Communicatiekaart van Nederland – Nieuws & Media
Hoofdstuk 1, 10, 11
H1: Kranten en nieuwsmerken
§1 Geschiedenis
17e eeuw: eerste kranten. Veel buitenland nieuws. Ontwikkeling langzaam, papier duur.
19e eeuw: vrijheid van drukpers in 1848 in Grondwet vastgelegd, dagbladzegel in 1869
afgeschaft en rotatiepers deed intrede. Meer alfabetisering en groeiend politiek bewustzijn.
20e eeuw: grote ‘algemene kranten’ (De Telegraaf) en omvangrijke ‘verzuilde’ pers.
2e Wereldoorlog: grote ‘sanering’, kranten verboden. Ontstaan verzetskranten. Na de oorlog
pers ‘gezuiverd’.
§2 Dagbladen
2004: Het Parool als eerste tabloidformaat
2014: De Telegraaf laatste NL’se tabloidkrant.
9 landelijke dagbladen: Nederlands dagblad, Reformatorisch dagblad, FD, Trouw, nrc.next,
NRC, Volkskrant, AD, De Telegraaf.
17 regionale dagbladen: Barneveldse Krant, Friesch Dagblad, De Gooi- en Eemlander, Leidsch
Dagblad, Haarlems Dagblad, PZC, Het Parool, Leeuwarder Courant, Eindhovens Dagblad,
BN/DeStem, TC Tubantia, Brabants Dagblad, De Stentor, Dagblad vh Noorden, Noordhollands
Dagblad, De Gelderlanders, De Limburger.
§3 Nieuws- en Huis-aan-huisbladen
Nieuwsbladen: ten minste één keer per week in plaats/gemeente op abonnementsbasis.
Concentreert zich op berichtgeving uit de eigen plaats.
Hevige concurrentie huis-aan-huisblad.
§4 De lezers
Dagbladen voor inkomsten afhankelijk van lezers en adverteerders.
o Minder lezers Op korte termijn minder inkomsten uit abonnementen en losse
verkoop. Op langere termijn minder inkomsten uit advertenties.
§5 Uitgevers
2018: 7 dagbladuitgevers.
Persconcentratie snel gegaan tussen 1987 en 1997.
Markt gedomineerd door De Persgroep en Mediahuis.
§6 Digitalisering
Financieel Dagblad eerste Nederlandse krant helemaal digitaal.
Nederlandse kranten online een paywall.
2014: via online kiosk Blendle losse artikelen te koop.
Kranten gaan ook audio en video maken.
§7 Brancheorganisaties
NDP Nieuwsmedia is belangenorganisatie van de dagbladuitgevers. Onderdeel van
Mediafederatie.
NNP (Nederlandse Nieuwsbladpers) organisatie van de uitgevers van nieuwsbladen.
§8 Wet- en regelgeving
Nauwelijks wetgeving specifiek gericht op de pers.
Op gebied van persconcentratie geldt de Mededingingswet.
Bescherming van de pluriformiteit: het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.
1993: dagbladconcentraties die leiden tot een marktaandeel van een derde of meer van de
totale oplage, zouden vermeden moeten worden.
2007: Tijdelijke wet mediaconcentraties, maximale marktaandeel op dagbladmarkt
vastgesteld op 35%. Verviel in 2012.