Inhoud
Besproken vragen proeftentamen ............................................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
VOORAF ....................................................................................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Mogelijke vragen ..................................................................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
Video............................................................................................................................................................................................... 4
Zelf-Determinatie Theorie (ZDT)..................................................................................................................................................... 5
BOEK Psychologie van arbeid en gezondheid................................................................................................................................ 9
H1 psychologie, verleden, heden en toekomst.................................................................................................................................. 9
H2 Theoretische modellen over werkstress ..................................................................................................................................... 12
Person-Environment Fit Model (1964 ? 1981) ............................................................................................................................. 12
Demand-Control(-Support) Model ............................................................................................................................................... 13
Vitaminemodel ............................................................................................................................................................................. 15
Effort-Reward Imbalance Model (ERI-model) .............................................................................................................................. 17
Job Demands-Resources Model (JD-R model) .............................................................................................................................. 20
Demand-Induced Strain Compensation Model ............................................................................................................................ 21
H3 Arbeid en mentale inspanning .................................................................................................................................................... 22
3.2 De invloed van taaklast, vermoeidheid en regelmogelijkheden op mentale inspanning ....................................................... 22
3.3 Mentale efficiëntie ................................................................................................................................................................. 22
3.4 Compensatoire inspanning ..................................................................................................................................................... 22
3.5 psychofysiologische kosten .................................................................................................................................................... 23
3.6 Veranderingen in het inspanningsproces tijdens een gewone werkdag ................................................................................ 23
3.7 mentale inspanning en werkstress ......................................................................................................................................... 24
3.8 Psychosomatische klachten en inspanning ............................................................................................................................ 24
3.9 Belasting en herstel ................................................................................................................................................................ 24
H4 De psychofysiologie van werkstress ............................................................................................................................................ 25
4.2 Het nut van fysiologische stressmetingen .............................................................................................................................. 25
4.3 Bloeddruk ............................................................................................................................................................................... 26
4.4 Harstslag en de invloed van de sympathische en parasympathische zenuwen ..................................................................... 26
4.5 Adrenaline .............................................................................................................................................................................. 28
4.6 Cortisol.................................................................................................................................................................................... 29
4.7 Tot besluit ............................................................................................................................................................................... 31
VRAGEN........................................................................................................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.
H1 tot H4 vragen ............................................................................................................................................................................... 32
H5 Individueel assessment................................................................................................................................................................ 38
H6 Assessment op organisatieniveau ............................................................................................................................................... 41
6.1 Inleiding .................................................................................................................................................................................. 41
6.2 Uitgangspunt voor een assessment........................................................................................................................................ 41
6.3 Onderwerpen en methodieken voor een assessment op organisatieniveau ......................................................................... 41
Psychologie van arbeid en gezondheid – 4e druk Pagina 1 van 103
, 6.6 Verslaglegging en terugkoppeling .......................................................................................................................................... 44
H7 Counseling, coaching en online-interventiemethoden ............................................................................................................... 44
7.2 interventies op basis van zwaarte casuïstiek en inzet begeleidingsprofessional ................................................................... 44
7.3 Herkomst en werkende ingrediënten ..................................................................................................................................... 45
7.4 Counseling als interventie ...................................................................................................................................................... 45
7.5 Coaching als interventie ......................................................................................................................................................... 46
H8 Arbeidsre-integratie en arbeidsrehabilitatie ............................................................................................................................... 47
8.2 Begripsbepaling ...................................................................................................................................................................... 47
8.3 Arbeidsreïntegratie ................................................................................................................................................................. 47
8.4 Factoren van invloed op reïntegratie ..................................................................................................................................... 49
8.5 Re-integratie-instrumenten .................................................................................................................................................... 50
8.6 Effectiviteit van re-integratiestrategieën ............................................................................................................................... 51
H9 werk- en organisatiegerichte interventies .................................................................................................................................. 51
9.2 Waarom werk- en organisatiegerichte interventies? ............................................................................................................. 51
9.3 model voor preventie en interventie ..................................................................................................................................... 53
9.4 wettelijk kader: het primaat voor primaire preventie ............................................................................................................ 54
9.5 Hoe verhoudt de praktijk zich tot de theorie en de wet ........................................................................................................ 54
9.6 overzicht interventies ............................................................................................................................................................. 54
9.7 Context van de interventies ................................................................................................................................................... 56
H10 positieve interventies om welbevinden op de werkvloer te verhogen ..................................................................................... 57
10.2. Effectiviteit van positieve-psychologie-interventies ........................................................................................................... 57
VRAGEN H7 tm H10 .......................................................................................................................................................................... 61
Interventies .................................................................................................................................................................................. 61
Casus Esila..................................................................................................................................................................................... 61
H11 Onderzoek binnen de psychologie van arbeid en gezondheid .................................................................................................. 62
11.2 Cross-sectioneel onderzoek.................................................................................................................................................. 62
11.3 Longitudinaal onderzoek ...................................................................................................................................................... 62
11.4 Dagboekonderzoek ............................................................................................................................................................... 63
11.4 Experimenteel onderzoek..................................................................................................................................................... 63
11.5 Objectieve en subjectieve benaderingen ............................................................................................................................. 64
11.6 Derde variabelen .................................................................................................................................................................. 65
11.7 Meta-analyse ........................................................................................................................................................................ 66
11.8 Multiniveau onderzoek......................................................................................................................................................... 66
H12 Interventieonderzoek in organisaties ........................................................................................................................................ 66
12.3 Casestudies ........................................................................................................................................................................... 67
12.4 Actieonderzoek ..................................................................................................................................................................... 67
12.5 Evaluatieonderzoek................................................................................................................................................................... 68
12.6 Combinatiestudies ................................................................................................................................................................ 69
12.7 Veranderkundige notities over gegevensverzameling ......................................................................................................... 69
12.8 Speciale technieken: surveyfeedback, logboek en benchmarking. ...................................................................................... 70
11.8 Hulpstructuren ..................................................................................................................................................................... 70
Psychologie van arbeid en gezondheid – 4e druk Pagina 2 van 103
, 12.10 Positieve psychologie en Appreciative Inquiry ................................................................................................................... 71
12.11 Digitale interventies ........................................................................................................................................................... 71
VRAGEN H12: ................................................................................................................................................................................ 71
H15 de interactie tussen werk en privé ............................................................................................................................................ 71
15.6 Balans tussen werk en prive bevorderen ............................................................................................................................. 73
H22 Diversiteit op het werk .............................................................................................................................................................. 73
H23 succesvol ouder worden en duurzame inzetbaarheid op het werk .......................................................................................... 74
23.5 Interventies om duurzame inzetbaarheid van ouderen te bevorderen ............................................................................... 76
H26 leiderschap en gezondheid op het werk ................................................................................................................................... 77
Vragen hoofdstuk 15,16, 22, 23 en 26 .............................................................................................................................................. 78
Thema 5 ............................................................................................................................................................................................ 80
H16 Persoonlijkheid, werkstress en gezondheid .............................................................................................................................. 80
16.3 Persoonlijkheidstrekken ....................................................................................................................................................... 81
16.4 Person-environment Fit ........................................................................................................................................................ 82
H18 Burn-out en bevlogenheid ......................................................................................................................................................... 82
H19 Werkverslaving .......................................................................................................................................................................... 86
H20 Gezondheid en prestaties .......................................................................................................................................................... 87
20.3 ziek doorwerken ................................................................................................................................................................... 87
20.4 arbeidsprestaties .................................................................................................................................................................. 87
20.5 gezondheid en prestatie-uitkomsten ................................................................................................................................... 88
20.6 gezondheid en prestatieprocessen....................................................................................................................................... 88
20.7 mediatoren en moderatoren in de relatie tussen gezondheid en prestatie ........................................................................ 88
20.8 Effecten van prestaties op gezondheid ................................................................................................................................ 88
H21 Ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid .................................................................................................................................. 89
21.2 beleid en regelgeving............................................................................................................................................................ 89
21.4 determinanten van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid ............................................................................................. 90
21.5 Theorievorming rond ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid .......................................................................................... 91
H14 emotionele arbeid ..................................................................................................................................................................... 94
14.7 Factoren die emotionele arbeid kunnen ondersteunen....................................................................................................... 94
H17 Technologie, gezondheid en welbevinden ............................................................................................................................... 94
17.2 Technologie en arbeid in historisch perspectief ................................................................................................................... 95
17.3 Effect van technologie op gezondheid en welbevinden ....................................................................................................... 95
17.4 Computerwerk en stress ...................................................................................................................................................... 95
H24 Pesten op het werk .................................................................................................................................................................... 96
24.6 Antecedenten van pesten op het werk ................................................................................................................................ 97
24.7 preventie van pesten op het werk........................................................................................................................................ 98
H25 Baanonzekerheid ..................................................................................................................................................................... 100
25.5 gevolgen van baanonzekerheid .......................................................................................................................................... 100
VRAGEN bij H14,17,25,25 ............................................................................................................................................................... 100
Psychologie van arbeid en gezondheid – 4e druk Pagina 3 van 103
, Vraag: vanuit module praktijkgericht onderzoek
Het management wil graag aan deze wens tegemoet komen en wil een interventie inzetten om de bevlogenheid te verhogen.
Uit een review van Knight, Pattersona en Dawsona (2016) blijkt dat er verschillende effectieve interventies ingezet kunnen
worden.
Benoem op basis van het artikel van Knight, Pattersona en Dawsona (2016) kort 3 aanbevelingen voor een interventie om de
bevlogenheid te bevorderen. Kies van deze 3 aanbevelingen de volgens jou meest kansrijke uit en werk deze verder uit met een
kort implementatieplan, zodat het management van Energiebedrijf Eco de interventie direct kan implementeren
Antwoord: In het artikel worden verschillende interventies genoemd die effectief kunnen zijn, waaronder:
1. Job crafting
2. Mindfulness training
3. Cognitieve gedragstherapie om het geloof in eigen kunnen te verhogen.
Met name job crafting schijnt een effectieve methode te zijn om de bevlogenheid van medewerkers te verhogen. Daarom is er
gekozen om deze interventie wat verder uit te werken. Uit de review blijkt dat een combinatie van groepstraining en individuele
begeleiding meer bijdraagt aan de effectiviteit dan een individuele of groepstraining alleen. Daarnaast is een bottom-up aanpak
beter dan een top-down aanpak. De training bestaat uit 3 groepsbijeenkomsten, die om de maand gehouden worden.
Tussentijds hebben alle medewerkers iedere 2 weken een individueel coachingsgesprek. Twee maanden voor de start van de
training wordt in het afdelingsoverleg besproken dat de training gaat plaatsvinden. Tevens wordt er aan de medewerkers
gevraagd wie er plaats wil nemen in het begeleidingsgroepje dat samen met het trainingsbureau de training gaat vormgeven. In
de maanden tot aan de start van de training zal het begeleidingsgroepje wekelijks de voortgang terugkoppelen en de overige
medewerkers om input vragen. Gedurende deze 2 maanden zal het proces gemonitord worden, om eventuele bijsturing
mogelijk te maken.
Video
- 1 op de 3 werkende mensen zit met stress thuis.
- Stress is het verschil tussen wat je wil en wat je kan.
- Kenmerk burn-out
o Vermoeid, gebrek aan energie
o Ik kan het niet, bang voor eigen competentie
o Cynisme
- Werkeisen (werkdruk, interpersoonlijke conflicten, baanonzekerheid)
- Sociale steun, ruimte om zelf in te kleden wat je moet doen.
Oplossing zoeken
- Zit het in de hulpbronnen
- Of in de eisen de worden gesteld.
Ben je dit gaan doen omdat het graag wil? Vind je je werk wel leuk?
Mensen die gestresst zijn en op vakantie gaan denken dat ze hun werkstress kwijtraken, maar dat helpt niet. Want komt terug in
dezelfde situatie. Zo snel mogelijk terug naar je baan en kijken waar het probleem in zit. Je helpt de mensen niet door te zeggen
niets te doen.
Eric Scherder
Locus coerulus – bron van noradrenaline
Hypothalamus Stresshormoon = cortisol gaat naar de hippocampus en die wordt actief.
Hippocampus remt de hypothalamus maar door de stress gaat de hippocampus steeds minder goed werken en remt de
hypothalamus minder en dus meer cortisol, = chronische stress
Hippocampus zorgt voor geheugen en dat werkt dan ook minder goed.
Prefrontale cortex remmend effect op de Amygdala (emotioneel, geheugen)
Psychologie van arbeid en gezondheid – 4e druk Pagina 4 van 103
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evelien97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.