Franka Huizing
REV3D
PowerPoint Omgevingsrecht
Werkcollege 1, inleiding
Wat is omgevingsrecht?
- Het recht dat betrekking heeft op de ordening en de bescherming van de fysieke
leefomgeving van de mens
- Menselijke activiteiten > gevolgen voor de fysieke leefomgeving
- Fysieke leefomgeving:
o Ruimtelijke ordening, milieu, infrastructuur, water, bodem, lucht,
landschappen, natuur, erfgoed, landbouw
Rechtsgebieden
- De verschillende rechtsgebieden van de fysieke leefomgeving hebben zich via een
‘eigen weg’ ontwikkeld
- Weinig onderlinge samenhang
- Verschillende overheidsorganen verantwoordelijk (‘versnippering’)
- Met Omgevingswet (1/7/2022) wordt deze samenhang beoogt.
Beginselen
- Voorzorgsbeginsel > moment van preventieve maatregelen
- Preventiebeginsel > voorkomen van negatieve effecten
- Bestrijding aan de bron > maatregelen aan de bron (niet bij de ontvanger)
- De vervuiler betaald
- Stand-Still beginsel > als bestaande kwaliteit hoger is dan voorgeschreven, geldt
bestaande kwaliteit als norm
- ALARA-beginsel > As Low As Reasonably Achievable > Grootst mogelijk
bescherming als negatieve effecten niet te voorkomen zijn
Relevante wetgeving
- Wet milieubeheer (Wm)
- Wet bodembescherming (Wbb)
- Wet geluidshinder (Wgh)
- Wet ruimtelijke ordening (Wro) > Structuurvisies, bestemmingsplannen
- Waterwet (Wtw)
- Wet natuurbescherming (Wnb)
- Erfgoedwet
- Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) > Omgevingsvergunningen
- Algemene wet bestuursrecht (Awb)
o In omgevingswetten vaak bepaalt dat Awb van toepassing is (UOV,
handhaving, bezwaar/beroep)
- Grondwet en Provinciewet, Gemeentewet, Waterschapswet en verordeningen
o Hierin wordt de inrichting, samenstelling en bevoegdheden van de
overheidsorganen geregeld
- Wetboek van strafrecht en Wet op de economische delicten
o Strafrechtelijke handelingen en economische delicten
- Burgerlijk wetboek
o Onrechtmatige daad
, Franka Huizing
REV3D
Instrumenten
- Het Rijk
o Wetten/amvb’s/regelingen
o Plannen (o.a. structuurvisies)
o Inpassingsplannen
o Proactieve aanwijzing
o Reactieve aanwijzing
o omgevingsvergunningen
- Provinciaal
o Plannen
o Inpassingsplannen
o Verordeningen
o Proactieve aanwijzing
o Reactieve aanwijzing
o Omgevingsvergunningen
- Gemeentelijk
o Plannen
o Bestemmingsplannen
o Verordeningen
o Omgevingsvergunningen
Plannen
- Wettelijke en buitenwettelijke plannen
- Structureren beleid
- Maken beleid kenbaar en geven inzicht in beleidskeuzes
- Niet gericht op rechtsgevolg
o Uitzondering: bestemmingsplan bevat algemeen verbindende voorschriften
- Wettelijke plannen op basis van:
o Wet milieubeheer (Wm) > beleidsplannen
o Wet ruimtelijke ordening (Wro) > structuurvisies
o Waterwet (Wtw) > waterplannen
o Wet natuurbescherming (WNb) > natuurvisie
- Globaal karakter
- Geen bestuurlijke rechtsbescherming
- Wel abbb van toepassing
o Bij besluitvorming niet zonder deugdelijke motivering afwijken van
beleidsuitspraken in plannen
- Lagere overheden zijn doorgaans niet gebonden aan (onderdelen van) hogere
plannen (geen verticale werking)
o Uit oogpunt van zorgvuldige besluitvorming en goede belangenafweging kan
niet zonder meer voorbij worden gegaan aan de (beleids)plannen van hogere
overheden
- Inhoud kan overlappen > afstemming noodzakelijk
o Medevaststelling van collega ministers (Rijk)
o Bestuurlijk overleg
o Omgevingsbeleidsplan (provincies)
, Franka Huizing
REV3D
Instrumenten
- Structuurvisie
o Hoofdzaken van het door de gemeente te voeren ruimtelijk beleid
o Rijk, Provincie en Gemeente moeten, ten behoeve van een goede ruimtelijke
ordening, voor het hele grondgebied één of meer structuurvisies vaststellen
(2.1 lid 1, 2.2 lid 1 en 2.3 lid 1 Wro)
o Bevat de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkelingen van dat gebied en
de hoofdzaken van het te voeren beleid (2.1 lid 1, 2.2 lid 1 en 2.3 lid 1 Wro)
o Beschrijft op welke wijze de voorgenomen ontwikkelingen van dat gebied en
de hoofdzaken van het te voeren beleid (2.1 lid 1, 2.2 lid 1 en 2.3 lid 1 Wro)
o Beschrijft op welke wijze de voorgenomen ontwikkelingen worden
verwezenlijkt (2.1 lid 3, 2.2 lid 3 en 2.3 lid 3 Wro)
o Kan in samenwerking met andere gemeenten provincies worden vastgesteld
(2.1 lid 4, 2.2 lid 4 Wro)
o Geen verplichte voorbereidingsprocedure
o Voor bepaalde aspecten van het ruimtelijk beleid kan een (aparte)
structuurvisie worden vastgesteld (water, woningbouw, natuur, recreatie)
- Bestemmingsplan
o Ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening worden de bestemmingen
van de gronden weergegeven
o Met het oog op die bestemmingen worden regels gegeven
- Omgevingsvergunning
o Toestemming om bepaalde activiteiten met gevolgen voor de fysieke
leefomgeving te mogen uitvoeren
Rijk > Provincie > Gemeente
- Uitgangspunt Wro: normstelling door het meest geschikte overheidsniveau > met
voorkeur zo laag mogelijk overheidsniveau
- bij nationale en provinciale belangen > moet sturing mogelijk zijn door Rijk/Provincie
- Nationale belangen: o.a. opslag bepaalde ontplofbare stoffen, Rijksvaartwegen,
grote rivieren, primaire waterkeringen, defensie, luchthavens,
elektriciteitsvoorzieningen, grondwaterbescherming, Waddenzee, erfgoed
- Provinciale belangen: o.a. natuurbeheer, milieu, windenergie, industrie,
bedrijventerreinen, woningbouw, grondwateronttrekking, bodemsanering
- Rijk en Provincie kunnen inpassingsplannen vaststellen
o Dezelfde eisen en totstandkoming en rechtsbescherming als gemeentelijke
bestemmingsplannen
o Vanaf moment van ter inzage leggen van ontwerp inpassingsplan >
gemeenteraad niet meer bevoegd om voor dat gebied bestemmingsplan vast
te stellen
- Rijk en provincie kunnen bij amvb of provinciale verordening algemene regels stellen
gericht tot het bestuursorgaan dat bestemmingsplan vaststelt en/of
omgevingsvergunning verleend in afwijking van het bestemmingsplan >
instructieregels
o Binnen een jaar na inwerkingtreding van verordening of amvb moet gemeente
bestemmingsplan vaststellen met inachtneming van deze instructieregels
o In provinciale verordening of amvb kunnen algemene regels zijn opgenomen
die gelden zolang bestemmingsplan niet is aangepast