Leerdoelen Anatomie zelfstudie/voorkennis
Besturingssystemen I en II
1. De noodzaak onder woorden brengen van een efficiënte en doeltreffende besturing van de mens
als geheel (en daarmee van zijn verschillende orgaansystemen).
Een mens is een complex bestaan. Met verschillende orgaansystemen die bestuurd moeten
worden. Als er een onderdeel niet goed werkt zoals een hormoon of impuls dan kan dat grote
gevolgen hebben. Daarom is het belangrijk dat het besturingssysteem goed werkt en hierdoor de
orgaansystemen goed kunnen functioneren en hierdoor de mens kan functioneren en bestaan.
2. De kenmerken van een besturingssysteem beschrijven.
Input van informatie, verwerking van informatie, output van (verwerkte) informatie,
terugkoppeling/feedback.
3. De twee besturingssystemen van de mens noemen.
Hormoonstelsel en Zenuwstelsel
4. Een beschrijving geven van het neuron als kleinste bouwsteen van het zenuwstelsel.
Neuron bevat dendrieten, soma (cellichaam met de kern) en de axon.
Je hebt een neuron die een myeline schede heeft en sommige niet. Bij een neuron met
myelineschede heeft deze in het axon ook knopen van ranvier en dus meerdere kernen van
Schwann cellen en een myeline schede. Bij een neuron zonder myelineschede heeft deze axon
maar 1 kern van Schwann cel.
5. Het zenuwstelsel van de mens indelen in een centraal zenuwstelsel en in een perifeer
zenuwstelsel. Van zowel het centrale als van het perifere zenuwstelsel kan de student de
onderdelen en de functies benoemen.
Centraal ZC: cerebrum(grote hersenen), hersenstam, verlengde merg, ruggenmerg,
cerebellum(kleine hersenen), hersenzenuwen.
Perifeer ZS: Ruggenmergwortsels, ganglia (zenuwknoop), perifere zenuwen (deels motorisch /naar
spieren/, deels sensibel /naar centrale zenuwstelsel/)
6. De algemene bouw en functie van de zintuigen van de mens beschrijven.
Tong: op de tong liggen smaakzintuigcellen, hierin zitten smaakknopjes. Hiermee kan een persoon
proeven.
Neus: in de neus bevindt zich reukslijmvlies. Dit bevat de reukzingtuigcellen en deze hebben
haarfijne uitlopertjes die worden de reukharen genoemd en lopen naar de bulbus olfactorius. Met
het begin van de reukzenuw. De functie is het ruiken
Oog: het oog bestaat uit de pupil, iris, hoornvlies, lens, glasachtig lichaam, vaatvlies, netvlies en de
blinde vlek en de oogzenuw. De functie is kunnen zien
Oor: het oor bestaat uit de oorschelp, uitwendige gehoorgang, trommelvlies, evenwichtsorgaan,
gehoorbeentjes (hamer, aambeeld en stijgbeugel), slakkehuis en buis van eustachius. De functie is
het horen en evenwicht
Huid: de huid bestaat uit de opperhuid, lederhuid (bloedvaten, zenuwen,talgklier) onderhuids
bindweefsel (vet, zweetklier). De functie van de huid is het voelen en waarnemen van
temperatuur, druk, tast en pijn.
7. Een beschrijving geven van het cerebrum aan de hand van de verschillende hersenkwabben.
Het cerebrum (grote hersenen) bestaan uit verschillende hersenkwabben. Deze zijn:
- Lobus frontalis (voorhoofdskwab); plannen, bewegingen, coördinatie
- Lobus parietalis (wandbeenkwab, in het midden van de hersenen); motorisch,
spraak
- Lobus occipitalis (achterhoofdskwab); horen, gezichtsvermogen
- Lobus temporalis (slaapkwab, zijkant van de hersenen) gedrag, gevoelens en
motivatie
, 8. De functionele organisatie van het cerebrum toelichten, gebruik makend van de termen
primaire, secundaire en tertiaire cortex.
Primaire cortex: registreren. Dit zijn de sensorische gebieden, zintuigprikkels verwerken
Secundaire cortex: herkennen. Dit zijn de associatiegebieden, geheugen en redeneren
Tertiaire cortex: reageren. Dit zijn de motorische gebieden, skeletspierbewegingen besturen
9. De functionele organisatie van het cerebrum ook in de grotere netwerkverbanden toelichten,
bijvoorbeeld inzake het motorische, sensibele of optische systeem.
Motorische
Primaire motorische schors, gebied van broca.
De grote hersenen sturen bijvoorbeeld de spieren aan die nodig zijn om te spreken, en ook die
nodig zijn bij alle willekeurige bewegingen in ons lichaam
Sensorische
Somatosensorische schors, auditieve cortex, olfactorische cortex, smaakgebied en visuele schors
De grote hersenen nemen pijn, temperatuur, druk, spierbewegingen en positie van gewrichten
waar. Ontvangt ook de prikkels van het binnenoor, dus alles wat we horen nemen de grote
hersenen waar. Naast het horen, proeven en ruiken wij ook. Dit nemen de grote hersenen ook
waar
Associatiegebieden
Premotorische gebied, prefontale gebied, gebied van wernicke en parietale-occipitale gebied
De grote hersenen hebben ook een hogere cognitieve vaardigheden die ze vervullen. Bijvoorbeeld
het coordineren en het interpreteren van de prikkels uit het sensorische en motorische gebied.
Zoals aangeleerde bewegingen herhalen, zoals schrijven, schoenveter strikken, tijdsgevoel en
bewustzijn.
10. De functionele organisatie koppelen aan de hogere cognitieve functies van de mens.
Alle handelingen die we als mens kunnen doen, die dieren ook kunnen zijn belangrijk. Zoals
voedsel tot ons nemen, verteren en voedingsstoffen opnemen. Verder orgaansystemen werken
door besturing van het zenuwstelsel en hormonen. Maar wij hebben als enige diersoort het
vermogen om te kiezen, beslissen en redeneren. We zijn bewust van ons bestaan en wat wij doen.
11. Met behulp van enkele eenvoudige onderzoekstechnieken een globaal oordeel geven over het
cognitieve functioneren van een zorgvrager.
MMSE (mini mental state examination) screeninginstrument om indruk te krijgen van het cognitief
functioneren van ouderen, door middel van een aantal vragen.
MoCA (montreal cognitive assessment) meetinstrument voor het snel screenen op lichte cognitieve
stoornissen
Cognitieve screenings test (CST) deze test meet de verschillende vaardigheden van de hersenen
Klokkentest je moet een klok tekenen met de cijfers erin
12. Enkele consequenties van een disfunctionerend zenuwstelsel onder woorden brengen.
Doordat het zenuwstelsel disfunctioneert door bijvoorbeeld een hersenbloeding. Kan iemand
verlamd raken, niet meer spreken.
Hepatitis
1. Enkele veel voorkomende beroepsziekten bij verpleegkundigen benoemen en kort toelichten.
Hepatitis, dit is een ontsteking van de lever.
