Children: Rights and Childhood
Hoofdstuk 1: John Locke’s children
Locke staat bekend als een belangrijke, invloedrijke filosoof. Hij staat echter niet bekend als iemand
met een sterke mening over kinderen, opvoeding of onderwijs. Toch heeft hij hier een duidelijke
mening over.
Locke ziet kinderen als ontvangers van een ideale opvoeding en als burgers in de maak met
imperfecte redeneringen en een ongeschreven blad dat nog gevuld moet worden met ervaringen.
Kortom: kinderen kunnen eigenlijk nog niets bij de geboorte, maar gedurende de opvoeding worden
ze tot volmaakte burgers gemaakt.
Enkele bekende werken van Locke:
An Essay Concerning Human Understanding Locke ontkent hier dat kennis is aangeboren.
Jonge kinderen hebben nog geen kennis, ideeën of theorieën. Gedurende de ontwikkeling
nemen kinderen kennis op. Bij de geboorte zijn ze echter nog imperfecte en hiermee
incomplete versies van een volwassene.
Two Treatises of Government Locke schrijft dat ouders macht moeten hebben over hun
kinderen. Kinderen hebben volgens hem nog niet dezelfde rechten als volwassenen.
Some Thoughts Concerning Education Locke schrijft dat kinderen bepaalde interesses en
behoeftes hebben over wat ze willen leren. Onderwijs dient hier bij aan te sluiten en
kinderen tot deugdzame personen te maken, oftewel kinderen te leren redeneren. Op deze
manier ontwikkelen kinderen zich tot een rationeel persoon die hun eigen gedrag kunnen
reguleren.
Wat hebben de werken van Locke met elkaar gemeen? Kinderen worden gezien als ongeschreven
blad die nog niet volledig rationeel zijn, waardoor ze nog niet volledige burgers van de maatschappij
zijn. Met behulp van onderwijs en opvoeding krijgen kinderen de kennis om uiteindelijk tot rationele
personen te worden gevormd.
Vragen die je hierbij kunt stellen, zijn:
Is rationeel redeneren iets wat zich vanzelf ontwikkeld? Of moeten we dit expliciet aanleren
in het onderwijs?
Als kinderen geen enkel besef van rationaliteit hebben, hoe kunnen ze dan überhaupt iets
leren in het onderwijs?
Waarom hebben ouders direct het gezag over hun kind? Moeten kinderen hier niet
toestemming voor geven? De overheid vraagt ons namelijk eerst ook toestemming voordat
ze over ons gaan regeren.
Tot redeneren komen
Locke ziet kinderen als zogenoemde reizigers die net aankomen in een vreemd land waarvan ze niets
weten. Ze hebben geen kennis en moreel bewustzijn, oftewel: redeneringsvermogen. Dit
redeneringsvermogen is een eis om onderdeel te worden van het land. We moeten deze reizigers
(oftewel: de kinderen) onderwijzen en leren redeneren.
Volgens Locke hebben we bij de geboorte een soort macht. Deze macht zorgt ervoor dat we kunnen
leren en kennis kunnen opdoen aan de hand van oefening en ervaring.
Locke ziet kennis en rationaliteit als iets wat alsmaar toeneemt. Kinderen hebben voor de geboorte al
wel een paar ervaringen opgedaan, bijvoorbeeld: plezier opzoeken, pijn vermijden. Deze ‘ervaringen’
,zijn wel aangeboren. Dit lijkt in tegenstrijd met wat hij eerder zij: een kind is een ongeschreven blad.
Hiermee bedoelt hij vooral dat kinderen nog geen duidelijke ideeën of kennis hebben, zoals 1 + 1 = 2
of ‘God bestaat’. Kinderen hebben echter wel al een aantal ervaringen. Deze ervaringen zijn echter
uitsluitend sensorisch. Een kind neemt de wereld om zich heen op en doet hiermee ervaringen op.
Deze ervaringen worden gereflecteerd in onze hersenen en zorgen ervoor dat we hiervan leren.
Het grote verschil tussen volwassen en kinderen volgens Locke: volwassenen hebben meer tijd en
‘materialen’ (de opgedane ervaringen) om op te reflecteren, waardoor ze al meer ideeën hebben dan
een kind.
Locke ziet hiermee het gebruik van redeneren als iets wat deels aangeboren is, maar vooral ook nog
moet ontwikkelen gedurende de ontwikkeling aan de hand van onderwijs en opvoeding.
De ideeën van Locke lijken hiermee overeen te komen met die van het empirisme: alle kennis komt
voort uit ervaringen.
Volgens Locke is het noodzakelijk om kinderen deugdzaamheid te onderwijzen. Kinderen moeten nog
leren wat juist en wat niet juist is, dit is niet aangeboren. Het is echter wel belangrijk om kinderen
zelf te leren hoe ze moreel moeten redeneren en ze niet simpelweg een aantal regels te leren. Ze
moeten het namelijk zelf ervaren, want je leert door ervaring.
Opvoeding is volgens Locke van essentieel belang. Kinderen kunnen zelf nog niet zien wat rationeel is
en hebben hun ouders hierbij nodig. Ze zien wel dat hun ouders wel rationeel zijn, waardoor ze hun
gezag accepteren. Ze zien de keuzes die ouders maken, waardoor ze uiteindelijk zelf ook rationele
keuzes leren maken.
Ouderlijke macht
Simpel model van ouderlijke macht: ouders hebben absolute autoriteit over hun kind, die geen
enkele rechten heeft.
Dit komt voort uit de tijd van de Romeinen, waarbij één van de wetten patria potestas was. De vader
was het hoofd van het gezin en had hiermee absolute macht over het leven en dood. Hij mocht alles
voor zijn gezin bepalen, zelfs of hij ze dood wilde maken of niet.
Locke is het hier niet volledig mee eens en denkt dat kinderen ook enkele rechten hebben.
Bovendien hebben ouders volgens Locke niet het absolute gezag over hun kinderen. Kinderen zijn
echter wel kwetsbaar, omdat ze nog niet kunnen redeneren. Het kunnen redeneren is volgens Locke
een voorwaarde om een vrij mens te zijn, omdat je moet kunnen bepalen wat je wel/niet moet doen.
Ouders dienen daarom voor hun kinderen te zorgen, net zolang totdat kinderen zelf kunnen
redeneren en hiermee zelf vrij kunnen zijn. Kinderen hebben echter wel het recht om een
comfortabel leven te leiden zolang hun ouders dit kunnen veroorloven.
Maar hoe krijg je nou ouderlijk gezag? Want volgens Locke hebben pleegouders die goed voor hun
pleegkind zorgen even goed ouderlijk gezag. Hij gelooft niet dat je automatisch ouderlijke macht
krijgt bij de geboorte van een kind. Bovendien kan je volgens Locke niet eigendom zijn van iemand
anders, God heeft ons immers gemaakt.
Volgens Locke hebben ouders een soort natuurlijke neiging om hun kinderen te verzorgen. Ze doen
er alles aan om hun kinderen in hun wensen en behoeftes te voorzien. We hebben een soort
aangeboren gevoel van affectie en het verzorgen van anderen. Dit zorgt er echter niet voor dat we
iemand in ons bezit krijgen of dat we speciale rechten hebben zodra we voor iemand zorgen.
, Als ouders goed voor kinderen zorgen en de rechten van het kind in acht nemen (comfortabel leven
geven), krijgen ouders de ouderlijke macht. Dit kan dus even goed een pleegouder zijn die de zorg
van een kind op zich neemt.
Hoofdstuk 2 – The concept of childhood
In Artikel 1 van the United Nation Convention on the Rights of the Child staat dat ieder menselijk
wezen onder de 18 een kind is, mits er wettelijk eerder is toegezegd dat het kind eerder tot de
volwassenen behoort.
Waarom is dit belangrijk om precies te weten? Dan is duidelijk welke rechten voor wie gelden.
Kinderen hebben namelijk speciale kinderrechten en hebben hiermee nog geen recht op de rechten
van volwassenen. Dit laat eigenlijk zien dat er twee ‘soorten’ menselijke wezens zijn: volwassenen en
kinderen. Tussen deze twee ‘soorten’ vindt een bepaalde ranking op basis van status plaats. Kinderen
staan boven volwassenen als het gaat om kinderrechten, omdat volwassenen hier geen recht op
hebben. Maar bij volwassen rechten staan volwassenen juist weer boven, omdat kinderen hier geen
recht op hebben.
Er zijn echter geen duidelijke wetten voor ongeboren kinderen. In Artikel 6 staat echter dat ieder
menselijk wezen recht op leven heeft. Dit betekent dus eigenlijk dat we geen abortus mogen plegen.
Er zijn echter ook rechten voor vrouwen om zelf hier een beslissing in te maken. Dit is hiermee in
tegenstrijd met elkaar.
Maar hoe kunnen we dan de rechten van ongeboren kinderen beschrijven? Dit hangt af van hoe je
een ongeboren kind definieert. Verschillende opties:
Datgene wat bestaat voor de geboorte: een foetus in de baarmoeder het ongeboren kind
heeft hiermee dezelfde rechten als een geboren kind. Abortus is dus hetzelfde als het doden
van een levend kind.
Datgene wat in de toekomst een kind wordt alles wat het ongeboren kind nu moet
doorstaan, heeft gevolgen voor het kind in de toekomst. VB: een moeder die drugs gebruikt
tijdens de zwangerschap, beschadigt het kind, doordat het in de toekomst hier last van heeft.
Een ‘mogelijk’ kind, eentje die pas gaat bestaan als het geboren wordt als alle
omstandigheden goed zijn, verdient het kind een bestaan. Pas als alle omstandigheden
dermate slecht zijn, mag abortus gepleegd worden. Je ontneemt het dan het recht van leven,
maar bespaart hem een situatie waarin niet aan alle rechten kon worden voldaan.
Volgens Artikel 1 worden kinderen volwassenen op 18-jarige leeftijd. Zodra ze de deze leeftijd
bereiken, krijgen ze veel vrijheden. Sommige volwassenrechten krijgen kinderen echter al eerder. Dit
mag door een land zelf bepaald worden. VB: In Nederland krijgen kinderen vanaf 16 jaar het
beslissingsrecht in de medische wereld. Ze mogen dan zelf beslissen over hun behandeling.
Een oplossing zou zijn om de kinderrechten op te delen in verschillende fases. Rechten voor
jongvolwassenen, rechten voor pubers, rechten voor voorschoolse kinderen etc. Iedere
leeftijdsfase/groep heeft zo zijn eigen rechten.
Ariès thesis
Philippe Ariès zijn bekendste werk is L’Enfant et la vie familiale sous l’ancien régime. Zijn
belangrijkste bewering hierin is dat het pas vanaf eind jaren 70 sprake is van het zogenoemde
concept of childhood. Dit betekent dat er pas vanaf toen onderscheid werd gemaakt in kinderen en
volwassenen, oftewel: childhood bestond daarvoor gewoon niet! Kinderen en volwassenen werden
op dezelfde manier behandeld.
