Samenvatting tentamen Sociaalzekerheidsrecht hoofdfase HBO-Rechten
College 1: Inleiding
Hoofdstuk 1: Inleiding in het socialezekerheidsrecht
1.1 Inleiding
Sociale zekerheid → publiek stelsel van voorzieningen met als doel waarborgen financiële
zekerheid en burgers activeren. Centraal staat wat iemand nog kan, beroep op
verantwoordelijkheid. Voor ingezetene zorgen, armoede voorkomen.
Socialezekerheidsrecht → rechten en plichten die gelden binnen sociale zekerheid.
- Recht: ontvangen van uitkering.
- Plicht: betalen van premie.
Waarborgfunctie → Overheid biedt inkomenszekerheid als men niet meer kan werken
(bestaanszekerheid) door uitkeringen of prestaties in natura.
Activeringsfunctie → verwacht wordt dat iedereen meedoet binnen sociale zekerheid,
inspanningsplicht voor uitkeringsgerechtigden. Bevordering arbeidsparticipatie.
Grondslag 20 Gw → zorg dat inwoners een vangnet hebben, financiële zekerheid.
Grondgedachte sociale zekerheid: collectiviteit en solidariteit; doen het samen, voor elkaar.
Nederland is een verzorgingsstaat; overheid speelt belangrijke rol bij opvangen van sociale
risico’s. Sociale risico’s zijn van wieg tot graf geregeld.
1.2 Het stelsel van sociale zekerheid
Onderscheid in:
- Sociale verzekeringen: werknemersverzekeringen en volksverzekeringen
- Financiering: premiebijdragen (behalve kinderbijslag), hoogte wordt jaarlijks
vastgesteld en is inkomens- en leeftijdsafhankelijk.
- Verplichte verzekering
Geen aanspraak op een sociale verzekering → beroep op sociale voorziening.
- Sociale voorzieningen
- Financiering: algemene middelen (belastingen)
- Uitvoering door overheid
- Geen voorafgaande verzekering
Gemoedsbezwaarden → ontheven van van premie ivm levensovertuiging. Dmv speciale
belastingheffing wordt recht op verzekering behouden.
Werknemersverzekeringen
- Werkloosheidswet UWV
- Ziektewet UWV
- Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen UWV
Volksverzekeringen
- Algemene ouderdomswet SVB
- Algemene nabestaandenwet SVB
- Algemene kinderbijslagwet SVB
,Sociale voorzieningen
- Participatiewet Gemeente (B&W)
- Algemene kinderbijslagwet SVB
- Wet op Kindgebonden budget Belastingdienst Toeslagen
- Wet maatschappelijke ondersteuning Gemeente (B&W)
Personele werkingssfeer
- Doelgroep van de regeling
- Werknemersverzekeringen: verzekerden zijn werknemers of gelijkgestelden.
- Volksverzekeringen → ingezetenen; personen die legaal in Nl wonen en/of werken.
Als iemand onder werkingssfeer valt, kan aanspraak gemaakt worden als ook aan de andere
voorwaarden is voldaan.
Materiële werkingssfeer; welk sociaal risico is verzekerd?
- Werkloosheid WW
- Arbeidsongeschiktheid ZW, WIA, WAO. Wet Wajong
- Ouderdom AOW
- Overlijden Anw
- Verzorgen en onderhouden van kinderen AKW
- Bijstand Pw
- Maatschappelijke ondersteuning Wmo
Het sociale zekerheidsrecht wordt uitgevoerd door:
- UWV
- SVB
- Gemeente
- Belastingdienst
- Zorgkantoren
- Zorgverzekeraars
Soms is er sprake van een combinatie. Bv bij bijstandsuitkering.
Werknemersverzekeringen = eerste
- Loondervingsuitkeringen: hoogte uitkering is % van dagloon dat een persoon heeft
genoten voorafgaande aan de verzekerde gebeurtenis.
- Bescherming tegen inkomensverlies.
- UWV
- Financiering → werknemers/werkgever betalen premie gebaseerd op het loon
Volksverzekeringen = tweede
- Minimumbehoefteregelingen: hoogte uitkering is gerelateerd aan min. loon.
- SVB
- Financiering → algemene middelen
Sociale voorzieningen = laatste, absolute minimum
- Hoogte gerelateerd aan min. loon en afhankelijk van de gezinssituatie.
- Gemeente (PW), zorgkantoor (Wlz) of SVB (AKW)
- Financiering → algemene middelen
,1.2.1 Digitaal klantdossier
Als iemand uitkering aanvraagt worden gegevens opgeslagen in DKG. Uitkeringsinstantie
kan deze gegevens opvragen via Suwinet → service waarmee overheidsorganisaties
gegevens van burgers/bedrijven digitaal bij elkaar kunnen opvragen en delen. Efficiënte
werkwijze, fraude wordt opgespoord. Bescherming dmv AVG. Klant kan eigen dossier zien
UWV, SVB en gemeenten werken samen; geregeld in SUWI. Gegevens worden niet
gevraagd als ze verkregen kunnen worden uit polisadministratie en/of gemeentelijke
basisregistratie personen (30c, 33, 33a jo 35 SUWI).
1.3 Rechtsbescherming
Als een aanvraag wordt afgewezen kan rechtsbescherming worden ingesteld op basis van
Awb, alleen Zvw-geschillen gaan naar de burgerlijke rechter. Geen verplichte
procesvertegenwoordiging zorgt voor laagdrempelige rechtsbescherming.
Bestuursorgaan (BO) (1:3 jo 1:1 Awb) :
B-orgaan:
- Publieke taak
- Enig openbaar gezag op grond van de wet of voorschrift
A-orgaan (1:1 lid 1 sub a Awb):
- 125 Gemw (6 Pw, 6 Gemw)
- 123 Gemw
- 2:1 Bw
Besluit (1:3 lid 1 BW): schriftelijke beslissing door BO zijnde een publiekrechtelijke rh.
- Beschikking (1:3 lid 2 Awb) of BAS: AVV (3:1 Awb), beleidsregel (1:3 lid 4 jo 4:81
Awb), plan of concretiserend BAS
Belanghebbende → geadresseerde van een besluit
- Rechtspersoon (1:2 lid 3 Awb): algemeen/collectief, doelstellingen en feitelijke
werkzaamheden.
- Bestuursorgaan (1:2 lid 2 Awb)
- Direct/Derde (1:2 lid 1 Awb)(OPERA): Eigen, Objectief, Actueel, Persoonlijk,
Rechtstreeks.
Bezwaar en bestuursrechter → voor beroep ingesteld wordt, moet bezwaar ingediend zijn
(binnen 6 weken); heroverwegingsfunctie obv door hetzelfde BO.
Reformatio in peius → de heroverweging mag niet nadeliger voor belanghebbende
uitpakken. Toetsing is ex nunc. Belanghebbende wordt gehoord (7:2 Awb) door
bezwaarschriftencommissie; brengt advies aan BO (7:13 Awb). Belanghebbende kan afzien
van het worden gehoord (7:3 sub c Awb).
Instellen van beroep heeft geen schorsende werking (6:16 Awb). Rechtbank kan beslissen
dat zitting achter gesloten deuren is (8:62 Awb). Als belanghebbende wordt opgeroepen is
hij verplicht te verschijnen. Zaak wordt door 1 rechter afgedaan (8:10 lid 1 Awb), tenzij
doorverwijzing naar mk. Bestuursrechter toetst ex tunc op rechtmatigheid. Bij vaststelling
boete toetst hij ex nunc. Bij spoedeisend belang kan voorlopige voorziening worden
, gevraagd (8:81 Awb). HB staat open bij CRvB, RvS of Gerechtshof. Cassatie bij HR. De
eisende partij is ontvankelijk door:
- procesbelang te hebben,
- tijdig bezwaar/beroep in te dienen (6 weken 6:7 Awb),
- griffierecht te betalen (8:41 Awb).
College 2: Werkloosheid I
Hoofdstuk 8: Werkloosheid
8.1 Inleiding
Werkloosheidswet (WW) → Vangnet voor degene die zonder eigen schuld werkloos wordt in
de vorm van een uitkering.
Doel → inkomensverlies van werklozen zoveel mogelijk beperken; bestaanszekerheid.
3 stadia binnen de WW:
- Stadium 1: Recht op WW → 4 voorwaarden.
- Stadium 2: Geldend maken recht → werknemer voldoet aan verplichtingen.
- Stadium 3: Uitbetaling WW-uitkering
- Is het recht vastgesteld en kan het geldend worden gemaakt, betaalt UWV
zsm uitkering uit; iig binnen 1 maand na het recht is vastgesteld
- 30 WW e.v.
8.2 Uitvoering en aanvraag
Uitvoerder → UWV (30 lid 1 SUWI jo 98 WW)
Bestuursorgaan → Raad van Bestuur (2 lid 2 jo 6 lid 5 SUWI)(rechtspersoonlijkheid).
Binnen 1 week na 1e werkloosheidsdag moet uitkering zijn aangevraagd (26 lid 1 sub b WW
jo 2 Uitkeringsreglement WW). UWV heeft redelijke termijn om te beslissen (4:13 Awb).
Elektronisch verkeer tenzij omstandigheden zich verzetten (32e SUWI). Besluit mbt uitkering
worden niet digitaal verzonden, tenzij persoon anders aangeeft (2:14-2:15 Awb).
8.3 Voorwaarden (15 WW)
15 WW → Recht op WW ontstaat als is voldaan aan:
1. Verzekerde → werknemers of daarmee gelijkgestelden
a. Werknemer 3 WW:
i. Natuurlijk persoon,
ii. Jonger dan de pensioengerechtigde leeftijd (7a AOW)
iii. In privaatrechtelijke of publiekrechtelijke dienstbetrekking
1. Privaatrechtelijk (7:610 BW): arbeidsovk:
a. Persoonlijke arbeid
b. Loon
c. Gezagsverhouding
2. Publiekrechtelijk: overheid - ambtenaar (1 Ambtenarenwet).
b. Gelijkstelling: groepen niet in loondienst zijn, WW toch van toepassing; fictief
dienstverband:
i. 4 WW: gelijkstellingen (zoals aanneming van werk)
ii. 5 WW: gelijkstelling bij of krachtens AMVB (1 rariteitenbesluit)
iii. 8 WW: uitkeringsgerechtigden
