MAATSCHAPIJLEER H2 RECHTSTAAT
Paragraaf 1: wat is een rechtstaat?
Rechtstaat: een staat waarin de burgers beschermt worden door middel van regels
en rechten.
- Ongeschreven regels: voorschriften die niet in de wetboeken staan.
- Geschreven regels: voorschriften die wel in de wetboeken staan.
We hebben wetten en regels nodig zodat de maatschappij geordend kan verlopen.
Rechten: regels waar de overheid zich aan moet houden en die de burgers moeten
beschermen tegen willekeurige optreden van de overheid.
Rechtsnormen: gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgesteld.
Sommige sluiten aan bij de waarden en normen die we in een samenleving met
elkaar delen.
- Waarden: zijn bepaalde idealen die wij in de samenleving belangrijk
vinden. Waarden gaan over ons handelen en omgang met andere
mensen.
- Normen: zijn concrete richtlijnen voor ons handelen. Een soort
gedragsregels.
Soorten rechten:
Publiekrecht: regelt de relatie tussen burgers en de overheid.
- Strafrecht: bepaalt welk gedrag strafbaar is
Privaatrecht (burgerlijk recht): regelt hoe de burgers onderling met elkaar omgaan.
- Rechtspersonen: Groep van personen of een organisatievorm die
volgens de wet bevoegd is om zelf rechtshandelingen te verrichten.
Rechtvaardigheid: de opvattingen die wij als burgers hebben over goed en kwaad.
Rechtshandhaving: de staat moet zorgen dat iedereen zich aan de wet houd.
Geweldsmonopolie: enig geweld dat word gebruikt zodat de burgers zich aan de
regels houden.
Rechtsbescherming: wetten beschermen ons tegen machtsmisbruik van de overheid.
Autoritaire staat: 1 machthebber of een kleien groep bepaalt over wat de regels zijn.
- Een land waar dit gebeurd word een dictatuur genoemd.
, Paragraaf 2: voorwaarden voor een rechtstaat
Voorwaarden van een rechtstaat:
- Grondrechten zijn vastgesteld in de grondwet
- Er is een verdeling van macht
- Er geld het legaliteitsbeginsel (je mag pas gestraft worden als iets
strafbaar is gesteld.)
Grondwet: belangrijkste document van een land. Bevat de grondrechten van de
burgers en hoe de staat is ingericht.
Grondrechten: basisrechten die je nodig hebt om een menswaardig leven te leiden,
ookwel mensenrechten genoemd.
- Klassieke grondrechten: belangrijkste regels die in vormen van wetten
komen, bv: recht van gelijke behandeling, vrijheid van godsdienst etc.
- Sociale grondrechten: dwingen de overheid zich actief op te stellen, bv:
recht op werk, gezondheidszorg etc.
1814: eerste grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden
1815: grondwetswijziging, vrijheid van godsdienst en vrijheid van drukpers.
1848: opstanden in europa. Willem || stond een deel van zijn macht af.
1917: alle mannen mochten stemmen.
1918: alle vrouwen mochtne stemmen.
1983: alle mensen moeten gelijk behandeld worden.
Trias politica: hierdoor heeft niet een iemand of een instantie alle politieke macht.
- Wetgevende macht: maakt wetten waar burgers zich aan moeten
houden. (parlement en regering)
- Uitvoerende macht: zorgt dat de uitvoering van de goedgekeurde
wetten. (regering)
- Rechtelijke macht: doet uitspraak over conflicten en beoordeelt of
iemand de wet heeft overtreden. (rechter)
Check and balans: de rechter roept de minister en het parlement naar zich toe als er
een wetvoorstel strijdig is met de Europose regels.
Rechtszekerheid: iedereen weet precies wat de overheid wel of niet mag doen.
Wraking: is het verzoek om een rechter in een bepaalde zaak te vervangen, omdat
hij partijdig zou zijn.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper unknown0329. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.