I) Omschrijving
IPuR regelt de uitoefening van publiek gezag in de internationale gemeenschap, kent daartoe
bevoegdheden toe aan bepaalde entiteiten en biedt een juridisch kader waarbinnen deze bevoegdheden
moeten worden uitgevoerd.
Internationaal element
Vloeit het recht voort uit gewoonterecht, verdragen, besluiten van IO’s of algemene rechtsbeginselen?
> Dan is sprake van internationaal recht.
Beide rechtsordes (nationaal en internationaal) blijven dan ook formeel gescheiden.
> Nationaal recht kan rechtsgevolgen in de internationale rechtsorde niet bepalen & vice versa.
NB.1: IPuR richt zich met name op natuurlijke personen, waardoor het onderscheid vervaagt.
NB.2: IPuR regelt veel zaken die door het nationale recht al zijn bepaald.
NB.3: IPuR en nationaal recht zijn in hoge mate verweven door monistische opvattingen.
Publieke element
Hier onderscheidt het IPuR zich van het internationale privaatrecht.
IPuR focust zich op de internationale betrekkingen van staten en internationale organisaties en heeft
slechts indirect betrekking op de rechtsbetrekking tussen particulieren.
Juridische element
Dienen te worden onderscheiden van niet-juridische normen. Dit kan op 2 manieren:
a. Oorsprong
b. Mogelijkheid tot sanctionering
NB: Niet-juridische normen zijn wel van belang, denk aan religieuze en morele normen.
Let op!
IPuR wordt vaak als synoniem gebruikt met…
… Het volkenrecht, maar dat is te ruim: IPuR richt zich bijv. niet op Basken en Koerden.
… Het volkenrecht, maar dat is te eng: IPuR richt zich ook op internationale organisaties.
… Het internationaal recht, maar dat omvat ook het internationale privaatrecht.
II) Organisatie
Publieke gezag wordt uitgeoefend door de staten zelf, niet door één supranationale instantie.
Recht is gedecentraliseerd en van vele gemeenschappen, niet recht van één gemeenschap.
Overige kenmerken:
a. Recht van co-existentie;
b. Recht van samenwerking;
c. Recht van integratie.
I) Rechtssubjectiviteit
Het hebben van de juridische bekwaamheid om deel te nemen aan het internationale rechtsverkeer.
Criteria: Vermogen/bezit van bevoegdheden, rechten en plichten.
Volledig: Komt aan staten toe en die beschikken over alle bevoegdheden, rechten en plichten.
Beperkt: Komt aan andere subjecten toe, zoals IO’s, de facto-regimes en individuen.
Andere aanknopingspunten om rechtssubjectiviteit aan te nemen:
a. Politieke overwegingen omtrent wie subjectiviteit toekomt;
b. Effectiviteitsbeginsel;
> Gedraagt iemand zich als rechtssubject, wordt het ook als zodanig erkend.
c. Erkenning.
Rechtssubjecten
- Staten: Publiek gezag dat wordt uitgeoefend over een grondgebied en de daar levende bevolking.
- Internationale organisaties (IO’s): Intergouvernementele organisaties zoals de VN en de EU.
- De facto regimes: Niet-statelijke entiteiten die bij afwezigheid van gezag de dienst uitmaken.
NB.1: Enkel beperkte rechtssubjectiviteit om de daar levende bevolking te beschermen.
NB.2: Met de facto-regimes gesloten overeenkomsten hebben geen publiekrechtelijke status.
- Bevrijdingsbewegingen: Groeperingen die vechten tegen een koloniale/bezettende mogendheid.
NB: Grotere rechtssubjectiviteit dan de facto-regimes.
- Non-gouvernementele organisaties: Privaatrechtelijke organisaties die grensoverschrijdend opereren.
NB: In beginsel geen rechtssubjectiviteit.
- Multinationale ondernemingen: Ondernemingen die meer dan een staat economisch actief zijn.
NB: In beginsel geen rechtssubjectiviteit, maar wel een zekere status verworven door a) internationale
beschermingen en b) onttrekking aan nationaal recht door verhuizen naar gunstigere staten.
- Natuurlijke personen: Zekere mate aan rechtssubjectiviteit door direct inroepbare rechten (EVRM).
II) Staten
De belangrijkste actoren in de internationale rechtsorde.
Soevereiniteit het belangrijkste uitgangspunt: Exclusief gezag t.a.v. haar grondgebied en de bevolking.
Formele onafhankelijkheid is het gevolg: Alleen de staat mag op haar grondgebied gezag uitoefenen.
NB: Dit brengt niet feitelijke onafhankelijkheid (economische afhankelijkheid bijv.) met zich mee.
Onderdelen vd Staat
Een staat bestaat uit de volgende elementen:
a. Gezagsstructuur;
> Uitoefenen publiek gezag.
b. Grondgebied;
> Het land, de binnenwateren, territoriale zee en de lucht boven deze gebieden.
NB: Geschil? Ontdekking, mate van effectieve bezetting en verdrag geven uitsluitsel.
c. Bevolking.
> De bestaansreden van de staat; de onderdanen.
NB: Wordt bepaald door ouders (afstammingsbeginsel) of land van geboorte
(territorialiteitsbeginsel).
NB: Erkenning is niet vereist! Heeft een declaratoire functie, geen constitutieve.
, De staat vormt een eenheid! Gevolg is dat…
… Handelingen van staatshoofden, ministers en andere organen aan de staat worden toegerekend.
… Nederland niet zelfstandig verdragen kan aangaan; Enkel het Koninkrijk als geheel.
Totstandkoming
De belangrijkste manieren waarop staten tot stand komen zijn:
a. Afscheiding van een deel van de bevolking;
NB: Afscheiding van de moederstaat zal niet snel erkend worden.
b. Ontbinding van een staat in twee of meer staten;
c. Aaneensluiting van twee of meer staten;
d. Verovering van een andere staat.
Of de staat ook daadwerkelijk tot stand is gekomen, hangt af van…
… Uitoefening effectief gezag.
… Legaliteit (bijv. gebruik van geweld).
Zelfbeschikking
Een volk heeft het recht om binnen de grenzen van de staat zijn eigen ontwikkeling te bepalen.
Intern: Binnen de grenzen van de staat (fundamentele rechten, bijv. art. 1-12 EVRM).
Extern: Buiten de grenzen van de staat (wijziging van de internationale grenzen).
Erkenning
Zoals gezegd is erkenning geen constitutief vereiste voor de totstandkoming van een staat.
Toch heeft het wel enkele functies:
a. Bewijskracht voor de effectieve uitoefening van gezag;
b. Praktische betekenis aan de rechtssubjectiviteit;
> Zonder erkenning kan je weinig ondernemen.
c. Correctief effect.
> Nog geen sprake van effectief gezag? Dan kan erkenning de totstandkoming bespoedigen.
Opvolging
Bij het uiteenvallen van de staat is het steeds de vraag of de rechten en plichten worden opgevolgd.
Voortzetting: Rechtssubjectiviteit van de oude staat wordt voortgezet door een overblijvende staat.
Statenopvolging: Als geen sprake is van voortzetting maar van een volledig nieuwe staat; Welke
rechten en plichten gaan dan over op de nieuwe staat?
> Veel is geregeld in verdragen!
a. Grenzen: Bestaande grenzen dienen te worden gerespecteerd.
b. Verdragen: Clean slate-beginsel. De staten zijn niet automatisch gebonden aan de
verdragsverplichtingen van de voorganger.
NB: Vindt geen toepassing bij fusie van twee staten.
c. Bezittingen: Opvolger verkrijgt bezittingen van de voorganger.
d. Lidmaatschap: Bij fusie gaat het lidmaatschap van de voorgangers over op de nieuwe staat.
NB: Dit is niet het geval bij ontbinding of opvolging.
e. Aansprakelijkheid: In beginsel is de opvolger niet aansprakelijk voor daden van de
voorganger, tenzij dit handelen door de opvolger is aanvaard.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tjadamvan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.