Uitgebreide samenvatting van H5 Specifieke onderwijsbehoeften op het gebied van gedrag, uit het NU Pedagogisch Werk Profielboek Onderwijsassistent Pedagogiek.
5.1 Signaleren en observeren van gedrag
Om te weten welke onderwijsbehoeften een kind heeft, is het goed observeren heel
belangrijk. Daarnaast signaleer je ook. Zo kunnen tijdig acties ingezet worden als dat
nodig is. Daarbij is het goed om te weten wat het onderscheid is tussen opvallend
gedrag, een gedragsprobleem en een gedragsstoornis.
Signaleren
Als je het gevoel hebt dat er iets aan de hand is met een leerling, dan is er al sprake van
een signalering. Signalering is wel een belangrijke eerste stap in het proces om een
leerling met zorgen te helpen. Na het signaleren ga je observeren en probeer je in kaart
te brengen wat de onderwijsbehoefte is. Signaleren is veel subjectiever dan observeren.
Je vangt een signaal op dat erop kan duiden dat er iets aan de hand is, maar je stelt je
oordeel of conclusie uit. Als je niet zeker weet hoe je bepaald gedrag moet interpreteren,
dan laat je het nog open. Het is goed om van tijd tot tijd zelf stil te staan bij je eigen
reactie. Wees je ervan bewust waarop jij reageert.
Waarom signaleren?
Er zijn drie reden waarom je signaleert:
1. Risicofactoren opsporen
2. Vroegtijdig reageren
3. Signalen voor de organisatie
Meer info: blz. 193
Observeren
Observeren kun je omschrijven als het bewust, doelgericht en systematisch waarnemen
van gedrag van kinderen en jongeren, Met doel hun gedrag en leren zo nauwkeurig
mogelijk te leren kennen. Vaak worden er op grond van observaties beslissingen
genomen, daardoor is het belangrijk om bij het observeren te reflecteren. Je kunt niet
alles waarnemen, daardoor zijn er te veel prikkels. Je voorkennis, hoe je in je vel zit en
je verwachtingen, zorgen ervoor dat je meer of minder richt op bepaalde prikkels.
Door te reflecteren en er dus bij stil te staan wat je waarden en normen zijn, ben je je
meer bewust van de invloed die jij zelf hebt op een groep kinderen. De manier waarop je
observeert en rapporteert wordt daardoor beïnvloed. Daarbij speelt een belangrijke rol
hoe je interpreteert. Vaak doen we dat veel te snel en dan wordt het echt observeren
Lastiger, want je kleurt dan al voor een groot gedeelte in wat je ziet.
Waarom observeren?
Het doel van de observaties die je gaat doen is:
Je wilt een kind beter leren kennen
Je wilt een probleem onderzoeken en de achtergronden van gedrag achterhalen.
Je wilt rapporteren over een kind
Je wilt het resultaat van je eigen aanpak toetsen
Meer info: blz. 193,194
Hoe ga je observeren?
Wat is van belang bij het observeren:
Een pure onderzoekende houding
Beschrijvend observeren
Out-of-the-box denken
Objectief observeren (je bent zelf onderdeel van de observatie)
Meer info: blz. 194
Methodisch observeren
Bij methodisch observeren volg je een
aantal vaste stappen. Om ervoor te
zorgen dat je observatie betrouwbaar is.
Kwalitatief of kwantitatief observeren
Bij kwalitatief observeren kijk je
daadwerkelijk naar het gedrag en welke
gedragingen elkaar opvolgen. Bij
kwantitatief observeren kijk je hoe vaak
bepaald gedrag voorkomt. Het voordeel
van kwalitatief observeren is dat je ook
positieve momenten in beeld hebt. Het
voordeel van kwantitatief observeren is
dat gedrag dat problematisch lijkt in
werkelijkheid misschien niet zo vaak
voorkomt. Het kan de situatie relativeren.
Maar het kan ook het tegenovergestelde
zijn.
Observeren in de groep
In iedere groep heerst een zekere groepsdynamiek. Kinderen hebben invloed op elkaar,
zowel positief als negatief. Om het groepsklimaat positief te kunnen beïnvloeden is het
goed dat je ziet welke groepsproblemen er zijn. Wat je mogelijk kunt zien bij een niet
goed functionerende groep:
Leden van de groep voelen zich niet prettig
Er bestaat een zondebok
In de groep is spanning voelbaar
Het groepsdoel wordt niet of erg moeizaam bereikt
Bepaalde onderwerpen worden vermeden
Bepaalde discussies, conflicten komen steeds maar weer terug zonder dat ze
opgelost worden
Besluiten worden uitgesteld
Leden praten veel op inhoudsniveau en
weinig op betrekkingsniveau
Er wordt gepraat, gefluisterd en
kwaadgesproken in tweetallen of kleine
groepjes
Sociogram
Als je de sociale verhoudingen in de groep
duidelijk wilt krijgen, kun je een sociogram
laten maken. In een sociogram geef je op een
grafische manier weer hoe de onderlinge
relaties zijn. Je kunt dan ook een hiërarchie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joannex. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
