Politicologie en staatkunde
Podcast week 1.2 problemen, politiek en politicologie
- Centrale vraag: wat houden politieke problemen en wanneer kunnen deze
ontstaan?
Politicologie en staatkunde
Politicologie:
- Politieke wetenschap, ofwel sociaalwetenschappelijke discipline die zich
bezighoudt met de studie van politiek
- Politiek onderzoeken
Staatkunde:
- Wetenschap die zich bezighoudt hoe een staat bestuurd wordt (, of zou
moeten worden)
Politiek
- Komt van het Griekse politika, wat ‘de zaken die met de polis te maken
hebben’
- Polis verwijst naar stadstaat, of stedelijke samenleving. In de polis mochten
burgers (vrije mannen) meepraten over het bestuur van de polis
- Bestuur werd gevormd door de vrije mannen die samen het bestuur op zich
namen voor de polis
o Hanteren we nu nog steeds
David Easton:
- Politiek = de gezaghebbende toedeling van waarden voor een samenleving
- Waarden: zaken die belangrijk gevonden worden
o Materiële waarden: voedsel, huisvesting
o Immateriële waarden: vrijheid, eerlijkheid, gelijkheid en veiligheid
Een heleboel woorden met ‘heid’
Politieke problemen
- Stel er is een bepaald virus, we noemen het Amigo-virus of Camaro- virus
(Lidl), in aantocht vanuit een ver oord (Nepal), maar de besmettingen komen
steeds dichterbij. We weten inmiddels dat knuffelen en zoenen bijdraagt aan
de verspreiding. Dit is net wat mensen met de dieren doen, maar dieren doen
dit onderling ook
- Dan is het de vraag hoe wij als burgers ons daar tegen gaan beschermen?
We spreken met zn allen af elkaar niet meer te knuffelen, zoenen te geven
etc. Maar er zijn altijd wel figuren die niet zo goed kunnen luisteren.. Waardoor
ze anderen weer in gevaar brengen
- Dan hebben we een ding, een organisatie nodig die burgers bij de afspraken
houdt.
Een politiek probleem is een probleem dat niet kan worden opgelost door burgers
onderling, maar door een bepaald bestuurd à de politiek geeft vorm aan dat bestuur
Bijvoorbeeld:
- Men mag elkaar niet meer knuffelen op straffe van het bewegen (in publieke
ruimte) in een bubbel voor een bepaalde tijd
,Trias politica
- Macht moet niet bij 1 persoon gecentreerd worden, maar moet worden
verdeeld
- We hebben in Nederland de verdeling van de machten
o Wetgevende macht:
Maken van wetten
Controle van de uitvoerende macht
o Uitvoerende macht
Maken van wetten
Uitvoeren van besluiten van de wetgevende macht
o Rechtsprekende macht:
Toepassen van wetten
Collectieve-actie problemen
Wanneer kan een politiek probleem ontstaan?
- Bij de verdeling van vrij toegankelijke goederen (weide, viswateren, etc.)
- Verhaal van de schapenweide die helemaal is kaal gegeten, doordat de
boeren er allemaal steeds meer schapen op zetten. Uiteindelijk heb je dan
helemaal niks meer aan de weide
Collectief-actieprobleem: probleem ontstaat wanneer eigenbelang leidt tot collectief
resultaat wat uiteindelijk in strijd is met het belang
Verdelingsvraagstuk
- Van de politiek/overheid wordt verwacht dat zij een oplossing biedt voor de
problemen die kunnen ontstaan bij de verdeling van bepaalde publieke
goederen, maar ook van middelen
o Middelen: inkomen
o Publieke goederen: bijvoorbeeld de weide waar de schapen grazen
, Podcast week 1.3: modellen, politiek proces en besluitvorming
Theorieën over het politieke proces (verloop)
- Hoe worden politieke besluiten genomen?
- Waarom krijgt een politiek probleem prioriteit?
- Wat is de rol van burgers en politici?
- Welke factoren beïnvloeden het beleid?
- Waarom kiezen politici voor een bepaalde oplossingen en niet een andere?
- Hoe verloopt het proces en is het succesvol? En waarom?
Model
- abstracte begrippen die met elkaar in verband worden gebracht.
o Nadeel: niet altijd meteen helemaal duidelijk
- (visuele) samenvatting van de theorie
o Voordeel: in heel kort tijdsbestek kun je kennis nemen van de stelling
van de theorie
- Beschrijving van de werkelijkheid of theorie over de werkelijkheid
o theorieën niet per se een beschrijving van de werkelijkheid
- Verschillende theorieën over het politieke proces
o Politicologen denken anders over het politieke proces, hierdoor bestaan
er verschillende theorieën naast elkaar. De theorieën concurreren als
het ware met elkaar
Het politieke systeemmodel
- Ontwikkeld door Easton
- Omschrijft een drietal fasen:
o Invoer: wensen, eisen, politieke problemen die door de omgeving naar
voren worden gebracht
Poortwachters filteren politieke problemen. Ze laten sommige
problemen wel en sommige problemen niet toe tot de politieke
agenda
o Conversie
o uitvoer
- De omgeving levert ‘invoer’ in het systeem (wensen, eisen, politieke
problemen)
- Deze wordt verwerkt tot politieke besluiten (‘conversie’)
- Die vervolgens lieden tot beleid, maatregelen (‘uitvoer’)
- Na de uitvoer geeft de omgeving weer terugkoppeling
o Vindt in een democratie plaats tijdens het stemmen. Hier maken ze
duidelijk of ze het eens zijn met het optreden van de politieke beslissers
- Een systeem moet worden gesteund/gedragen door de samenleving
(belangrijk element in het systeem van Easton)
