Begin relatie
contacten tussen Marokko - NL begonnen met de slag om de wester schelde
Republiek vs Spanje → NL gewonnen; Spanjaarden hadden veel
krijgsgevangen, NL nam de krijgsgevangen ‘over’ galei krijgsgevangen;
ander idee laten we de slaven terugsturen en met de keizer van Marokko
banden aanknopen (bondgenootschap)
Hoe stonden beide landen erbij? (stand van zaken rond 1600)
- Republiek
- 80 jarige oorlog → op zoek naar bondgenoten (moeilijk, andere
landen waren best wel huiverig tegenover de Republiek)
- VOC opgericht in 1602 → moest langs Spanje varen naar
Afrika o.a. en werden daar vaak aangevallen; Marokko is een
goede uitvalsbasis indien aanval van kapers en zeerovers
- Marokko
Alle mogelijke havens zijn bezet door Europese mogendheden door
de Trans-atlantische driehoekshandel → Marokko kon niet goed
deelnemen hierdoor dus dan maar ook kapen en roven.
- Reputatie door de Slag der Drie Koningen (1578) → prestige
opgebouwd; veel portugese belangrijke mensen gevangen
genomen en vroeg hiervoor losgeld → rijke schatkist
- Was heel lang rijk door Sahara handel; alle handel door Zwart Afrika
moest door Sahara heen; verminderd belang
- Altijd strijd om de troonopvolging
Het begin van de betrekkingen
- gevangen galeislaven terug naar Marokko
- 1605: Gezant Pieter Maertensz Coy naar Marokko (instructies zodat
de slaven er goed uitzagen) → aankomst drama; Sultan is overleden
dus chaos over wie de troonopvolger wordt (het is iemand uit de
familie maar het kunnen veel mensen zijn; genoeg aanhang is meer
kans) men werd het daar niet over eens, Coy zag 4 verschillende
sultans
- burgeroorlog in Marokko (door Sultan opvolging)
- Joodse bemiddelaars; de familie Pallache (Samuel) → waren heel
belangrijk in Marokko door veel contacten, echte metropolitans;
Samuel gaat mee naar NL en zet hier een diplomatieke relatie op.
,Week 8: Marokko door Nederlandse ogen, 1605 – 2005 (gastcollege Obdeijn)
In 1600 -> beide landen waren in oorlog met Spanje. Republiek was bezig met
onafhankelijkheid. Marokko en Spanje lagen overhoop door o.a. de Reconquista.
In Marokko: Reputatie door de Slag der Drie Koningen in 1578
Verminderd belang van de Sahara handel (karavaan) → eeuwenlang was
Marokko de schakel geweest tussen de Saharahandel en Europa. Sinds de 15de eeuw
kon men echter om Afrika heen varen (betere schepen tegen de wind) dus via Marokko was
geen noodzakelijkheid meer
Altijd strijd om de troonopvolging sultan → chaos
In de Republiek: Tachtigjarige Oorlog -> op zoek naar vrienden (gaat moeilijk)
- VOC opgericht in 1602
- Kapers en zeerovers
Het begin van de betrekkingen:
Gevangen galeislaven terug naar Marokko, bijv. met cadeautjes in de hoop dat de sultan
bondgenoot wilde worden van de Republiek.
1605 -> gezant Pieter Maertensz Coy naar Marokko
Burgeroorlog in Marokko (opvolging sultan)
Joodse bemiddelaars -> de familie Pallache, afkomstig uit Spanje. Pallache werd naar
Nederland gestuurd door de sultan en zorgde voor de totstandkoming van een verdrag
tussen de twee landen (1610).
Marokko wilde met name wapens van de Republiek. Maurits van Oranje had in deze tijd
lichte artillerie tot zijn beschikking. Voor de sultan was dit ideaal. Ook wilde de sultan
technische hulp om o.a. schepen te onderhouden en te beveiligen tegen kapers.
De Republiek was het allereerste land in Europa dat een Verdrag sloot met Marokko. In ruil
voor de wapens en technische hulp, wilde de Republiek toegang tot Marokkaanse havens,
vrijwaring van kapers (kaperbrief van vorst van het land, dus geen zeerover) en vrijkoop van
slaven.
De missie van Albert Ruyl (1612) → het verzoek van Marokko om havens aan te
leggen, maar probleem voor de toegang van de zee waren rotsblokken, dus de
Marokkaanse sultan vroeg aan de Republiek (goede ingenieurs) hoe dit opgelost
moet worden. Albert Ruyl werd hiervoor uitgekozen, maar dit bleek een
onmogelijke taak te zijn. Jacob Gool was mee op deze missie als tolk en heeft
veel Arabische boeken overschrijven en mee naar de Republiek. Ook bij deze
missie speelde de familie Pallache ene rol, wilde ook tolk zijn; deze familie heeft
de hele geschiedenis aan betrekkingen met Marokko die een rol spelen (400
jaar).
,verschil kapers en zeerover; kaper is eigenlijk een particuliere oorlogsvloot, kaperbrief geeft
je toestemming om schepen van de vijand aan te vallen; een zeerover was een individueel.
De kapersrepubliek Salé: De sultan had nogal moeite om zijn gezag te handhaven. Vooral
de kapers, die schepen van vijandige landen aanvallen, moesten een groot deel van hun
buit inleveren aan de sultan. Dus de kaper startten een soort Kapersrepubliek rond Salé
zusterstad van Rabat, want kapers gingen steeds meer zelfstandig gedragen.
Jan Janszoon van Haarlem, alias Moerad Raïs, had zich schuldig gemaakt aan zeeroverij en
gevlucht naar Marokko. Hij was de admiraal van de Kapersrepubliek. Jan Janszoon heeft
met zijn Marokkaanse vloot Reykjavik geplunderd en 300 IJslanders gevangen genomen. Dit
is de enige keer in de gehele geschiedenis geweest dat IJsland is binnengevallen door een
vreemde mogendheid.
Verdrag tussen Salé en de Republiek, Jan Janszoon opdracht vloot van Spanje aan te
vallen; is wel een probleem om te combineren met de sultan in Marrakesh (want kapers
republiek tegen het gezag in van de sultan, NL pragmatisch).
Ambassadeur Van Liedekerke werd naar Marokko gestuurd. Hij nam Adriaen Matham mee
die zijn ervaringen opschreef en tekeningen maakte. Van Liedekerke gaat op bezoek bij Jan
Janszoon, maar gaat ook naar Illich in het zuiden van Marokko waar een maraboet heerste
en Van Liedekerke probeerde slaven vrij te kopen.
De Republiek en de Alawieten vanaf 1665 -> oorlog en ‘schenkingen’. In 1704 wordt
Gibraltar Brits.
De 19de eeuw wordt gekenmerkt door kolonialisme. Er vindt een opdeling in de wereld plaats,
waarin Nederland haar focus voornamelijk op Indië legt. Toch ontdekken Nederlandse
kunstenaars, zoals Van Looy en Kees van Dongen, Marokko.
ook belangrijk bezoek; het bezoek van Liederkerke
- rijke brabander die de missie kreeg van slaven kopen; nam een schilder mee die ook
z’n secretaris was die maakte een verslag van dit bezoek samen met tekeningen;
bekende prent die in Marokko veel wordt gebruikt is verzameling van al zijn
tekeningen; schets het dagelijkse leven in Marokko; is van immens belang geweest
voor de geschiedenis van Marokko om te schetsen hoe het leven eruit zag; dit
concept gebeurt overigens veel in de geschiedenis; veel landen gebruiken
Nederlandse bronnen om meer te weten komen over hun eigen geschiedenis.
intocht van de Nederlandse gezant
Marokkaanse gezantschap in Den Haag
De XIXe eeuw: kolonialisme en kunstenaars
- opdeling van de wereld
- NL kijkt vooral naar Indië
- uitholling van Marokkaanse soevereiniteit; ‘Protégés’
- Kunstenaars ontdekken Marokko
, Marokko stond maar 44 jaar onder controle van de Fransen (1912 tot 1956)
Schetsboek Van Looy → kon en goed schrijven en tekenen en krijgt beurs om in
Marokko uitgebreid verslag doet (een van de eerste Nederlanders die deze kans
krijgt) nog voor de WO1
In dezelfde periode voor de Fransen; Abraham Kuyper maakte een grote reis rondom de
Middellandse Zee nadat hij in 1905 aftreed; ook in Marokko; bijzondere opmerkingen in boek
dat hij over deze reis schreef;
Nederlandse bezoekers; Van Dam (boeken geschreven) en Anton Pieck (tekeningen; begin
Efteling is geïnspireerd op zijn werk)
Nederlandse journalisten; den Doolaard over de Balkan veel geschreven; kritisch over
Franse heerschappij in Marokko; hij praat met name over het verzet van de Berbers.
Na WOII → hele andere verhoudingen met Marokko; het wordt onze naaste buur.
- 1940/1945 - Eerste Marokkanen in NL zijn soldaten die in het Franse leger dienden
(door protectoraat)
- Na de oorlog; NL doet beroep op arbeiders (tekort aan arbeidskrachten door
heropbouw van NL en snelle industrialisatie)
- eind jaren 60; mijnen in Limburg worden gesloten; mijnwerkers werven in het
buitenland; bijna 4000 Marokkaanse mijnwerkers geweest; uiteindelijk zijn er maar
260 gebleven; migratie was toen anders; je werkte even en ging daarna weer terug.
- er waren ook andere industrietakken waar ook Marokkanen nodig voor waren
- emigratie was toen niet echt sprake; mensen zijn er even en met de bedoeling met
de gedachte we zijn hier tijdig en keren dan terug.
- eerste generatie voelde zich niet echt gediscrimineerd, mooie jonge jongens doen
goed werk.
- jaren 70; men zegt stop met arbeidsmigratie
- men dacht eigenlijk als men zegt geen nieuwe migranten meer de rest wel
terug zou gaan ook degene die er al zijn; Marokkanen op den duur terug
maar nu niet want anders niet meer terug naar NL kunnen
- ‘probleem’ → gezinnen kwamen ook naar NL en dat was iets anders
dan 1 jongeman huisvesten dan een heel gezin; kinderen hebben
ook onderwijs nodig etc.
- wordt ook positief ervaren → multiculturele samenleving
-
Hoorcollege week 9: Koloniaal Marokko; Het Protectoraat 1912 - 1956
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper benmiert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.