltoets staat gedragsverandering centraal. Er worden verschillende belangrijke modellen uitgelegd met theorie en voorbeelden. Ieder model beschrijft gedragsverandering met andere termen en uitleg. Per leeftijdsfase worden en theorieën beschreven die helpen bij het uitvoeren van een inte...
Het ASE-model is een model dat je kunt gebruiken om het gedrag van iemand te
begrijpen en te achterhalen wat nodig is om het gedrag te kunnen veranderen.
Hierbij wordt ervan uitgegaan dat de intentie om bepaald gedrag te vertonen,
daadwerkelijk kan leiden tot het uitvoeren van dit gedrag. Gebaseerd op de Theory
of Planned Behaviour en de Social Learning Theory.
Gedrag
Het gedrag dat we vertonen is bijvoorbeeld twee keer in de week hardlopen. Hierbij
gaan we kijken naar de gedragingen die erbij passen. Als je zegt dat je meer wilt
gaan bewegen is dit te vaag, en kan je dat niet toepassen in dit model
Vaardigheden en Barrières
Lichamelijk niet in staat om een uur te wandelen of te rennen bijvoorbeeld. Ook
verkeerd plannen speelt hierbij een rol. Als mensen geen tijd meer over hebben
gaan ze niet sporten of ze kiezen ervoor om hun tijd “nuttiger” te besteden.
Barrières worden vaak gevormd door het niet aanbieden van genoeg sport. De wil is
er wel om te sporten maar er zijn bijvoorbeeld geen voorzieningen in de buurt, of ze
zijn veel te ver waardoor je verplicht bent ver te reizen. Sommige kunnen niet reizen
of hebben geen ander vervoer. Ook drukke wegen tussen het huis van een kind en
de speeltuin kunnen ervoor zorgen dat het kind niet alleen mag oversteken en dus
vaak niet naar de speeltuin kan gaan.
,Intentie
De intentie is de mate waarin iemand van plan is om datgene uit te voeren. Zoals
bijvoorbeeld het twee keer per week hardlopen. Als de intentie hoog ligt zal het naar
alle waarschijnlijk gedaan worden en volgehouden worden. Als de intentie laag is is
de kans dat er daadwerkelijk wordt begonnen met de activiteit klein. Dit wordt sterk
beïnvloed door de vaardigheden en barrières. Als iemand niet in staat is om lang te
lopen, zal de intentie om te gaan hardlopen laag zijn. Of iemand wilt graag gaan
hardlopen maar wordt gehinderd door het feit dat hij of zij niet lang kan staan.
Attitude
Een positieve attitude is een positieve houding ten opzichte van bijvoorbeeld
sporten. De voor- en nadelen worden tegen elkaar afgewogen. Er wordt gekeken
naar datgeen dat het sporten ons oplevert. Is dat genoeg? Dan is de houding positief
wil het niet meteen zeggen dat je de activiteit ook daadwerkelijk uitvoert.
Attitude wordt gevormd door verschillende ervaringen, gewoonten en overtuigingen,
beliefs.
- Ervaringen → positief, beloond, vaak positieve attitude of negatief
onbeloond met een vaak negatieve attitude
- Gewoonten → ik sport toch al nooit, of ik sport juist al altijd dus is het
niet moeilijk om vol te houden
- Overtuigingen, Beliefs → bewegen is gezond, door bewegen raak ik
ontspannen en heb ik plezier
● Cognitieve beliefs: Kennis (bewegen is gezond)
● Affectieve beliefs: Gevoel / emotie (bewegen is leuk en ontspannend)
● Conatieve beliefs: Gedrag (bewegen is een gewoonte)
Sociale invloed
De mening van anderen speelt ook een rol in hoe we ons gedragen. Er wordt via
verschillende manieren invloed op ons uitgeoefend door onze sociale omgeving:
- Subjectieve norm → een verwachting die de omgeving heeft hoe we
ons gedragen en we voldoen aan deze norm
- Sociale steun → worden we gesteund is ons gedrag, dan blijven we
het vertonen. Wordt het afgekeurd dan stoppen we er mee
- Sociale druk → soms iets doen wat we liever niet willen omdat we
onder druk staan door andere en ons gepusht voelen
- Modelling → overnemen gedrag van rolmodellen als sporters,
trainers, leraren of ouders omdat ze als voorbeeld worden gezien
Normative beliefs = wat we denken dat de omgeving van ons vind, of dat nou goed
of slecht is. De mate waarin je dat je aantrekt kan verschillen
, Eigen-effectiviteit
Vertrouwen hebben in eigen kunnen. Niet wat we daadwerkelijk kunnen, maar wat
we denken te kunnen. Als eigen-effectiviteit hoog is is de kans groot dat de intentie
om iets op een bepaalde manier uit te voeren ook hoog is. Het kan hem zitten in
zelfvertrouwen, een uur sporten lukt me prima, maar ook in praktische zaken als tijd,
dat er geen tijd is om een uur te sporten, of juist dat je wel tijd hebt om naar de gym
te gaan.
Ontstaat door:
- Eerdere ervaringen → als eens gelukt dus nu zal het weer lukken
- Overtuiging door anderen → zij kunnen het dus ik kan het ook
Control beliefs = de mate waarin mensen denken zelf de capaciteit en
mogelijkheden te hebben op bepaald gedrag uit te voeren
Power of control = de mate waarin de persoon deze factoren denkt te kunnen
beïnvloeden
Self-fulfilling prophecy = onbewust gedrag afstemmen op anderen of situaties en wat
we denken te kunnen verwachten. Er vanuit gaan dat het gaat lukken zal ook
daadwerkelijk laten lukken
Geanticipeerde spijt en morele verplichting
Gevoelens die mensen verwachten wanneer ze een bepaald gezondheidsgedrag
niet uitvoeren. Chips eten is op het moment fijn maar niet goed voor de lijn dus kan
het een schuldgevoel met zich meebrengen. Het realiseren van gevolgen kan ervoor
zorgen dat het slechte gedrag niet wordt vertoond.
De perceptie van een individu over de morele correctheid noemen we de morele
norm. Mensen kunnen zich verplicht voelen om bepaald gedrag te vertonen.
Sommige gedragingen zijn gebaseerd op morele overwegingen.
Motivatie en gedrag
Verschillende theorie geven aan hoe iemand tot een bepaald gedrag komt en hoe
dat behouden blijft.
Skinner zei dat mensen gedrag aan leren doordat een beloning aan een bepaalde
stimulus wordt gekoppeld.
Klassieke Conditioneringstheorie (Skinner, Pavlov) → het koppelen van een
ongeconditioneerde en geconditioneerde stimulus. Hond van Pavlov
begint te kwijlen (aangeleerd gedrag of geconditioneerde respons) als hij
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper melschellevis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,39. Je zit daarna nergens aan vast.
