De Geschiedenis van Marokko
Aantekeningen hoorcolleges week 1 t/m 6
Week 1: introductie
Na onafhankelijkheid (1955) van Marokko (na Frans/Spaanse protectoraat) kijken de
Marokkanen eigenlijk niet naar de toekomst maar naar het verleden (van hoe het was vóór
dat de Fransen en Spanjaarden er waren); hierdoor heel lang niet heeft hervormd en lang
bleef haken in nostalgie.
De ligging
‘Djeziraat al-Maghrib’: eiland van de ondergaande zon
Al Maghreb = Marokko
Marokko heeft vier zijden:
- Atlantische kust;
- Middellandse zee;
- grens met Algerije;
- Sahara.
32 miljoen inwoners
Mediterrane wereld, Atlantisch land én Afrikaans land
In het verleden beïnvloed door Feniciërs, Carthagers, Romeinen en Arabieren
Aansluiting met Afrika, mediterrane wereld en de Nieuwe Wereld.
Drie belangrijke gebergte in Marokko:
- Rifgebergte (2500m) in Noord-Marokko, is bekendste gebied; belangrijkste steden
Mador; meeste Marokkaanse-Nederlanders komen hier oorspronkelijk vandaan.
- Midden-Atlas (3000m)
- Hoge Atlas (Toubkal 4000m)
Grenzen zijn nooit absoluut geweest (is belangrijk thema binnen Marokko), grenzen staan
natuurlijk per definitie nooit vast (ook niet in de Westerse wereld) maar voor Marokko geldt
dit nog meer; natuurlijke grenzen (oceaan/zee/Sahara).
- Sahara (Westelijke Sahara) heeft stippellijn, is geen absolute grens en is ook een
betwiste grens; Sahara wordt geclaimd door Marokko als Marokkaans grondgebied;
vanaf 1975 heeft Marokko dit geannexeerd (daarvoor maakte dit deel uit van Spanje)
- deze claim is gebaseerd op de geschiedenis omdat de
Karavaanhandel vroeger een grote rol speelde met de verbintenis
met de rest van Afrika en dit zorgde voor een hechte band (we zijn
hier altijd geweest, altijd betrekkingen gehad, belangrijke rol
gespeeld in handel → dus Marokkaans grondgebied).
- buurland Algerije is het hier bijv niet mee eens en steunen de
zelfbeschikkingsbeweging in Sahara; zorgt voor spanningen tussen Marokko
en Algerije
- internationale gemeenschap is het hier in theorie ook niet mee eens maar
omdat Marokko een belangrijke partner is van EU, VN wordt het getolereerd.
(ruil erkenning Israël; is acceptatie Sahara)
,Iberische schiereiland, Algerije en Tunesië hebben kortere of langere tijd bij Marokko
gehoord.
Marokko is onderdeel geweest van het Punische Rijk, Romeinse Rijk, Byzantijnse Rijk en
het Arabische Rijk; vanaf de 9e eeuw is Marokko een ‘zelfstandig’ rijk.
Straat van Gibraltar (15km)
711-1492 → verbinding tussen Marokko en het Moorse Rijk
‘boot gemist’ → Marokko’s grote tragiek is dat het rijk letterlijk en figuurlijk de
boot heeft gemist naar de Nieuwe Wereld en zo de inkomsten via de Trans-
Atlantische slavenhandel heeft misgelopen.
Wie zijn de oorspronkelijke bewoners van Marokko? (moeilijke vraag: dominante opvatting is
dat de Berbers zijn maar de antwoord is niet helemaal duidelijk)
- Berbers - barbari - Imazighen = ‘vrije mensen’
(taal = Tamazight) - Barbarije
Berbers hebben altijd vrij en onafhankelijk geleefd binnen hun eigen
stammenverband, zijn nooit onderworpen door gezag; dit is heel lang zo geweest,
broederschappen naast elkaar
- dit veranderde toen de Arabieren binnen vielen (8e eeuw)
- het woord Berber komt van barbari van de Grieken, had toen nog een
positieve connotatie en pas later werd dit negatief; werd gelinkt aan barbaar
(barbaarse praktijken); Berbers worden dus liever ‘Imazig’ genoemd.
Wie waren deze Berbers?
duizenden jaren voor onze jaartelling trokken er verschillende groepen vanaf de Nijldelta
langs de kust van Noord-Afrika naar Marokko. Dit waren groepen die in stamverband reisde
en autarkisch leefde en zelfvoorzienend, van het ene naar het andere vruchtbare gebied.
Het is waarschijnlijk dat zij toen in contact kwamen met stammen die van het Iberische
schiereiland naar Marokko waren overgestoken; samen vormde zij een volk met een eigen
cultuur en taal en leefde altijd autonoom. Er is een lange traditie van andere volkeren die wel
in dit gebied zich vestigde maar de Berbers hebben een lange traditie van autonomie en
verzet tegen overheersend gezag. De Berbers kwamen wel dus in contact met andere
culturen en nemen. Dit weten van archeologische bronnen want er waren toen geen
geschriften; de informatie over de oorsprong van de Berbers en hun cultuur weet men door
wat er over hen is opgeschreven door veroveraars.
Vanaf 8e eeuw is een groot deel van de Berbers ook gearabiseerd, het grootste deel van de
Marokkanen nu is van oorsprong ook Berbers.
Arabieren kwamen in de 8e eeuw naar Marokko; arabisering gelukt maar vooral de
islamisering; proces ging hier veel sneller en vooral sneller dan de arabisering (groot deel
spreekt nog altijd Berbers in de periferie bijv.).
Marokkaanse talen (laat ook de diversiteit zien in Marokko):
- drie Berber (Amazigh) dialecten:
, - Tarifit → wordt ook door de meeste Marokkaanse Nederlanders thuis
gesproken
- Taselhit
- Tamazight
- Marokkaans Arabisch (darija) verschillende varianten (spreek-variant,
formele situatie → klassiek Marokkaans Arabisch)
- Frans domineert ook
Amazigh-cultuur beperkt zich niet alleen in Marokko maar ook in Algerije, vlag
wordt erkend door alle Amazigh-volken; blauw → hemel, groen → (groen)
rifgebergte,
geel → Sahara. Vlag is niet onomstreden want ook gebruikt door Sahara
(zelfbeschikking).
Joden; bestaan nog altijd in Marokko; Grondwet van 2011 is belangrijk voor de joden, daarin
werden de Joodse naast de Arabische en Berberse cultuur erkend als een belangrijke rol
voor Marokko, joden horen bij Marokko.
Zwarte Afrikanen; ook in Marokko racisme; heeft te maken met slavenhandel.
Marokkaanse samenleving is kortom dus heel erg pluriform; er is sprake van een talen-
diversiteit, culturele diversiteit die invloed heeft op hoe Marokko naar de wereld kijkt en hoe
de wereld naar Marokko kijkt.
Marokko in de Steentijd (2000 v.Chr.)
*het is moeilijk te zeggen wie in Steentijd in Marokko heeft gevestigd door het gebrek aan
bronnen; wel veel invloeden van andere culturen.
Ibero-masurische → eerste beschaving dateert 20.000 v.Chr. in Noord-Afrika
(invloeden vanuit Algerije en Iberische schiereiland (ook in de naam) had een
hogere cultuur.
2000 v.Chr. ook nieuwe toestroom vanuit mensen van het oosten.
nieuwe steentijd → veeteelt en landbouw; sporen hiervan gevonden 4000 v.Chr.
in Marokko.
1000 v.Chr. → oorsprong van de Berbers (Amazigh, meervoud Imazighen)
Libyco-Berber is eerste Berber; gs is wel onbekend want er werd alleen over hun
geschreven door de Grieken maar niet nauwkeurig en alleen betrekking op kuststreken.
- noemen zichzelf Maxyes en worden door de Grieken o.a. Libiërs of Numidiërs
genoemd;
- het is onduidelijk waar de voorouders van de Berbers vandaan komen
- worden door de Arabieren beschouwd als een semitisch volk; volkeren die semitisch
spreken en oorspronkelijk uit M-O of Ethiopië vandaan komen.
- er zijn verschillende theorieën ontstaan over de oorsprong van de Berbers en waar
zij precies vandaan komen.
, Punische invloed
N-A raakte het laatste millennium voor Christus steeds meer op de kust gericht
door de uitdroging van de Sahara → sneed N-A af met de rest en door
ontwikkeling van scheepvaart kwam N-A ook in aanraking met de volken rondom
de Middellandse Zee.
700 v.Chr. → eerste aanwijzingen van Punische aanwezigheid in Marokko van
handelsexpedities vanuit Carthago tot de kusten; zij beschrijven Marokko als een
streek van vreemdelingen, toch is er niet veel bekend door de vage geschriften
(expres voor concurrentie).
- oudste sporen bij monding rivier Loukos in Noord-Marokko.
Het centrum Punische beschaving was Carthago; deze stad oefende hegemonie uit op de
Marokkaanse kustgebieden; belangrijkste handelsproduct was purper (kleuren van textiel).
- Carthagers dulden geen concurrentie; handel allerbelangrijkste
- Punische immigranten leefden wel in redelijke harmonie met de lokale bevolking;
- Punische leefwijze werd door de lokale elite overgenomen maar zonder dat eigen
cultuur helemaal verdween (bijv. Libische taal).
- binnenland wel nog vorstendommen met eigen bestuurstraditie
Marokkaanse kuststreken namen de geïmporteerde cultuur over (handel met andere volken)
terwijl de rest van het land doorging met het oude leven (archeologische vondsten).
146 v.Chr. wordt Carthago door de Romeinen verslagen; de Punische invloed in het
achterland van de kuststreken toe; vooral door de vele vluchtelingen en bannelingen die hier
naartoe trekken.
koninkrijk Mauretanië → bloeiend koninkrijk in West-Algerije en Noord-Marokko na
val Carthago; Rome had soort beschermheerschap over dit gebied en was daar
tevreden mee, al vreesden de Numidische vorsten (Berbervorsten) dat dit niet lang
zo zou blijven.
- Jugurtha (Numidische prins) heerst over Mauretanië en probeert 35 jaar
lang de invloed van de Romeinen in te perken → mislukt wordt uitgeleverd
door zijn pa en Noord-Afrika wordt een Romeinse vazalstaat waarvan de
vorsten nauwe banden onderhielden met Rome.
- Juba II bekende zoon; onder hem grote bloei
- Romeinse beschaving is toonaangevend; rijkdom wel beperkt tot bepaalde steden;
nog steeds grootste deel beschaving leven als nomaden.
Marokko als Romeinse provincie
Juba II → vermoord door Romeinse keizer Caligula; 4 jaar strijd voor koninkrijk;
uiteindelijk opgedeeld in twee Romeinse provincies: Mauretania Tingitana
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper benmiert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.