Samenvatting Rechtssociologie
Samenvatting Recht van Onderop, h1, 3, 6, 8, 9, 10, 13, 14, 17, 5, 12, 22 en 19.
Hoofdstuk 1: Recht van onderop: het perspectief van de rechtssociologie.
Rechtssociologie bestudeert de wisselwerking tussen recht en maatschappij.
Juristen houden zich bezig met geldend recht (law in the books) en rechtssociologen zijn
gericht op de maatschappelijke betekenis van dit recht (law in action).
Rechtssociologen kijken niet vanuit het recht naar de maatschappij, maar vanuit de
maatschappij naar het recht. In een rechtssociologische benadering ligt de nadruk op de
bestudering van de juridische normen in hun relatie met alle mogelijke andere sociale
verschijnselen.
Rechtssociologie is ook geïnteresseerd in verschillende vormen van niet-officieel (of: niet-
statelijk) recht. Dit zijn regels die groepen mensen zelf belangrijk vinden en waar zij in de
praktijk naar handelen, zonder directe tussenkomst van de overheid.
Meerwaarde: het biedt inzicht in de maatschappelijke context van het recht.
a. het recht is mensenwerk: recht staat niet buiten (of boven) de maatschappij, maar maakt
daar onderdeel van uit.
b. Recht en staat zijn niet onlosmakelijk met elkaar verbonden: pluralistisch karakter. Op vele
terreinen moet het officiële recht concurreren met andere normen en regels.
c. De invloed van het recht staat ter discussie: wetten hebben niet altijd de bedoelde
effecten.
2 invalshoeken: hoe beïnvloed de samenleving het recht (sociale genese)
invloed van het recht op de samenleving (sociale werking)
Hoofstuk 3: wat leren wetsevaluaties ons over de effectiviteit van wetgeving?
Een wet doet uit zichzelf niets maar moet in de samenleving door burgers, instanties en
bedrijven worden gebruikt.
- inzet van middelen en menskracht noodzakelijk voor implementatie
- aanspanningen om kennis van de wet over te dragen aan burgers/bedrijven.
- de aan de wet en beleid ten grondslag liggende veronderstellingen moeten kloppen om
wettelijke doelen te bereiken.
Dat wetten de beoogde effecten bereiken spreekt niet vanzelf, vaak sprake van
neveneffecten.
Een wet werkt alleen als de genen voor wie de wet bedoeld is weten van de wet, de wet
willen gebruiekn en ook in staat zijn om dat te doen.
- aantal wetten neemt toe sinds de jaren 60 (komst verzorgingsstaat).
Met wetten krijgt beleid juridisch vorm.
- beleid: bepaalde doelen worden geformuleerd en er wordt aangegevn op welke wijze en
met welke interventies men deze doelen wil bereiken.
3 interventies: financiële, juridische en communicatieve.
Doelen van wetgeving:
- gedragsbeïnvloeding
- geven van waarborgen (rechtsbescherming of belangenafweging)
vier rationaliteiten van wetgeving:
- politieke, financieel economische, juridische en technische rationaliteit.
, Beleidsevaluatie: wordt nagegaan of uitvoering en handhaving volgens plan verloopen, of de
wet doelmatig en doeltreffend is en welke neveneffecten er zijn.
- wetsevaluatie: hierin moet tevens worden nagegaan of wordt voldaan aan rechtszekerheid
en rechtsgelijkheid.
Bedoelingen van wetsevaluatie:
- ervan leren
- kennisvergroting over wetgeving in het algemeen
- verantwoording
- (politiek scoren en overleven van beleidsmakers)
Eisen voor wetsevaluatie:
- niet te snel volgen op de inwerkingtreding
- onafhankelijk onderzoek
Verschillende soorten wetsevaluatie:
- ex ante evaluatie: het vooraf zo goed mogelijk doordrenken van de werking van een wet op
vastgestelde criteria
- ex post evaluatie: brengt achteraf de resultaten op de criteria in kaart.
- procesevaluatie: reconstructie van de wijze waarop gemeenten de uitvoering van een
bepaalde wet hebben opgepikt.
- doelmatigheidsevaluatie: geriht op de verhouding tussen kosten en baten
- effectiviteitsonderzoek: hierin wordt onderzocht of er ook een causale relatie bestaat tussen
de wet in kwestie enerzijds en de mate van doelbereiking/doelmatigheid anderzijds.
Effecten van wetten:
- directe effecten: het door de wetgever gewenste gedrag.
- indirecte effecten: hebben betrekkingg op het doel dat de wetgever uiteindelijk beoogt te
dienen.
- onbedoelde effecten: wet schuldsanering zorgde ervoor dat schuldeisers vaker naar de
rechter gingen.
Griffiths: rechtsregels worden in het instrumentalisme uitsluitend gezien als gereedschap van
de staat om het gedrag van burgers te sturen. De wetgever wordt gezien als onafhankelijk /
de sociale ruimte tusesn wetgever en individu is normatief en sociaal leeg / visie op mensen
is individualistisch.
- de theorie van de sociale werkign: de sociale organisatie van de samenleving moet op de
voorgrond worden gesteld. Moet ook gekeken worden naar vormen van regulering en
normering van sociale verbanden. Wetgeving is niet autonoom maar staat in voortdurende
wisselwerking met de normatieve en sociale processen in de samenleving.
Normen in het sociale veld waarin de wet moet gaan gelden zijn vaak bepalend voor de
werking van een wet.
- semi autonome sociale velden (SASV’S): groepen of netwerken van mensen waarbinnen
sociale normen gelden en worden gehandhaafd.
Realistic evaluation: de context/kenmerken van de wet en van andere interventies worden
verdisconteerd. CMO aanpak wordt gevolgd:
- Context-Mechanism-Outcome.
- reconstructie van mechanismen (ketens van gebeurtenissen of processen die in de wet
plaatsvinden)
- Doet de afschrikwekkende werking die men van sancties verwachtte zich voor? (outcome)
- Als de beleidstheorie plausibel is, is de vervolgvraag hoe het komt dat de outcome wel/niet
wordt bereikt (context).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Danique2611. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.