Hooijmaaijers, T., Stokhof, T., & Verhulst, F.c. (2019). Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs. Assen: Koninklijke Van Gorcum. (ISBN )
Hoofdstuk 3. De ontwikkeling van kleuters, pagina 85-123.
Hoofdstuk 4. De ontwikkeling van kinderen van zes tot negen jaar, pagina 141-169...
Menswetenschappen
Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs
Hoofdstuk 3. De ontwikkeling van kleuters, pagina 85-123
- Als je een kleuter ziet spelen, is hij of zij op alle gebieden iets aan het leren
- Kleuterperiode van 3 tot 6 jaar
- Ontwikkeling kleuter bijhouden in volgsystemen
- Gebruik maken van ontwikkelingslijnen die zich richten op de gebieden
- Sociaal-emotioneel
- Motoriek
- Zintuigelijke ontwikkeling
- Tekenontwikkeling
- Beginnende geletterdheid
- Beginnende gecijferdheid
3.1 Fysieke ontwikkeling
Motoriek
- algemene punten motoriek van kleuters zijn:
- Lichaamsbouw
- Ontwikkeling van spierbeheersing
- Uithoudingsvermogen
- Samengaan bewegen en leren
- Bij binnenkomst basisschool is grote motoriek goed ontwikkeld:
- Soepel lopen
- Vloeiende beweging zitten en staan
- lichaamsbouw in kleuterperiode ook wel breedtegroei genoemd —> typerend is ‘groot zwaar’
hoofd, cilindervormige romp met dik buikje, relatief korte ledematen, plompe handjes met dikke
vingers
- Spierbeheersing loopt van hoofd naar voeten —> halsspieren worden eerst beheerst, als laatste
teenspieren + hoe dichter bij de romp, hoe eerder de ontwikkeling —> schouderspieren eerder
beheerst dan polspieren —> belangrijk om te weten voor ontwikkeling kleine motoriek
- Kinderen willen veel bewegen, gaat van grove naar ver jnde bewegingen en van
ongecontroleerde naar beheerste coördinatie.
- Bij uithoudingsvermogen geld snel vermoeid maar ook snel herstelt
- Ontwikkeling motoriek staat in nauw verband met ontwikkeling andere gebieden:
- Waarnemen
- Begripsvorming
- Emotionele ontwikkeling
- bewegen en leren gaan bij kleuters samen
Grote motoriek
- in het begin doet hele lichaam mee met bewegingen, kleuters worden steeds soepeler en
handiger in grote bewegingen
- Spelsituaties bevorderd dit
Kleine motoriek
- ontwikkeling grote motoriek heeft invloed op tempo ontwikkeling kleine motoriek
- Verschil jongens en meisjes komt door verschillende activiteiten —> meisjes kiezen vaker en
eerder voor jn priegelwerk
- Oog-handcoördinatie —> je ziet iets met oog en de de motoriek wordt ingeschakeld om
doeltre end hierna toe te grijpen/reiken, wordt steeds ver jnder: meer details zien en meer hun
beweging daartoe onder controle hebben
- Ontwikkeling voorkeurshand (lateralisatie)
BG 1
ff fi fi fi
, BG
Thematoets 6
- Pengreep
Lichaamsoriëntatie (sterk motorische oorsprong)
- betekent kennis van het eigen lichaam
- Kennis lichaamsdelen en van houdingen en bewegingen
Tekenontwikkeling (sterk motorische oorsprong)
- heeft motorisch component: een kind moet potlood hanteren om te kunnen tekenen
- Jonge kleuters krassen en krabbelen zonder idee —> motorische expressie. Hierna geven ze
betekenis aan tekening, daarna tekenen ze met een plan
- Kind tekent mens als kopvoeter: cirkel met ogen en mond, kleine armen en benen (lengte gelijk)
—> daarna verlengde kopvoeter, benen zijn langer en poppetje heeft meer details —> daarna
volledig mens guur
Zintuigelijke ontwikkeling
- visuele en auditieve ontwikkeling —> gaat om waarneming
- Voor communicatie met omgeving zijn ogen en oren in combinatie met de motoriek de
belangrijkste zintuigen voor kleuters
Visuele waarneming
- via ogen komt informatie binnen, bij visuele waarneming gaat het vooral om wat er met de
informatie gebeurt: hoe wordt het verwerkt, wat doet het kind ermee
- Hoe beter de visuele waarneming, hoe minder problemen het kind straks heeft met leren lezen
en spellen
- Herkennen en benoemen van kleuren en geometrische vormen hoort ook bij visuele
waarneming, verschil tussen actieve en passieve kennis
- Passieve kennis —> wijs rood aan, kind doet dit
- Actieve kennis —> kind wijst rood aan, zegt dat dit rood is
Auditieve ontwikkeling
- 2 dingen: in hoeverre kunnen kleuters informatie onthouden en toepassen & klankbewustzijn
- Geheugen speelt een belangrijke rol
- Klankbewustzijn wordt bedoelt dat kinderen een vaardigheid ontwikkeling om de aandacht te
richten op de klankstructuur van woorden —> afzien van betekenis en luisteren naar losse
klanken
Seksuele ontwikkeling
- Volgens Freud bevind kind zich in fallische fase, de fase waarin het belangstelling krijgt voor
genitaliën
- Kind ontdekt geslachtsverschil
- Kleuters kunnen sterke verliefdheid gevoelens krijgen voor de ouder van het andere
geslacht
- Volgens Kohlberg weten kleuters al vanaf 3 jaar dat ze een jongen of meisje zijn = het hebben
van geslachtsidentiteit —> bese en nog niet dat dit onveranderlijk is. Vanaf 4-5 jaar
geslachtsstabiliteit —> besef dat jongen een jongen blijft en later een man wordt. Uiterlijke
veranderingen (bv. Kleren, gedrag) kunnen kinderen nog laten twijfelen over het geslacht van
een ander. Bij geslachtsconstantheid (6-7 jaar) is dit niet meer het geval.
- Vertonen genderrolgedrag begint al jong —> vanaf peuterleeftijd zien wij verschillen in
voorkeur voor speelgoed en spelactiviteiten
- bij normale ontwikkeling van kleuters kun je zien dat ze vrij omgaan met het eigen lichaam en
met het lichaam van anderen —> kijken, vragen en aanraken
- Ook zindelijkheid, eigen verzorging (afvegen billen, aankleden) hoort bij deze paragraaf —> in
principe moeten ze dit bij start basisschool periode zelf kunnen
3.2 Sociaal-emotionele ontwikkeling
- ontwikkeling kinderen is resultaat van interactie tussen kind en omgeving
- Basisontwikkeling geeft aan dat ‘gezonde kleuter’ 3 basiskenmerken heeft
BG 2
fi ff
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Benthe98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,09. Je zit daarna nergens aan vast.
