College 1:
Onderwijswetenschappen:
Leren en onderwijs zijn overal, en belangrijk voor individu & maatschappij.
Onderwijs= overdracht van kennis en vaardigheden.
Wat is nou leren? = het verkrijgen van nieuwe te genereren kennis die je later kan gebruiken.
Andere dieren hebben ook onderwijssystemen, stokstaartjes.
Het proces van geven en krijgen van systematische instructie, met namen op een school of
universiteit. Vaak overdracht van generaliseerbare/abstracte kennis.
Onderwijswetenschappen zijn een interdisciplinair onderzoeksveld waarin onderzoekers onderzoek
doen naar 1) hoe mensen leren (alleen en samen), 2) naar hoe leren te verbeteren door diverse
sociale en organisatorische instellingen en nieuwe ontwerpen van leeromgevingen.
Nog veel vragen over…
-Hoe kinderen en jongeren leren in het onderwijs.
-Wat dit betekent voor hoe we het onderwijs vormgeven.
-Hoe we het onderwijs kunnen verbeteren en vernieuwen.
Doel onderwijswetenschappen:
-Beschrijven, begrijpen, verklaren van gedrag.
-Leren, opleiden en ontwikkelen in het onderwijs.
Hoe ziet het NL onderwijsveld er uit?
-Onderwijspraktijk/instellingen: schoolleiding, leraren, leerlingen.
-Onderwijsbeleid: ministerie OCW, Inspectie v/h onderwijs.
-Onderwijs-onderzoek: o.a. Universiteiten, algemeen – vakspecifiek .
-Onderwijsmaterialen & technologie: methode-uitgevers, toetsuitgevers.
-training & advies: onderwijs-advies, lerarenopleidingen
Onderwijswetenschappen:
-Levende kind (micro): neuro brein/ sociaal-emotioneel/ cognitief/ rekenen & taal.
-Schoolcontext (meso): leren & instructie leraren/ relatie leraar-leerling/ interacties in de klas/
organisatie onderwijs in school/ schoolontwikkeling.
-Maatschappij (macro): onderwijsbeleid/ onderwijsstelsel/ maatschappelijke effecten van onderwijs.
Onderzoek:
-Waar: laboratorium/ natuurlijke omgeving.
-Hoe: experimenteel, interventie/ correlationeel/ observatie/ gedragsonderzoek.
-Instrument: observatie-schema’s/ vragenlijsten/ interviews/ tests, toetsen/ hardop denken/
reactietijden, leestijden/ oogbewegingen/ fMRI en EEG.
Discussies over het onderwijs:
-heel veel belanghebbenden: veel geloof, ideologieën me anekdotisch ‘bewijs’.
-Doel boek: wetenschappelijke grote schoonmaak: mythen, pseudo-theorieën & belangrijke
nuanceringen.
-Wetenschap heeft het niet voor het zeggen: politici hakken knopen door, op basis van wetenschap
en maatschappelijke debat. Wetenschap zoekt onderliggend mechanisme.
,Overtuigingen over onderwijs (vernieuwingen):
-Overal zien we bewijs voor mythen.
-3 verklaringen voor hardnekkigheid overtuigingen:
1. Patternicity: neiging hebben om betekenisvolle patronen te zoeken in willekeurige dingen
2. Confirmation bias: idee dat we bevestigend bewijs zoeken voor dingen die we al geloven.
3. Hindsight bias: Achteraf dingen aanpassen in je hoofd.
Onderwijs echt veranderen is lastig: vaak (schijnbaar) succes van onderwijsvernieuwingen op korte
termijn.
-Vernieuwingen project vs. Toepassing van die vernieuwing in het onderwijs: bijv. opschaling,
langdurige implementatie.
-Onderzoek naar ‘bewijs’ zwak opgezet: bijv. onderzoek dat laat zien dat probleemgestuurd
onderwijs (PGO) ‘werkt’; maar ten opzichte van wat?
-Hawthome effect: de glans van het nieuwe/effect van onderzocht worden.
Soms zijn we gewoon lui (mensen zijn gewoontedieren).
We houden van hokjes denken.
Theorieën/ paradigma’s over onderwijs(vormen):
(sociaal) constructivisme: actieve kennisverwerving in samenwerking.
Cognitivisme: denken staat centraal/ differentiatie.
Gedragsmodel/ behaviorisme: gedrag staat centraal: doelen/belonen/straffen.
Onnodig hokjesdenken> dogma’s en ruzies.
Uit alle stromingen haalt onderwijs wel iets.
Waarom zou er maar 1 model bestaan om efficiënt effectief en aangenaam leren?
Mythes over leren Mythes in onderwijsbeleid
1. Leerstijlen 1. Kleine klas
2. Leerpiramide 2. Grote school
3. Informeel leren 3. Gescheiden onderwijs jongens/meisjes
4. Leren van kennis is onnodig 4. Jongens beter les van een man
5. Kennis is te snel achterhaald 5. Zittenblijven positief effect
6. Meerdere intelligentie 6. Meer geld zorgt voor beter onderwijs
7. Het geheugen is precies
8. School doodt creativiteit
9. 93% van de communicatie is nonverbaal
, Leerstijlen:
leerstijlen van Kolb:
Hollistisch/analystisch
Visueel/verbaal
Big business in onderwijsland!
-Boeken, artikelen, testen om leerstijl te bepalen.
-Workshops, conferenties voor docenten.
Populair maar…
Voorkeuren zeggen niet zomaar wat het beste voor jou is. De meeste mensen voldoen niet aan 1
leerstijl. Verschillen eerder geleidelijk dan categorisch. Tests zijn ontoereikend, vaak vragenlijsten.
Hoe passen we onderwijs aan aan leerstijlen? De leerstijlhypothese.
Hypothese: overlapinteractie bv:
-Leerlingen met verbale leerstijl leren beter (of uitsluitend) van boek.
-Leerlingen met visuele leerstijl leren b eter (of uitsluitend) van video.
Hier is echter geen bewijs voor gevonden.
Conclusie leerstijlen: mythe.
Aantrekkelijke gedachte.
Maar geen dergelijk bewijs dat onderwijs aan passen aan deze ‘stijlen’ nut heeft. (zou zelfs negatief
kunnen uitpakken).
Leerstijlen bestaan niet!!!! Ze zijn geen onderwijstheorie. Natuurlijk bestaan er verschillen tussen
leerlingen. Instructiemethoden kunnen wel inspelen op verschillen, bijvoorbeeld voorkennis, maar
niet op de ‘leerstijlen’.
Leerpiramide:
Effectiviteit van leren is in een piramide weer te geven.
Maar… herkomst/bronnen onduidelijk.
-Ervaringskegel (concreet-abstract zegt niets over moeilijkheid).
-Leerpiramide (didactische labels en percentages).
Herkomst percentages zijn zeker niet ondersteund door onderzoek.
Conclusie leerpiramide:
-Herkomst onduidelijk.
-Verhoudingen onzin.
Het is een mythe!!!
