Psychologie hoorcollege 13
Behandeling van psychische stoornissen
Psychologische behandelingen
1. Psychoanalyse (Freud)
2. Clientgericht (Rogers) Individueel
3. Gedragstherapie (Watson, Pavlov, Skinner)
4. Cognitieve gedragstherapie (Beck, Ellis)
5. Gezins-/systeemtherapie
6. Relatietherapie Groep
7. Groepstherapie
Geschiedenis Individuele therapieën
81850 1950 1980 2018
Psychoanalyse
Clientgericht
Gedragstherapie
Cognitieve therapie
Cognitieve gedragstherapie
1) Psychoanalyse
Probleem: onbewust conflict id/ego/superego
Oplossing: inzicht krijgen in en ‘doorwerken’ conflict (kijken hoe
dat conflict invloed heeft op je leven & dat proberen op te lossen)
Methode:
- Vrije associatie (op de bank liggen, zonder therapeut te zien!),
dromen, “freudiaanse versprekingen”, overdracht
- Therapeut stuurt niet
- 3-5 sessies per week, meerdere jaren
“Iets in de vroege jeugd ging mis, en daardoor wordt dit verklaard.”
Nieuwere vormen
Kortdurend psychodynamische psychotherapie
- Methode korter, achterliggende filosofie hetzelfde
Object relations therapy
- Oorzaak: problematische relatie met moeder/andere verzorger uit vroege
jeugd
- Oplossing: relatie met therapeut als “tweede kans”. Relatie therapeut is
tijdelijk, probleem!
Interpersoonlijke therapie
- Oorzaak: problemen in relatie met anderen
- Oplossing: mensen daarmee helpen om te gaan
, Werkt het?
Interpersoonlijke therapie: ja, voor depressie
Rest: niet echt… opstand!
Rogers: waarom weet de therapeut het beter dan de patiënt?
Behavioristen: waar is het wetenschappelijke bewijs voor de oorzaken van
deze psychische klachten?
2) Clientgericht
Rogers: informele, open relatie met patiënt is effectiever dan idee van de “expert”
Drie kernwaarden:
1. Unconditional positive regard: Altijd het perspectief van de patiënt serieus
nemen, en altijd gelooft. Zijn blik van de werkelijkheid.
2. Empathy: dat je je probeert in te voelen in een patiënt.
3. Congruence: dat je als therapeut in congruentie met je eigen emoties. Als je
niet weet wat een patiënt bedoeld, dan moet je dat tijdens een sessie eerlijk
zeggen. Als je dat doet, sta je model voor wat de cliënt zal moeten doen,
voorbeeldfunctie.
Basis voor zeer veel gebruikte motiverende gespreksvoering (Motivational
interviewing)
Nieuwere vorm
Motiverende gespreksvoering: mensen motiveren tot gedragsverandering
In plaats van vechten, meebewegen
“Jij kan jezelf helpen” in plaats van “ik kan jou helpen”
“Verandertaal” uitlokken bij patiënten, bv.:
- C: ik vind het vervelend dat mijn man nooit de kinderen uit school haalt
- T: je bent een beetje geïrriteerd door het gedrag van je man
- C: nou, wel meer dan een beetje eigenlijk. Het is superirritant en moet nu echt
eens veranderen.
Werkt het?
Ja, als:
- Het vooraf gaat aan een andere behandeling, dus geen handeling op zich
- Als cliënten niet gemotiveerd zijn tot behandeling
Werkt goed bij minderheidsgroeperingen
3) Gedragstherapie: we kijken naar het gedrag en niet naar het cognitieve
(gedachten)
‘Opstand’ tegen psychoanalyse: zoekt naar behandeling gebaseerd op evidence
Jaren ’50: Behaviorisme
Basis behaviorisme: leertheorie. Probleem: aangeleerd gedrag
Gedragstherapie gestoeld op behaviorisme
Pavlov, Watson, Skinner
We kunnen gedrag veranderen d.m.v. leren:
Operante conditionering:
- Beloon positief gedrag -> positieve/negatieve reinforcement
- Negeer negatief gedrag-> geen beloning (uitdoven/extinction)
Beloon positief gedrag en negeer negatief gedrag altijd combineren!