Titel: Food for thought: overeten vanuit een biologisch-cognitief perspectief
Aantal woorden: 1645
Naam:
Studentnummer:
Werkgroep:
, De helft van de volwassen Nederlanders had in 2020 overgewicht, aldus het CBS (2021).
Overgewicht is een gevolg van overeten, het consumeren van meer calorieën dan nodig
(Reeve, 2018). Overgewicht verhoogt de kans op lichamelijke en psychische
gezondheidsproblemen, meer ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid en hogere
gezondheidszorgkosten (Cornelisse-Vermaat, Maassen van den Brink & de Groot, 2003). Dit
is een complex probleem, omdat biologisch-cognitieve factoren, sociale factoren,
ontwikkelingsfactoren en klinische factoren een rol spelen bij de totstandkoming. Vanwege
deze grote hoeveelheid oorzakelijke factoren is er geen eenduidig antwoord op de vraag hoe
voorkomen kan worden dat mensen overeten en dat er een integratie van verschillende
disciplines nodig is om tot een oplossing te komen (Semlitsch et al., 2019). In deze paper
wordt ingegaan op de vraag hoe overeten voorkomen kan worden vanuit een
biologisch-cognitief perspectief, met de focus op het beloningssysteem. Er is namelijk
behoefte aan kennis over hoe hersenmechanismen de voedselkeuze controleren en wat voor
effect gezondheidsinterventies hebben (Leng et al., 2016).
Om te begrijpen wat ertoe leidt dat mensen overeten, is het nodig om het biologische
mechanisme van honger te begrijpen. Honger is één van de fysiologische basisbehoeften van
de mens, wat betekent dat de mens een aangeboren motivatie heeft om voedsel te consumeren
als er sprake is van een energietekort in het lichaam (Maslow, 1987, aangehaald in Reeve,
2018). Doordat mensen lichamelijk ongemak ervaren als ze honger hebben, ontstaat er drive,
een psychologische motivationele staat waardoor mensen willen eten (Hull, 1943, aangehaald
in Reeve, 2018). Volgens Reeve (2018) worden er drie biologische systemen actief om de
fysiologische behoefte van eten te bevredigen, namelijk breinstructuren, het endocriene
systeem en organen. Daarnaast wordt er een negatief feedback systeem in werking gezet als
verzadiging is bereikt, zodat iemand stopt met eten (Mook, 1988, aangehaald in Reeve,
2018).
Met name het melanocortin systeem, een verzameling van circuits binnen het centrale
zenuwstelsel, wordt gezien als een kritieke regulator van eetgedrag (Micioni Di Bonuventura
et al., 2020). Binnen dit systeem zorgen de hypothalamus, verantwoordelijk voor het honger-
en verzadigingsgevoel, en het mesolimbisch systeem, verantwoordelijk voor het
beloningsgevoel tijdens het eten, ervoor dat dit systeem invloed heeft op eetgedrag. Dit
gebeurt via circulerende neurotransmitters en hormonen, waaronder dopamine, ghreline en
leptine. Verstoringen in deze fysiologische mechanismen kunnen ervoor zorgen dat iemand
gaat overeten en uiteindelijk overgewicht krijgt.
