Uitgebreide samenvatting van H4 Specifieke onderwijsbehoeften op het gebied van leren, uit het NU Pedagogisch Werk Profielboek Onderwijsassistent Pedagogiek.
4.1 Onderwijsbehoeften in kaart brengen
Het doelgericht en concreet in kaart brengen van onderwijsbehoeften gebeurt op veel
scholen steeds meer. Eerder werden vaak alleen maar stoornissen en tekorten benoemd.
Hoe een leerling het beste begeleid kon worden was niet altijd even duidelijk.
Zorg voor de leerling
Het denken in stoornissen, mankementen en
tekorten noemen we het deficitdenken. Dit staat
in tegenstelling tot het stimuleren van een
leerling zich te ontwikkelen op basis van zijn
talenten en mogelijkheden. Bij het bepalen van
hoe een leerling het beste begeleid kan worden,
is het benoemen voor de specifieke
onderwijsbehoeften zeer belangrijk, daarbij zijn
talenten en mogelijkheden het uitgangspunt. Je
maakt een onderscheid tussen specifieke
onderwijsbehoefte die gaan over leren en
specifieke onderwijsbehoefte die gaan over gedrag. Daarnaast maak je een onderscheid
tussen de verschillende niveaus van zorg ofwel, aan hoeveel ondersteuning een leerling
behoefte heeft.
Binnen binnen iedere regio in ons land is een samenwerkingsverband opgericht in het
kader van de wet op passend onderwijs. Daarbij heeft de Ondersteuningsplanraad een
ondersteuningsplan gemaakt. In het ondersteuningsplan is vastgelegd hoe in de regio alle
ondersteuning binnen scholen op elkaar wordt afgestemd. Het doel is dat leerlingen een
ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen
doormaken en dat leerlingen die extra
ondersteuning nodig hebben, zo passend mogelijk
onderwijs krijgen. In het ondersteuningsplan staat
welke onderzoekresultaten nodig zijn om recht te
hebben op een bepaalde ondersteuning. Verder is
vastgelegd hoe de bekostiging en de
informatieverstrekking (aan ouders) verloopt. In
tabel 1 zie je de verschillende
ondersteuningsniveaus. De grootste groep
leerlingen heeft voldoende basisondersteuning die
bekostigd wordt uit de vergoeding van de overheid waar de school zelf verantwoordelijk
voor is: niveau 1 en 2. Kleine groep leerlingen heeft meer nodig: lichte of zware
ondersteuning.
Onderwijszorgroute in het voortgezet onderwijs
Van docenten in het VO wordt verwacht dat zij reflecteren op hun eigen aanbod en
handelen met leerlingen. Dit geldt ook voor jou als onderwijsassistent. Je stelt jezelf de
vraag: Wat vraagt deze leerling van ons? Je kunt een verschil maken tussen
vakoverstijgende en vakspecifieke onderwijsbehoeften.
Vakoverstijgende onderwijsbehoeften Vakspecifieke onderwijsbehoeften
- Gedrag - Technisch lezen
- Sociaal-emotioneel gebied - Begrijpend lezen
- Werkhouding - Spelling
- Taakaanpak - Rekenen
- Studievaardigheden
- Motivatie
Centraal staat de vraag: hoe kan deze leerling zich het beste ontwikkelen en het beste
leren.
Iedere docent en OAS is op de hoogte van de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Een
docent heeft een groepsoverzicht waarin hij kan terugzien welke vakoverstijgende
onderwijsbehoeften de leerlingen in de groep hebben. Vaak zijn de vakspecifieke
onderwijsbehoeften wel meer in ontwikkeling, omdat er binnen een vakgebied telkens
nieuwe leerstof en nieuwe vaardigheden aanbod komen. Vakoverstijgende en
vakspecifieke onderwijsbehoeften hangen nauw met elkaar samen.
Ontwikkelingsperspectief
Voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, stelt de school vaak een
ontwikkelingsperspectief op. Hierin staan de onderwijsdoelen en ondersteuning van de
leerling beschreven. Dit doet de school binnen zes weken nadat de leerling is toegelaten.
Een school moet verplicht een ontwikkelingsperspectief opstellen voor:
- Leerlingen in het (V)SO
- Leerlingen in het praktijkonderwijs
- Leerlingen in het SBO
- Leerlingen die ondersteuning krijgen in het reguliere basis- en voortgezet
onderwijs, als de gewenste ondersteuning niet opgenomen is in het
basisondersteuningsaanbod.
Scholen hoeven geen ontwikkelingsperspectief schrijven voor leerlingen die
ondersteuning krijgen dat valt onder het basisondersteuningsaanbod. In het
ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) wordt op basis van het instroomprofiel een
uitstroomprofiel bepaald. De bevorderende en belemmerende factoren die eventueel van
invloed kunnen zijn op het onderwijsleerproces en schoolprestatie, worden ingeschat.
Aandacht voor de positieve aspecten
Zeker bij leerlingen voor wie de school een OPP opstelt, bestaat de neiging alleen de
nadruk te leggen op wat niet goed gaat en wat de (leer) ontwikkeling belemmert.
Positieve aspecten zijn echter ministens zo belangrijk omdat dan het beeld van de
leerling meer in balans is en het meer aanknopingspunten biedt om het gedrag op een
positieve manier te beïnvloeden.
SMART doelen formuleren
Een valkuil is dat er wel doelen geformuleerd worden, maar de ze te vaag zijn en dat alle
uitkomsten daardoor achteraf goed zijn.
Door doelen SMART te formuleren, kun je
werken aan de beste kwaliteit en afstemming.
S = Specifiek: omschrijf concreet wat je wilt
bereiken.
M = Meetbaar: zorg ervoor dat je doelen
meetbaar omgeschreven zijn en dat je dus
achteraf kunt controleren of je het doel gehaald
hebt.
A = Acceptabel: je doel moet geaccepteerd
worden in de groep.
R = Realistisch: het moet een haalbaar doel zijn, voor jou of voor de kinderen.
T = Tijdsdoel: kies voor jezelf een tijdsperiode waarin je je doel wilt realiseren en wanneer
je het gaat evalueren.
Meer info: blz. 143-144
Formuleren van onderwijsbehoeften
Bij het formuleren van onderwijsbehoeften kun je onderscheid maken tussen een aantal
gebieden:
- De manier waarop je instructie geeft
- Het soort opdrachten dat je geeft
- Waar je op let bij de leeractiviteiten die je aanbiedt
- Welke feedback de beste ondersteuning biedt voor de leerling
- Welk type leerling het beste maatje is om mee samen te werken
- Welke vaardigheden en eigenschappen van een leerkracht of OAS helpend zijn
voor een leerling
- Waar de werkomgeving aan moet voldoen
In het VO, maar ook in het PO al, is het belangrijk om in het gesprek met de leerling zelf
te zoeken en te overleggen wat samen bereikt kan worden. Het is goed om uit te gaan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joannex. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
