Samenvatting Het Diëtistisch Consult
Hoofdstuk 1: Gespreksvaardigheden
§1.1.1 Luistervaardigheden
Er zijn verschillende luistervaardigheden. Door het toepassen hiervan laat je de cliënt merken dat je
hem hoort en begrijpt. Je geeft de cliënt daarmee de ruimte om zijn/haar verhaal te doen.
● Aandachtgevend gedrag (niet-selectief)
Dit is op te delen in verbaal en non-verbaal gedrag. Non-verbale gedragingen zijn bijvoorbeeld
oogcontact, hoofdknikken en ondersteunende handgebaren. Verbale aandachtgevende
gedragingen zijn bijvoorbeeld ‘hummen’, stiltes en het gebruik van kleine aanmoedigingen. Ze
mogen niet zo vaak voorkomen dat ze de cliënt afleiden van zijn verhaal. Het doel van
aandachtgevende gedragingen is een situatie te creëren waarin de cliënt gestimuleerd wordt vrijuit en
in alle rust over zijn problemen te praten.
Selectieve luistervaardigheden
● Vragen stellen
Open vragen geven de cliënt ruimte in zijn beantwoording. Het doel is dat de cliënt vanuit zijn eigen
referentiekader praat en zelf richting en inhoud geeft aan het gesprek. Gesloten vragen dienen juist
als je iets specifieks wilt weten of de cliënt weerstanden vertoont om een bepaald onderwerp te
bespreken. Met E-in-vragen blijf je binnen het referentiekader van de ander, ga je de diepte in en
ben je benieuwd naar het waarom. Met E-ex-vragen stel je een nieuw aspect aan de orde, jij bepaalt
de inhoud van het gesprek.
● Doorvragen
Als je meer nauwkeurig en precies wilt weten wat de cliënt bedoeld. Ook verschillen in interpretaties
kunnen hierdoor helder worden. Het geeft de cliënt het gevoel dat hij serieus wordt genomen.
Doorvragen doe je bij voorkeur door het stellen van open vragen die verder ingaan op een bepaald
onderwerp.
● Parafraseren
Hierbij geef je kort in eigen woorden een weergave van de belangrijkste inhoudelijke informatie die de
cliënt juist daarvoor heeft gegeven. Je kunt hiermee begrip tonen door de parafrase op bevestigende
toon uit te spreken. Of als je de cliënt gelegenheid tot correctie wilt geven kun je de parafrase op
veronderstellende toon uitspreken.
● Reflecteren van gevoel
Het kort in eigen woorden weergeven van de belangrijkste gevoelens die in de woorden van de cliënt
doorklinken en uit de houding van de cliënt naar voren komen. Je beoogt dezelfde doelen die bij het
parafraseren genoemd zijn.
● Concretiseren
Is een samengestelde vaardigheid. Met de vaardigheden hiervoor gecombineerd achterhaal je
specifieke informatie m.b.t. de situatie; het gedrag, de gedachten en gevoelens van de cliënt over/in de
situatie; reacties van anderen in de situatie; wat er voorafgaand aan en na de situatie gebeurde.
● Samenvatten
Is een weergave in eigen woorden van de belangrijkste elementen van het verhaal van de cliënt.
Hiermee ga je na of je de cliënt goed begrepen hebt en je beoogt structuur aan te brengen in het
gesprek en de cliënt te stimuleren tot verdere exploratie van zijn gedachten of gevoelens.
§1.1.2 Nuancerende vaardigheden
Nuancerende vaardigheden spelen vooral een rol op weg naar gedragsverandering. Ze helpen de
cliënt meer inzicht te verkrijgen in problemen en met het veranderende perspectief op de huidige
situatie doelen helder voor ogen te krijgen.
● Nuancerende empathie
Begrip tonen en gevoelens reflecteren. Hierbij bied je verdergaand inzicht in wat er in de cliënt
omgaat.
● Confronteren
1
,Door een confrontatie geef je discrepanties weer in het gedrag van de cliënt. Confrontaties beogen
bewustwording van de cliënt. Er kunnen vier soorten worden onderscheiden:
- tegenstrijdige uitspraken of gevoelens van de cliënt
- discrepantie tussen inhoud van wat de cliënt zegt en zijn non-verbale gedrag
- discrepantie tussen de manier waarop je de cliënt ervaart en waarneemt de de wijze
waarop de cliënt zichzelf presenteert
- een verheldering van foutieve of gebrekkige informatie van de cliënt
● Positief heretiketteren
Het toekennen van een gunstige betekenis door de diëtist aan de als negatief ervaren klachten en
problemen van de cliënt. Zowel een problematische situatie als het motief voor het gedrag van de
cliënt kan op een gunstige manier geïnterpreteerd worden. Dit soort interpretaties beogen:
- wijzigen van het negatieve zelfbeeld van de cliënt
- een meer genuanceerde kijk op problemen
- een meer relativerende kijk op de normen die de cliënt zichzelf oplegt
● Geven van informatie
Informatie wordt verstrekt ten bate van de cliënt. Het is noodzakelijk dat de cliënt de informatie
begrijpt en onthoudt. Informatie wordt beter begrepen als ze concreet is, in begrijpelijke taal wordt
verstrekt en aan het begripsvermogen van de cliënt is aangepast. Informatie wordt beter onthouden
wanneer ze in kleine hoeveelheden wordt aangeboden. Het aanbieden van informatie kan op
verschillende momenten in het gesprek.
§1.1.3 Regulerende vaardigheden
● Openen van het gesprek
● Terugkoppelen naar begindoelen
Samen met de cliënt realistische doelen stellen, doel-terugkoppelingsvragen stellen aan de cliënt.
● Situatie verduidelijken
Onduidelijkheden of misverstanden ter sprake brengen, met name wanneer verwachtingen niet meer
op elkaar afgestemd zijn. Er volgt een metagesprek: gesprek over het gesprek. Hier zijn stappen voor
(p. 28)
● Hardop denken
De diëtist spreekt zijn gedachten hardop uit. Dit heeft verschillende doelen: het bevordert openheid en
duidelijkheid van de kant van de diëtist, het werkt angstreducerend, stimuleert de cliënt om zelf
hardop te denken en bevordert de samenwerkingsrelatie. Bovendien kan met behulp hiervan
informatie worden uitgelokt waarmee het zich ontwikkelende begrip van de cliënt wordt getoetst.
● Structureren
Het ordenen en leiden van het gesprek. Deze acties hebben de bedoeling de lijn van het gesprek vast te
houden en het gesprek efficiënt te laten verlopen.
§1.1.4 Feedback
● Vragen om feedback
Het vragen om reacties van de cliënt nadat de diëtist informatie heeft gegeven. Als je wilt weten wat de
cliënt van de informatie vindt, stel je open vragen. Gesloten vragen zijn voor het vragen om akkoord
en of iets duidelijk begrepen is.
● Geven van feedback
Het is een reactie van jou op het gedrag van de cliënt waarin je de cliënt vertelt wat de effecten van
diens gedrag op jou zijn. Je nodigt impliciet of expliciet de cliënt uit om het desbetreffende gedrag te
onderzoeken. Het is dus een samengestelde vaardigheid die bestaat uit een confrontatie en een
zelfonthulling. Het bestaan van een vertrouwensrelatie is bij het geven van feedback een belangrijke
voorwaarde.
2
, Samenvatting Kritisch Redeneren in de Diëtetiek
§1.4.1 Vormen van kritisch redeneren
→ De interpretatieve probleembenadering
Kennis is afkomstig van interpretatie van onze percepties. De realiteit is dus als het ware afhankelijk
van degene die haar construeert. Deze probleembenadering kent vijf vormen:
1. Procedureel redeneren
Vanuit de ziekte, stoornis of beperking wordt gekeken welke behandeling de meest aangewezene is.
Het is op te vatten als diagnostisch redeneren en er wordt vaak de volgorde van diagnose, prognose,
behandelvoorschrift gevolgd. Het is van belang dat de diëtist voldoende zicht heeft op het ervaren
gezondheidsprobleem.
2. Narratief redeneren
Hierin staat het (levens)verhaal van de patiënt centraal, wordt gekeken naar de ervaring van de
patiënt en naar de vraag hoe de stoornissen/beperkingen zijn leven beïnvloeden. De nadruk ligt op de
betekenis van activiteiten en gewoonten van de patiënt in het verleden, heden en toekomst.
3. Interactief redeneren
Het begrijpen van de betekenis die de ziekte of aandoening voor de persoon zelf heeft. De patiënt
wordt als actieve participant betrokken in het hulpverleningsproces. Het heeft ook te maken met het
beter leren kennen van de patiënt als persoon.
4. Pragmatisch redeneren
Hierbij wordt rekening gehouden met praktische factoren bij de keuze voor behandeling. Bijv.
mogelijkheden die de zorgverzekeraar van de patiënt biedt.
5. Conditioneel redeneren
Hierin wordt de gehele situatie in ogenschouw genomen (persoon, ziekte, betekenis die de ziekte heeft
voor de persoon, familie en sociale context). Daarbij wordt rekening gehouden met de manier waarop
deze conditie kan veranderen en met de participatie van de patiënt. Alle voornoemde vormen komen
hierin samen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jocea. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,39. Je zit daarna nergens aan vast.