Perm: geologische periode van 300-250 miljoen jaar geleden. Hier hebben we veel informatie over
door fossielen en gesteente onderzoek en een reconstructie van de platentektoniek. In de Perm
lagen de continenten bij elkaar en vormden één oercontinent
Oercontinent = Pangea
Seafloorspreading: het van elkaar af bewegen van oceanische platen
- Jongste gedeelte ligt midden in de oceanen en het oudste gesteente ligt tegen de
continenten aan.
Beweging van de platen wordt aangedreven door de inwendige warmte van de aarde
Convectiestromen: Stroming van vloeibaar gesteente onder de aardkorst.
- Het binnenste van de aarde is zeer heet en deze warmte zoekt een weg naar het oppervlak
platen worden aangedreven door de warmte
Oercontinent: ontstaan door botsing van platen oude gebergtes als Ardennen, Appalachen,
Uralgebergte laten zien waar de platen tegen elkaar gebotst zijn.
Er was een continentaal klimaat: veel land ver van de oceaan, dus droog en grootste deel van de
aarde was woestijngebied.
- Veel water opgeslagen in de ijskap Gondwana waardoor zeespiegel relatief laag stond veel
gesteente blootgesteld aan de verwering/ erosie afbraak naar oceanen flora en fauna
in oceanen meer voedingstoffen sterke plantengroei leidde tot onttrekking van veel CO2
aan atmosfeer laag CO2 gehalte leiden tot vermindering broeikaseffect en dus tot
afkoeling de ijskappen groeiden nog meer, zeespiegel daalde meer
Zout in Nederland
Er kan wel km dikke zoutsteenlaag onder de NL bodem liggen. Gedurende Perm lag NL ter hoogte
van de Sahara nu. Het maakte toen deel uit van grote woestijn met bergen eromheen. Maar aan het
einde van de Perm overstroomde dit gebied een paar keer door een uitloper van de Panthalassa
Oceaan. Als de zee zich had teruggetrokken, verdampte het water door het droge klimaat. Doordat
de oceaan de binnenzee opnieuw overspoelde proces zich aantal malen herhalen. Zo vormde zich
in de NL bodem een zoutsteenlaag.
Steenkool en aardgas in Nederland
In het Carboon was NL moerasachtig, tropisch. Planten die dood gingen kwamen in zuurstofarme
water van moerassen terecht en vormden dikke veenlagen. Door het inkolingsproces ontstaat uit
veen uiteindelijk steenkool.
De dikke zoutlagen uit het Perm vormden een dekgesteente waardoor de uit de
plantenresten ontsnappende gassen tegen te houden. Maar aan alleen deksgesteente niet
genoeg (gas moet ook in gesteente kunnen worden opgeslagen). Zandlagen uit het perm die
onder het zoutpakket lagen boden daar voldoende ruimte voor. Dit is het resevoirgesteente.
, De combinatie van zout- en zandlagen uit het Perm en de koollaag uit het Carboon hebben
zo bijgedragen aan vorming aardgasveld in Noord-Nederland.
Paragraaf 2
het Krijt
Na het Perm scheurde Pangea open er ontstonden divergente breuken met slenken en vulkanisme
Continenten raakten op drift en slenken liepen vol met zeewater dit proces verliep zeer snel
Door deze plaatbewegingen ontstond een groot opp. aan nieuwe oceaanbodem.
Koolzuurgas:
Door snel uiteendrijven van platen ontstaan vulkaanuitbarstingen grote hoeveelheden vulkanische
gassen in de atmosfeer afsmelten van de ijskappen
Meer koolzuurgas in atmosfeer versterking broeikaseffect
Waar is al dat koolzuurgas gebleven? koolstofcyclus
CO2 in de lucht bind zich met waterdruppels en vormt koolzuur dit zwakke zuur valt samen met de
neerslag op gesteenten op aarde het Na, K, Ca waar de mineralen van deze gesteentes uit bestaan
lossen op en vormen klei deze klei wordt door rivieren en grondwater samen met koolzuur naar
zee gebracht hier maken allerlei beestjes kalkskeletten van uiteindelijk dikke kalklagen gevormd
Actualiteitsprincipe: hierbij wordt aangenomen dat processen in het verleden op dezelfde manier
zijn verlopen als tegenwoordig
Op de grens tussen het Krijt en Tertiair was abrupte klimaatverandering meteorietinslag
zeeleven, flora en fauna vernietigd.
Aanwijzingen voor de theorie (meteorietinslag):
- Mineralen gevonden die normaal niet op aarde voorkomen
- Koolstof in sedimenten door de branden na de inslag
- Fijn stof in de atmosfeer blokkeerde het zonlicht afkoeling
- Verstoring van de fotosynthese voedselketens vernietigd
Een andere theorie voor de mondiale uitsterving: heftige vulkaanuitbarstingen in India. Door
vrijkomende stofwolken werd zonlicht tegengehouden en koelde het klimaat af. Tegenwoordig gaat
men uit van een combinatie van de twee theorieën.
Paragraaf 3:
Kwartair: een afwisseling van glacialen en interglacialen. deze kwartaire klimaatveranderingen
ontstaan door een complex samenspel van meerdere factoren die zich afspelen op verschillende
tijdschalen. Samen worden ze de ijstijdtheorieën genoemd.
Belangrijkste factor: ligging van de continenten en het verschuiven hiervan als gevolg van
platentektoniek. IJskappen kunnen bijv. alleen maar ontstaan op continenten. 1 van de
voorwaarden voor een ijstijd is dus dat er land, het liefst veel land in de omgeving van de
polen ligt. Meer ijs groter albedo
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pienbesselink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.