Samenvatting
Aardrijkskunde de Geo samenvatting Zuid-Amerika vwo
Dit is een samenvatting van het examenonderdeel Zuid-Amerika
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
ZUID AMERIKAFYSISCHE GEOGRAFIE
PLATENTEKTONIEK
Zuid-Amerikaanse plaat en Nazca plaat convergeren
Nazca plaat (basalt) is zwaarder dan Zuid-Amerikaanse plaat (graniet) ->
subductie
Oceanische korst schuift onder continentale korst --> komt in asthenosfeer
terecht --> smelt --> gesmolten gesteente stijgt op --> druk in magmakamer -->
druk hoog genoeg --> vulkaanuitbarsting --> explosief vulkanisme
GRONDSTOFFEN
Andesiet : stollingsgesteente dat ontstaat bij explosief vulkanisme in
subductiezone
Ertsen
Fossiele brandstoffen: steenkool, aardolie, aardgas -> wekken energie op
BEPALENDE FACTOREN LANDSCHAP
Breedteligging
Hoe dichter bij evenaar, hoe warmer
Andesgebergte
Noord-zuidoriëntatie: wolken worden opgestuwd -> regen valt voor het gebergte -
> ene kant nat, andere droger.
Zee- en windstromen
Warme zeestroom langs de kust -> geeft warmte af aan omliggende land.
Aanlandige wind -> draagt meer vocht mee.
BELANGRIJKE LANDSCHAPSZONES
Tropisch regenwoud
met name in noordoosten.
Dichtbegroeid bos, hoge luchtvochtigheid.
Tropisch laagland regenwoud (tot 2500 meter hoogte).
Tropisch hoogland regenwoud.
Voorbeeld: Amazone regenwoud Brazilië (Selva).
Savanne (Llanos (Venezuela); Cerrado (Brazilië).
Relatief kale vlakte.
Vooral stekel planten -->minder makkelijk aangevreten.
Steppe (Caatinga/Pampa)
Uruguay en groot deel Argentinië
Groot natuurlijk grasland.
Mangrove
Vooral aan noordoostkust.
Bos met mangrovebomen
Herkenbaar aan wortels die boven het water groeien.
In rivieren die worden beïnvloed door getijdenwerking.
,GEOMORFOLOGISCHE EENHEDEN ZUID-AMERIKA
Hoogland van Guyana:
Oud gebergte, bevindt zich op oud stuk aardkorst wat
bijna niet wordt beïnvloed door tektonische krachten.
Hoogland van Brazilië:
Zeer groot uitgestrekt gebied doorkruist door een aantal
gebergten, Gemiddeld 600 meter boven de zeespiegel.
Plateau van Patagonië:
In het zuiden van Argentinië,
Heuvelachtig gebied dat in het noorden grenst aan de
Pampa’s en in het westen aan het Andesgebergte.
Andesgebergte:
Langgerekte bergketen van het zuidelijkste puntje van
Argentinië tot aan het noorden van Venezuela.
Het Altiplano:
Ook wel de Hoogvlakte van Bolivia, Gemiddelde hoogte
van 3300 meter.
De Orinoco, Amazone en Paraná: Belangrijkste rivieren
van Zuid-Amerika.
RIVIEREN
Belangrijkste rivieren
Orinoco, de Amazone, de Paraná.
Neerslagregiem
Het regiem van een rivier is de hoeveelheid water die in een bepaalde periode
(meestal een jaar) door een rivier stroomt.
Het regiem van deze rivieren wordt voor het grootste deel beïnvloed door
regenval.
Verhang
Hoogteverschil per meter over de loop van het rivierbed.
Bepaalt stroomsnelheid van de rivier.
Ontbossing
Grote invloed op stroomsnelheid rivieren.
Geen bomen die weerstand bieden aan het water --> stroomsnelheid neemt toe.
Trekt minder water de grond in --> land verdroogt mee
Waterkrachtcentrale/hydrocentrale
Soort stuwdam waar water onder grote druk doorheen wordt gelaten --> water
laat een turbine draaien --> opwekken groene stroom.
Nadeel: vissen kunnen er niet goed langs --> slechte invloed ecosysteem rivieren
EL NINO
Invloedrijk natuurverschijnsel in Zuid-Amerika
Afwijking in zeestromen --> water voor de westkust van Zuid-Amerika is tot wel
drie graden warmer dan gewoonlijk.
Gevolgen:
Verhoogde watertemperatuur --> minder voedingsstoffen in zeewater --> minder
vis --> slecht voor visserijlanden westkust Zuid-Amerika.
Verhoogde watertemperatuur --> meer verdamping --> meer regen -->
modderstromen en overstromingen.
Let op! Tijdens El Niño valt in Zuid-Amerika dus aanzienlijk meer regen --> in landen als
Indonesië is het gedurende deze tijd dus veel droger dan normaal.
SOCIALE GEOGRAFIE
OVERHEID
, Oligarchie
Eind 19e/begin 20e eeuw --> meeste landen Zuid-Amerika oligarchisch regime.
Kleine groep bevoorrechte mensen die eigenlijk alle macht in handen heeft.
Motto “Orde en vooruitgang”
Economische vooruitgang, maar onderdrukking bevolking.
Populistische regering
Jaren 30 vorige eeuw.
“Vertegenwoordigers van het volk”
Fel tegen het idee van een kleine groep bevoorrechte mensen.
Democratische regering
Jaren 50 vorige eeuw.
Nadeel: veel instabieler.
Gevolg: militaire staatsgrepen --> leger nam regering over --> dictatuur.
Dictatuur
1 persoon aan de macht.
Slecht voor economie
Gevolg: neoliberalistisch systeem.
Neoliberalisme
Democratisch systeem,
veel invloed op de markt --> goede economie
garanderen individuele vrijheid.
Bevolkingsparticipatie/sociale participatie/bottom-up democratisering: Mate waarin
gewone bevolking deelneemt en invloed uitoefent op het overheidssysteem/bestuur van
een land.
Good Governance
Transparante manier van besturen --> bevolking heeft middelen om beleid
regering te controleren en beoordelen.
Dus soort ideaalbeeld van hoe het overheidssysteem in een democratisch land
werkt.
INTERNATIONALE SAMENWERKING
UNASUR (UZAN)
Unie van Zuid-Amerikaanse Naties.
Eerst 12 lidstaten, nu 5 (verlies vertrouwen in samenwerking).
Politiek links samenwerkingsverband
PROSUR:
Forum voor vooruitgang en ontwikkeling van Zuid-Amerika
Politiek rechts samenwerkingsverband
Ontstaat om tegengewicht te bieden tegen UNASUR
LOKALE INVLOEDEN
Landgrabbing/landroof:
Slechte registratie grondeigendom --> overheid verkoopt grond aan grote buitenlandse
bedrijven terwijl lokale bevolking het al jaren gebruikt --> lokale bevolking moet ineens
uit woning of bedrijf vertrekken.
Cliëntelisme:
Manier om macht te behouden tijdens ontevredenheid volk.
Volk omkopen om stemmen te behouden.
ARM EN RIJK
Favela’s: Ook wel een informal city.
Braziliaans voor sloppenwijk --> illegaal gebouwd en bewoond.
Grondbezitsverhouding: Elite grootste deel van de grond, grote groep arme bevolking
kleinste deel grond.
--> Dus grote mate van sociale polarisatie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ikzitopschool. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,19. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen