Samenvatting studieboek Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen van Jakop Rigter, Malou Van Hintum - ISBN: 9789046904947, Druk: 3, Uitgavejaar: -
1.1 Ontwikkelingspsychopathologie
- Psychopathologie: Studie van de wetenschap van de psychische stoornissen
- Psychiatrie: Hulpverlening aan psychisch lijdende mensen.
- Ontwikkelingspsychopathologie: Onderzoeken van het ontstaan en beloop van
psychische stoornissen. Het is vooral een benadering die verschillende inzichten
combineert in plaats van een wetenschap.
Psychopathologie is iets anders dan psychiatrie. De psychiatrie is een medische discipline
die zich bezighoudt met onderzoek, diagnose en behandeling van psychische stoornissen.
Ontwikkelingspsychopathologie heeft verschillende disciplines:
- De ontwikkelingspsychologie: De normale ontwikkeling.
- De klinische psychologie: De afwijkende ontwikkeling.
- De pedagogie: De opvoeding.
- De kinderpsychiatrie: Psychiatrische ziekten.
- De biologie: Erfelijkheid en lichamelijke rijping.
- De sociologie: Maatschappelijke processen.
- De antropologie: Culturele normen en waarden
- De epidemiologie: Het voorkomen van ziekten en stoornissen onder de bevolking.
Drie belangrijke thema’s uit de ontwikkelingspsychopathologie:
1. Vroeger en nu
2. Een dynamisch gezichtspunt
3. Een uniek individu
- Kindgebonden factoren
- Ouder- en gezinsgebonden factoren
- Maatschappij- en omgevingsgebonden factoren
- Differentiaaldiagnose: Op welke stoornissen lijkt ze.
- Comorbiditeit: Met welke stoornissen gaat de betreffende stoornis samen.
- Prevalentie van de stoornis: Hoe vaak komt ze voor.
Ontwikkelingspsychopathologie is een benadering die inzichten uit verschillende
wetenschappelijke disciplines en theorieën combineert en integreert. Psychiatrie is een
medisch specialisme, ontwikkelingspsychopathologie is een integratieve benadering.
Kinderen en ook jongeren en volwassenen staan in de loop van hun leven voor meerdere
leeftijdsgebonden opgave. Het adequaat volbrengen van deze opgaven daagt bij aan de
psychische gezondheid. Het actuele gedrag van een kind is altijd een gevolg van vroegere
ervaringen en van eisen die de huidige situatie aan het kind stelt. De oorzaak van
psychopathologie van een kind ligt niet per se in zijn verleden. Een psychische stoornis kent
nooit slechts 1 oorzaak, en is altijd het resultaat van een wisselwerking tussen biologische
factoren en omgevingsfactoren.
1
,Of het gedrag van een kind adequaat is, hangt af van diens (ontwikkelings) leeftijd. Gedrag
dat op jonge leeftijd adequaat is, kan als het op latere leeftijd voorkomt een op een stoornis
wijzen. Elk kind is uniek, en dat geldt ook voor kinderen met een psychische stoornis. Je
weet pas wat een afwijkende ontwikkeling is als je weet wat de normale, gemiddelde
ontwikkeling is. Bovendien spelen culturele opvattingen een belangrijke rol bij het bepalen
wat normaal is. Gedrag vindt nooit in een vacuüm plaats, maar altijd in een sociale, culturele
en maatschappelijke omgeving die dat gedrag beïnvloedt en andersom.
Hoofdstuk 1 Introductie in tien punten:
1. Ontwikkelingspathologie is een benadering die inzichten uit verschillende
wetenschappelijke discipline en theorieën combineert en integreert
2. Psychiatrie is een medisch specialisme, ontwikkelingspsychopathologie is een
interactieve benadering
3. Kinderen (en ook jongerenen volwassene) staan in de loop van hun leven voor
meerdere leeftijdsgebonden ‘opgaven’. Het adequaat volbrengen van deze opgave
draag bij aan psychische gezondheid
4. Het actuele gedrag van een kind is altijd het gevolg van vroegere ervaringen en van
eisen die de huidige situatie aan het kind stelt
5. De oorzaak van psychopathologie van een kind ligt niet per se in zijn verleden.
6. Een psychische stoornis kent nooit slechts 1 oorzaak en is altijd het resultaat van
een wisselwerking van biologische factoren en omgevingsfactoren
7. Of het gedrag van een kind adequaat is hangt af van diens (ontwikkelings) leeftijd.
Gedrag dat op jonge leeftijd adequaat is kan als het op latere leeftijd voorkomt op
eens stoornis wijze.
8. Elk kind is uniek en dat geldt ook voor kinderen met psychische stoornissen. De
ADHD’er bestaat niet.
9. Je weet pas wat een afwijkende ontwikkelings is als je weet wat een normale
gemiddelde ontwikkeling is. Bovendien spelen culturele opvattingen een belangrijke
rol bij het bepalen van wat we normaal vinden.
10. Gedrag vindt nooit in een vacuüm plaats, maar altijd in een sociale, culturele en
maatschappelijke omgeving die dat gedrag beïnvloedt en andersom.
2
,Hoofdstuk 2 Classificatie, diagnostiek en epidemiologie
Het is belangrijk om verschijnselen van elkaar te onderscheiden. Als vastgesteld is wat voor
stoornis een kind heeft, wordt er gekeken naar de oorzaak van deze stoornis. Vervolgens
kijkt men naar de hoeveelheid kinderen de stoornis heeft door middel van epidemiologisch
onderzoek.
- Classificeren: Het in kaart brengen van mogelijk problematisch gedrag
- Diagnosticeren: Het proberen te begrijpen en te verklaren van dat gedrag
Een classificatiesysteem kan helpen om niet alleen onderscheid te maken tussen
verschijnselen, maar ook overeenkomsten signaleren en zowel oude als nieuwe
verschijnselen in te delen. Met zo’n systeem kunnen hulpverleners beter begrijpen wat er
met een kind aan de hand is en hoe ze het kind het best kunnen helpen.
Bij psychische aandoeningen is dit ingewikkelder omdat:
- Er nog geen duidelijke oorzaken zijn gevonden.
- Culturele en persoonlijke opvattingen een grote rol spelen bij de beoordeling van
gedrag.
Waarnemen is van belang bij het classificeren. Tevens is het onderscheid kunnen maken
tussen de categorieën waarin we de waarnemingsresultaten indelen van belang. De reden
dat we de waarnemingen indelen is omdat we behoefte hebben om zaken te
vereenvoudigen. Een goed classificatiesysteem is de basis van een wetenschap. DSM-IV is
een belangrijk classificatie middel in de psychologie. Een hulpverleningsproces kan hierop
gebaseerd zijn.
- Classificatie (halvadiagnostiek): Een persoon/voorwerp/situatie herkennen, er een
naam aan geven en indelen in een categorie.
Het doel van psychopathologie: Afwijkend of vreemd gedrag goed in kaart brengen.
Psychische stoornissen worden herkend, van elkaar onderscheiden en ingedeeld.
Verschillen tussen classificatie en diagnostiek:
Classificatie Diagnostiek
WAT (wat is er aan de hand?) HOE (hoe is dat zo gekomen?)
Algemene kennis Specifieke kennis
Beschrijvend Verklarend
Betreft groepen Betreft het individu
Gedragskenmerken Zijn meerdere niveaus van de persoon en
context bij betrokken
Relatief snel te stellen Tijdrovend proces
Geeft enige richting aan de hulpverlening Is voorwaardelijk voor (goede)
hulpverlening
3
, Bij diagnostiek gaat het om drie ‘waarom’-vragen:
1. Waarom heeft dit kind deze klachten op dit moment gekregen?
2. Waarom blijven juist deze problemen en klachten bestaan?
3. Wat zegt het over dit kind en zijn gezin dat deze problemen zijn ontstaan en blijven
bestaan?
In de psychopathologie onderscheidt men:
- Grote groepen stoornissen
● Gedragsstoornissen
● Psychotische stoornissen
● Angststoornissen
- Subgroepen
● Paniekstoornis
● Agorafobie
● Specifieke fobie
● Separatieangststoornis
Nadelen van categorisatie:
- Een etiket kan stigmatiseren: kinderen en volwassenen worden nagewezen omdat zij
(of hun kinderen) een stoornis hebben.
- Individuele verschillen tussen de ‘etiketten dragers’ worden niet gezien. Mensen
worden gereduceerd tot hun stoornis en er wordt op een generaliserende manier
over hen gesproken.
DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders):
Is gebaseerd op afspraken die specialisten maken voor iedere groep stoornissen. Die
afspraken hebben een wetenschappelijke basis, maar deze staan vaak ter discussie.
De uitgangspunten van de DSM:
- Observeerbaar gedrag en/of innerlijke kenmerken (gedragssymptomen)
- Symptomen beschrijven de stoornis (ze verklaren de stoornis niet)
- DSM beschrijft ook welk aantal symptomen in welke mate en gedurende welke
termijn aanwezig moeten zijn wil er sprake kunnen zijn van een stoornis.
- Hoe meer symptomen iemand heeft, hoe ‘ernstiger’ hij eraan toe is
- Symptomen moeten een al een bepaalde tijd of vanaf een bepaald moment
aanwezig zijn
- Termijn is belangrijk; iedereen voelt zich wel eens een week niet zo fijn. Als je je een
aantal weken niet fijn voelt, kan er wel sprake zijn van bijvoorbeeld een depressie
- Het is belangrijk in welke mate de stoornis iemands functioneren negatief beïnvloedt
en een last voor zichzelf of zijn omgeving is.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cheyennedeschipper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
