Samenvatting is geschreven aan de hand van toetsmatrijs (ASW-V3SOCVER-19 / ASW-D3SOCVER-19)
Stof die gebruikt is:
- Handboek klinische ontwikkelingspsychologie
- Recht voor de sociaal professional
- Reader
- Hoorcolleges
,Inhoudsopgave
Verklaringsmodel ten aanzien van normale ontwikkeling en psychopathologie ......................................................... 4
Wat is afwijkend van de normale ontwikkeling? ....................................................................................................... 4
Prevalentiestudies ....................................................................................................................................................... 4
Ontwikkelingstaken ..................................................................................................................................................... 4
Modellen van normale ontwikkeling ......................................................................................................................... 4
Risicofactoren, beschermende factoren en veerkracht............................................................................................ 6
Ontwikkelingstrajecten; stabiliteit en veranderingen ............................................................................................... 9
Preventie van afwijkende ontwikkeling ..................................................................................................................... 9
Gezin, opvoeding en gehechtheid ................................................................................................................................10
Opvoedingsgedrag en opvoedingsstijlen .................................................................................................................10
Gehechtheid ..............................................................................................................................................................11
De relatie van opvoedingsgedrag met internaliserende en externaliserende problemen / ................................11
Risico- en beschermende factoren in het gezin (proximaal, distaal, contextueel, globaal) .................................11
Kindermishandeling en gehechtheid .......................................................................................................................12
Bio-economisch model van kindermishandeling en gehechtheidsproblemen .....................................................13
Assessment en behandeling van kindermishandeling en gehechtheidsproblemen .............................................14
Relaties met leeftijdsgenoten .......................................................................................................................................15
Normale en problematische relatievorming ...........................................................................................................15
Problematische relatievorming en gevolgen voor gedrag en leerontwikkeling ....................................................15
Risico- en beschermende factoren ..........................................................................................................................16
(Problematische) relatievorming als transactioneel proces ...................................................................................17
Assessment, preventie en behandeling ...................................................................................................................18
Temperament, persoonlijkheid en de ontwikkeling van emotionele en gedragsproblemen ...................................19
Temperament en persoonlijkheid ............................................................................................................................19
Vijf – factorenmodel van de persoonlijkheid...........................................................................................................19
Relaties tussen persoonlijkheidstrekken en psychopathologie ..............................................................................19
Stabiliteit versus verandering en interventiemogelijkheden ..................................................................................20
Agressief en regel-overtredend gedrag ........................................................................................................................21
Normale en afwijkende vormen ...............................................................................................................................21
Ontwikkelingsverloop ...............................................................................................................................................21
Risico- en beschermingsfactoren .............................................................................................................................22
Kind factoren ........................................................................................................................................................22
Gezin factoren ......................................................................................................................................................22
Leeftijdsgenotenfactor .........................................................................................................................................23
Brede sociale omgeving .......................................................................................................................................23
Beschermende factoren .......................................................................................................................................24
Oorzakelijke mechanismen ......................................................................................................................................24
2
, Biologische en fysiologische perspectieven ........................................................................................................24
Leer theoretische perspectieven .........................................................................................................................24
Informatieverwerkingsperspectieven .................................................................................................................25
Maatschappelijke perspectieven .........................................................................................................................25
Preventie en interventie ...........................................................................................................................................25
Middelengebruik en verslavingsgedrag ........................................................................................................................26
Ontwikkeling en prognose ........................................................................................................................................26
Risico- en beschermende factoren ..........................................................................................................................26
Oorzakelijke mechanismen en kwetsbaarheid ........................................................................................................26
Diagnostiek en preventie ..........................................................................................................................................28
Angst...............................................................................................................................................................................28
Normale en abnormale uitingsvermogen ................................................................................................................28
Risico- en beschermende factoren ..........................................................................................................................29
Instandhoudende factoren .......................................................................................................................................31
Transactioneel model ...............................................................................................................................................31
Vroege socialisatieproblemen; slapen, voeding en zindelijkheid ...............................................................................32
Normale en abnormale uitingsvormen ....................................................................................................................32
Slapen ....................................................................................................................................................................32
Voeding .................................................................................................................................................................32
Zindelijkheid ..........................................................................................................................................................33
Risico- en beschermende factoren ..........................................................................................................................34
Transactioneel model ...............................................................................................................................................34
Assessment en interventie .......................................................................................................................................35
Wet- en regelgeving ten aanzien van jeugd .................................................................................................................37
Internationale rechten van het kind ........................................................................................................................37
Personen en familierecht .........................................................................................................................................38
Jeugdstrafrecht .........................................................................................................................................................42
Arbeid en onderwijs ..................................................................................................................................................44
Jeugdhulp ..................................................................................................................................................................45
Zedenwetgeving ........................................................................................................................................................48
3
, Verklaringsmodel ten aanzien van normale ontwikkeling en psychopathologie
Prins & Baret: hoofdstuk 1
Wat is afwijkend van de normale ontwikkeling?
Er zijn verschillende benaderingen die antwoord geven op deze vraag.
• Categorische benadering: beschouwt afwijkend functioneren als kwalitatief anders dan normaal
functioneren. Dit invalshoek is uitgebouwd vanuit psychiatrische studies en spreekt bij afwijking over
‘stoornissen’ en ‘diagnoses’.
• Dimensionele benadering: beschouwt afwijkend functioneren als gradueel verschillend van normaal. Dit
invalshoek is meer door het psychologisch onderzoek gestuurd en spreekt over ‘psychologische problemen
en klinische of subklinische symptomen’.
Afwijking blijft hoe dan ook een ruim begrip waarin nog andere aspecten meespelen en waarmee de klinische
ontwikkelingspsychologie rekening moet houden. Zo dient men ruime kennis te hebben van de normale
ontwikkeling (tabel 1.1). Dit wordt geïllustreerd in en zal verder in elk hoofdstuk aan bod komen. Een probleem
(bijvoorbeeld weglopen) kan deel uitmaken van een normale ontwikkeling en inherent zijn aan
ontwikkelingsbehoeften (bijvoorbeeld de koppigheidsfase van een peuter) of kan een kenmerk zijn van een
slecht verlopend losmakingsproces (bijvoorbeeld een adolescent die van huis wegloopt na een ruzie met de
ouders).
Men kan daarnaast ook de vraag stellen of een stoornis louter een optelsom is van klinische symptomen.
Daarom pleiten sommige auteurs om meer oog te hebben voor het lijden (de beperkingen, impairment) van een
kind.
Prevalentiestudies
Tot op heden doet de klinische ontwikkelingspsychologie beroep op studies die een antwoord geven op vragen
als: Wie is nu afwijkend? Wie vertoont psychopathologie? Wie heeft een stoornis? Wie vertoont significant
lijden? Dit zijn de zogenoemde prevalentiestudies, waar slechts met een deel van genoemde bedenkingen
rekening wordt gehouden. Immers: ‘ideale’ studies zijn vaak duur en te intensief.
Er zijn ook duidelijke sekseverschillen in de prevalentie van probleemgedrag. Bij kinderen onder de drie jaar zijn
deze verschillen verwaarloosbaar, maar de verschillen nemen toe met het ouder worden. Jongens laten in het
algemeen meer problemen zien, waaronder meer drankmisbruik en gedragsproblemen, en vooral ook meer
vroege (ontwikkelings)stoornissen ten gevolge van een problematische neurologische ontwikkeling, terwijl
meisjes meer emotionele stoornissen laten zien, met een piek in de adolescentie.
Verschillende soorten prevalentiestudies:
• Age of onset-studies: prevalentiestudies die ook op zoek gaan naar de leeftijd waarop een stoornis voor het
eerst wordt gesignaleerd.
• Life time-prevalentie: grote groep die voor een lange tijd gevolgd wordt en jaarlijks getest wordt.
• Cumulatieve prevalentie: alle verkregen resultaten (prevalenties) bij elkaar opgeteld.
Ontwikkelingstaken
Ontwikkelingstaken zijn de normale uitdagingen voor een kind op een bepaalde leeftijd. Dagelijkste uitdagingen
kunnen spanning meebrengen, die verandering in gedrag laat zien. Deze verandering in gedrag, gevoel,
gedachten die mogelijk signalen zijn van afwijkende ontwikkeling, kunnen ook onderdeel zijn van het succesvol
doorlopen van bepaalde ontwikkelingstaken.
Modellen van normale ontwikkeling
Ontwikkelingsmodellen theoretiseren over het kind en zijn omgeving, en in hoeverre deze op elkaar inwerken
tijdens de ontwikkeling.
• Trekmodel
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Nachtje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
